تبیین راهبردهای گذر از بحران میانسالی: یک مطالعۀ کیفی

روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی

مقاله 3، دوره 14، شماره 56، تیر 1397، صفحه 389-403   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

معصومه اسمعیلی¹؛ فاطمه قاسمی نیایی^{* 2}؛ کوثر دهدست³

¹دانشیار مشاوره دانشگاه علامه طباطبایی

²کارشناسی ارشد مشاوره خانواده دانشگاه علامه طباطبایی

³دانشجوی دکتری مشاوره دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

هدف این پژوهش کشف مؤلفهها و راهبردهای گذر از بحران میانسالی بود. در راستای این هدف، اطلاعات مورد نیاز برای پژوهش از طریق رویآورد کیفی و
روش نظریۀ مبنایی با استفاده از نمونهبرداری نظری و در هر مرحله با توجه به تحلیل دادههای پیشین از بین 20 نفر از زنان و مردان میانسالی که تمایل به انجام
مصاحبه داشتند، جمعآوری شد. نتایج این پژوهش بر اساس کدگذاری شامل هستۀ مرکزی شکلگیری فرایند بحران میانسالی بود که دربرگیرندة ارزیابی فرایند
زندگی و مقایسه با استانداردهای شخصی و اجتماعی است. پیامدهای بحران میانسالی در سه بخش رفتاری، شناختی و عاطفی بررسی شد. مؤلفههای گذر از
بحران میانسالی در قالب سه راهبرد سازههای شخصی کارآمد و نوع نگاه انسان پیرامون قابلیتهای فردی، دستاوردهای زندگی و دورة میانسالی بحث شد و
درنهایت، عوامل زمینهساز در شکلگیری سازههای شخصی کارآمد و نوع نگاه انسان در فرایند گذر از بحران میانسالی در دو بخش راهبردهای مقابلۀ دینی و
شخصیت انتخابگر و عملگرا توضیح داده شد. نتایج حاصل از این پژوهش با توجه به مشکلات و مسائل افراد میانسال در این دورة سنی، لزوم توجه درمانگران
و مشاوران را به اهمیت این فرایند برجسته میسازد.

کلیدواژه‌ها

بحران میانسالی؛ راهبردهای گذر از بحران؛ نظریۀ زمینهای

مراجع

استراوس، آ. و کربین، ج. (1390). مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریة زمینه‌ای. ترجمة آ. افشار. تهران: نشر نی (تاریخ انتشار اثر اصلی، 1990).

برک، ل. (1393). روان‌شناسی رشد (از لقاح تا کودکی). ترجمة. یحیی سیدمحمدی. تهران: ارسباران (تاریخ انتشار اثر اصلی، 2007).

جعفری، آ. و حسامپور، ف. (1396). پیش‌بینی رضایت از زندگی براساس ابعاد هوش معنوی و سرمایة روان‌شناختی سالمندان. سالمند، 12 (1)،103- 90.

جوزی، پ.، رنجبری، م.، مرادی، آ. و زارعی، ف. (1394). مقایسة عاطفة مثبت، خلاقیت و بهزیستی روان‌شناختی در مرحلة تحولی نوجوانی با میانسالی. مجلة روان‌شناسی پیری، 1 (3)، 199- 187.

رحیمی‌پور، م. و کرمی، آ . (1393). نقش واسطه‌گری هوش معنوی با بهزیستی روان‌شناختی و رضایت از زندگی در سالمندان شهرستان مهریز. طب توانبخشی، 3 (3)، 81- 72.

سیف، س.، کدیور، پ.، کرمی‌‌نوری، ر. و لطف‌آبادی، ح. (1392). روان‌شناسی رشد (1). تهران: سمت.

شارف، ر. (1393). نظریه‌های روان‌درمانی و مشاوره. ترجمة م. فیروزبخت. تهران: رسا (تاریخ انتشار اثر اصلی، 1995).

صلصالی، م.، فخرموحدی، ع. و چراغی، م. (1386). تحقیق گراندد تئوری در علوم پزشکی (فلسفه و اصول کاربردی). تهران: انتشارات بشری.

عزیزی، آ.، سپهوندی، م.، پیدا، ن. و محمدی، ج. (1392). بررسی روی‌آورد مؤثر به پیری: مطالعة نظریة داده‌بنیاد. مجلة سالمند،10(39)، 101- 88.

فیست، ج.، فیست، گ . و رابرتس، ت. (1395). نظریه‌های شخصیت. ترجمه ی. سیدمحمدی. تهران: روان (تاریخ انتشار اثر اصلی، 2013).

کاهنی، س.، حیدری‌فرد، ج. و نصیری، آ. (1392). هوش معنوی و رابطة آن با برخی ویژگی‌های جمعیت‌شناختی و طبی در سالمندان مقیم در منازل. نشریة علوم پزشکی مازندران، 1 (4)، 94- 82.

گل‌پرور، م. و مصاحبی، م. (1394). پیش‌بینی بهزیستی معنوی سالمندان از طریق مؤلفه‌های سرمایة روان‌شناختی. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی، 16 (3)، 12- 4.

Adams, M. C., & Aubin, E. (1998). Generativityand adult development: How and why we care for the next generation.Washington, DC: Am. Psychol. Assoc.

Avey, J. R., Reichard, R. J., Luthans, F., & Mhatre, K. H. (2011). Meta-analysis of the impact of positive psychological capital on employee attitudes, behaviors, and performance. Human Resource Development Quarterly, 22 (2), 127-152.

Bahr, T. A. (2009). Midlife career change & women: A phenomenological examinationof the process of change. Phd Dissertation, University of Nevada Las Vegas.

Ballard, K., Elston, M. A., & Gabe, J. (2005). Beyond the mask: womens Examiniation of the process of change. Phd Dissertation, University of Nevada Las Vegas.

Baltes, P. B., Staudinger, U. M., & Lindenberger, U. (1999). Lifespan psychology: Theory and applica­tionto intellectual functioning. Annual Review Psychology, 50, 471–507.

Borland, D. C. (1978). Research on middle age: An as­sessment. Gerontologist, 18, 379–386.

Brillhart, B. (2005). A study of spirituality and life sat­isfaction among persons with spinal cord injury. Rehabilitation Nursing, 30 (1), 4-31.

Brim, O. G., Ryff, C. D., & Kessler, R. (2004). How healthy are we: A national study of wellbeingin midlife. Chicago: Univ. ChicagoPress.

Buhler, C., & Massarek, F. (1968). The course of hu­man life. N. Y. Springer.

Calvaresi, E., & Bryan, J. (2003). Symptom experience in Australian men and women in midlife. Maturi­tas, 44 (3), 225-236.

Carrillat, F. A., Riggle, R. J., Locander, W. B., Gebhardt, G. F., & Lee, J. M. (2009). Cognitive segmentation: modeling the structure and content of customers' thoughts. Psychology and Market­ing, 26 (6), 479–506.

Clausen, J. A. (1995). Gender, contexts, and turning points in adults’ lives. Examining lives in context: Perspectives on the ecology of human develop­ment. Washington, DC: American Psychological Association.

Corsini, R. J. (2014). The dictionary of psychology. Brunner/Mazel: Taylor & Francis Group.

Erikson, E. H. (1968). Identity. Youth and criss. N. Y. Norton.

Hood, J. R., Hill, P. C., & Spilka, B.) 2009). The  psy­chology of religion: An empirical approach. New York: Guilford Press.

Jain, M., & Purohit, P. (2006). Spiritual intelligence: A contemporary concern with regard to living status of the senior citizens. Journal of the Indian Acad­emy of Applied Psychology, 32 (3), 227-233.

 Kelly, G. A. (1977). Personal construct theory and the psychotherapeutic interview. Cognitive therapy and research, 1(4), 355-362.‏

Krok, D. (2014). The mediating role of coping in the relationships between religiousness and mental health. Psychiatry and Psychotherapy, 2, 5–13.

Lachman, M. E., & Bertrand, R. M. (2001). Personal­ityand the self in midlife. See Lachman, 55, 279–309.

Levinson, D. Y. (1978). Thes season of mans life. N. Y. Knopf.

Liebowitz, M. (1995). Age and mental health. London: Covington.

Ross, C. E., & Mirowsky, J. (2013). The sense of per­sonal control: Social structural causes and emo­tional consequences. Handbook of Sociology and Mental Health (pp.379-402). New York: Springer Science.

Mirowsky, J. (2013). Analyzing associations between mental health and social circumstances. In Hand­book of the sociology of mental health (pp. 143-165). Springer, Dordrecht.‏

Neugarten, B. L., & Hagestad, G. O. (1976). Age and the life course. In R. H. Bistock and E. Shanas (Eds.), Handbook of aging and social sciences. N. Y. Van Nostrand Reinhold.

Ouwehand, C., Deridder, D. T., & Bensing, J. M. (2007). A review of succssfule aging models: Pro­posing proactive copping an important additional strategy. Clinical Psychology Review, 27 (8), 873-884.

Pargament, K. I. (1990). God help me: Toward a theo­retical framework of coping for the psychology of religion. Research in the Social Scientific Study of Religion, 2, 195-224.

Seligman, M. E., Steen, T. A., Park, N., & Peterson, C. (2005). Positive psychology progress: empirical validation of interventions. American Psychologist, 60(5), 410.‏

Staudinger, U. M., & Bluck, S. (2001). A view on mid­life development from life-span theory. In M. E. Lachman (Ed), Handbook of midlife development (pp.3-39). Hoboken, Wiley.

Tamir, L. M. (1989). Modern myths about men atmid­life: An assessment. In S. Hunter & M. Sundel (Eds.), Midlife myths: Issues, findings, and prac­tice implications (pp. 157–179).Thousand Oaks, Sage Publications.

Vaillant, G. E. (1977). A daptation to life biston. Little Brown.