مقایسه روش‌های ارزیابی خطر زمین‌لرزه، مطالعه موردی گستره دشت‌بیاض

فصلنامه زمین شناسی محیط زیست

مقاله 3، دوره 11، شماره 41، اسفند 1396، صفحه 31-44   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

اکبر ایران‌نژاد پاریزی¹؛ مجید نعمتی^{* 2}؛ وحید جعفری³؛ نجمه سیفی¹

¹دانش‌آموخته کارشناسی ارشد رشته زمین‌ساخت دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان

²دانشیار بخش زمین‌شناسی دانشکده علوم و مرکز پژوهشی زلزله دانشگاه شهید باهنرکرمان،

³دانش‌آموخته کارشناسی ارشد رشته ژئوفیزیک- زلزله‌شناسی دانشگاه آزاد اسلامی‌ واحد کرمان

چکیده

گستره دشت‌بیاض در خاور ایران یکی از گستره‌های لرزه‌خیز ایران به‌شمار می‌رود که دارای گسل‌هایی با درازایی نسبتا زیاد و لرزه‌زا می‌باشد. زمین‌لرزه‌های سال 1968 و 1979 (M_W>7.0)  دراین گستره خسارت‌های جانی و مالی فراوانی را به مردم تحمیل کرده است. با به‌کارگیری نقشه‌های موجود، تصاویر ماهواره‌ای و کاتالوگ پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، نقشه گسل‌های جنبا و هم‌چنین نقشه لرزه‌زمین‌ساختی گستره تهیه شده و خطر زمین‌لرزه با روش‌های قطعی و احتمالی ارزیابی شد. هم‌چنین برای روش AHP پرسش‌نامه‌های ویژه‌ای طراحی شده که توسط پژوهش‌گران متخصص زلزله‌شناسی پاسخ داده شده و برپایه آن خطر زمین‌لرزه به روش سلسله‌مراتبی برآورد شد. برونداد روش‌های قطعی نشان می‌دهد که احتمال رخداد زمین‌لرزه‌ای با بزرگای 6/7 در یک دوره 20 ساله در گستره دشت بیاض – قائن وجود دارد. هم‌چنین به‌کمک دو روش بالا‌ بیش‌ترین خطر لرزه‌خیزی در میان گسل‌های جنبای گستره به گسل رانده فردوس در بین گسل‌های بررسی شده نسبت داده شده است. اگرچه، روش سلسله‌مراتبی که عوامل زیادی مانند روکانون و ژرفای زمین‌لرزه‌ها، سازوکارگسل‌ها و سنگ بستر را نیز درنظر می‌گیرد، گستره گسل دشت‌بیاض را یک گستره پرخطر معرفی می‌نماید.

کلیدواژه‌ها

لرزه‌خیزی؛ خاور ایران؛ خطر زمین‌لرزه؛ روش آماری و قطعی و روش سلسله‌ مراتبی

مراجع