اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر خستگی مزمن و احساس گرفتاری در زنان شاغل

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 5، دوره 10، شماره 36، تیر 1397، صفحه 75-85   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

الهام بهزادی؛ پرویز عسگری^*

دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، گروه روان شناسی، اهواز، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر خستگی مزمن و احساس گرفتاری در زنان شاغل شرکت ملی حفاری اهواز بود. نمونه پژوهش شامل30 نفر بود که به روش تصادفی ساده انتخاب و به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. طرح پژوهش تجربی با پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. ابزار پژوهش شامل مقیاس خستگی چالدر و همکاران (1993) و مقیاس گرفتاری گیلبرت والن(1998) بود. گروه آزمایش مداخله درمان شناختی-رفتاری را طی 8 جلسه 90 دقیقه ای دریافت کردند. برای تحلیل داده ها از تحلیل کواریانس چند متغیری و تحلیل کواریانس تک متغیری استفاده شد. نتایج نشان داد درمان شناختی-رفتاری بر خستگی مزمن و احساس گرفتاری آزمودنی ها اثربخش است.

کلیدواژه‌ها

درمان شناختی رفتاری؛ خستگی مزمن؛ احساس گرفتاری

مراجع

- آخرتی، محمود، آهنگری، الهه و طحان، محمد. (1397). بررسی مهمترین موانع مؤثر بر اشتغال زنان روستایی. فصلنامه زن و فرهنگ، 9(35)، 116-105.

- درایدن، ویندی. (2008). رفتار درمانی عقلانی هیجانی: سلسله ویژگی های مشخص CBT. ترجمه: ناصر بهروزی و آرش جلوداری. (1393). همدان: سپهر دانش.

- ریوت، مارک. و استریت، ادی. (2009). خانواده­درمانی: 100 نکته و فنون. ترجمه: کلثوم کریمی­نژاد، نیلوفر رفاهی، مریم نصیری و آرش جلوداری. (1395). همدان: سپهر دانش.

- سلیمانی، اسماعیل. و تاج الدینی، امراه. (1394). اثربخشی درمان شناختی-رفتاری مبتنی بر خستگی بر ابعاد خستگی روانی در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس (MS): یک مطالعه ی موردی. مجله روانشناسی بالینی، 2(30)، 13-22.

- علی عسگری، زهره. (1394). اثر بخشی درمان مبتنی بر بهبودابرازگری هیجانی در احساس گرفتاری و فقدان لذت جویی ونیاز به ساختارمادران کودکان بیش فعال در شهر اصفهان.دانشگاه آزاداسلامی واحداصفهان(خوراسگان).

- قاسمی، مجید؛ خزاییلی، مهدیس؛ خوروش، فریبرز و میرزایی، سمیرا. (1395). بررسی مقایسه ای اثر والپروات سدیم و فلوکستین در بیماران مبتلا به سر دردهای عروقی مغز توام با سندرم خستگی مزمن. مجله دانشکده پزشکی اصفهان، 34(407)، 1369-1374.

- قمرانی، امیر؛ سیادتیان، سیدحسین و پیشداد، روح الله. (1392). ارزیابی روایی و پایایی مقیاس گرفتاری در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم، 7(6)، 54-61.

- مقصودی، سوده. (1390). .بررسی مشکلات ناشی از هم زمانی نقش های خانگی واجتماعی زنان شاغل شهر کرمان. مجله جهاد دانشگاهی کرمان، 3(2)، 73-82.

- نصری، صادق؛ نجاریان، بهمن مهرابی زاده هنرمند، مهناز و شکر شکن، حسین. (1381). مقایسه اثربخشی دو روش روانشناختی در کاهش علائم نشانگان خستگی مزمن در پرستاران زن شهر تهران. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، 2(1)، 53-88.

- Al Mutairi, A., & Fayez, F. (2015). Factors motivating female entrepreneurs in Kuwait. Journal of Applied Management and Entrepreneurship, 20(1), 50.

- Bandura, A. (1977). Social learning theory. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall.

- Beck, A. T. (1967). Depression: Clinical, experimental and theoretical aspects. New York: Harper & Row.

- Beck, A. T., Brown, G., Berchick, R. J., Stewart, B. L., & Steer, R. A. (1990). Relationship between hopelessness and eventual suicide: A replication with psychiatric outpatients. American Journal of Psychiatry, 147(2), 190-5.

- Chalder, T., Berelowitz, G., Pawlikowska, T., Watts, L., Wessely, S., … & Wallace, E. P. (1992). Development of a fatigue scale. Journal of Psychometric Research, 37(2), 147-153.

- Elhinney, M. C. (2005). Proctor DT.Concept of entrapment and decision-making. Journal Management Decision, 43: 189-196.

- Ellis, A. (1977). Handbook of rational-emotive therapy, Vol. 1. New York: Springer.

- Free, M. (1999).Cognitive therapy in groups: guidelines and resources for practice. Translated by M. Mohammadi., & R. Farnam (2005).Tehran: Rosh

- Frouzandeh, N., Aein, F., Frouzandeh, M., & Derakhshandeh, S. (2012). Effects of cognitive behavioral therapy on coping styles of nursing and midwifery students in Shahrekord University of Medical Sciences. Journal of Clinical Nursing and Midwifery, 1(1), 1-9.

- Gilbert, P., & Allan S. (2008). The role of defeat and entrapment (arrested flight) in depression: An exploration of an evolutionary view. Psychol Med May; 28(3):585-98.

- Gilbert, P., & Allan, S. (1998). The role of defeat and entrapment (arrested flight) in depression: An exploration of an evolutionary view. Psychological Medicine, 28, 585–598.

- Gilbert, P.,- & Gilbert, J. (2007). Entrapment and arrested fight and flight in depression: An exploration using focus groups. Psychology & Psychotherapy, Jun; 76(Pt 2), 173-88.

- Jamill, H. (2005). Subjective fatigue and subjective sleepiness: tow independent consequences of sleep disorders? Journal of Sleep Research, 14, 245-253.

- Krupp, L. B., LaRocca, N. G., Muir-Nash, J., & Steinberg, A. D. (1989). The Fatigue Severity Scale. Application to patients with multiple sclerosis and systemic lupus erythematosus. Archives of Neurology, 46(10), 1121-1123.

- McElhinney, D., & Proctor, T. (2005). Concept of entrapment and decision-making. Management Decision, 43(2), 189-202

- Moss-Morris, R., Dennison, L., Landau, S., Yardley, L., Silber, E., & Chalder, T. (2013). A randomized controlled trial of cognitive behavioral therapy (CBT) for adjusting to multiple sclerosis. Journal of Consoling and Clinical psychology, 81(2), 251-62.

- Ranjith, G. (2005). Epidemiology of chronic fatigue syndrome. Occupational Medicine Journal, 55, 13-19.

- Taylor, P. J., Gooding, P. A., Wood, A. M., Johnson, J., Pratt, D., & Tarrier, N. (2010). Defeat and entrapment in schizophrenia: The relationship with suicidal ideation and positive psychotic symptoms. Psychiatry Research, 30;178(2):244-8.

- Wiborg, J. F., van Bussel, J., van Dijk, A., Bleijenberg, G., & Knoop, H. (2015). Randomised controlled trial of cognitive behaviour therapy delivered in groups of patients with chronic fatigue syndrome. Psychotherapy and Psychosomatics, 84(6), 368-76.