تبیین جامعه‌شناختی مدگرایی از دید دانشجویان دختر دانشگاه خوارزمی

فصلنامه علمی مطالعات میان فرهنگی

مقاله 4، دوره 13، شماره 34، خرداد 1397، صفحه 87-112   

نوع مقاله: علمی_ پژوهشی

نویسندگان

صادق جهانبخش گنجه^{* 1}؛ نیما جعفری²

¹دانشجوی دکتری سیاست گذاری فرهنگی،دانشگاه خوارزمی و عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان

²دانشجوی دکتری بررسی مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه مازندران

چکیده

مدگرایی از جمله مطرح ترین مسائل نوپدید اجتماعی در عصر حاضر به شمار می رود، یعنی نوعی از مصرف که نه برای رفع نیازهای زیستی بلکه برای اهداف اجتماعی صورت می گیرد. بر این اساس مطالعه حاضر با عنایت به نقش قابل‌توجه مدگرایی درصدد است تا به تبیین جامعه‌شناختی مدگرایی از دید دانشجویان دختر دانشگاه خوارزمی بپردازد. در این راستا با توجه به عرصه های گسترده مدگرایی در زندگی افراد چارچوب نظری تلفیقی براساس نظریه های زیمل، وبلن و بوردیو برای راهنمای کلی مسیر پژوهش انتخاب شدند. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه دختران دانشگاه خوارزمی است که در سال تحصیلی 96-95 مشغول به تحصیل بوده‌اند. از این تعداد 362 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌های پژوهش، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده‌شده است. داده‌های حاصل با استفاده از روش‌های آماری ضریب همبستگی پیرسون، تی‌مستقل ، تحلیل واریانس و رگرسیون مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که بین متغیرهای مدیریت بدن، اوقات فراغت و پایگاه اقتصادی و اجتماعی با گرایش به مدگرایی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین تحلیل رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که به ترتیب متغیرهای اوقات فراغت و مدیریت بدن درمجموع 32 درصد از واریانس متغیر وابسته گرایش به مدگرایی را تبیین می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

مدگرایی؛ مدیریت بدن؛ اوقات فراغت؛ پایگاه اقتصادی و اجتماعی

مراجع

 
آدمیان، مرضیه، عظیمی هاشمی، مژگان و صنعتی شرقی، نادر (1391) «تحلیل جامعه‌شناختی سبک پوشش زنان»، فصلنامه علمی پژوهشی زن و جامعه، سال سوم، شماره 4، 186-161.
اسفندیار، سرور (1387)، واقعیت مد و مدگرایی، ماهنامه پیام زن، شماره 196، 25-22.
افراسیابی، حسین، سیارخلج، حسین و شکوهی فر، کاوه (1395)، «عوامل مرتبط با مدگرایی در بین جوانان شهر یزد»، فصلنامه جامعه پژوهی فرهنگی، سال هفتم، شماره 1، 64-35.
بزرگیان، امین (1388)، ایده‌های خیابانی: نوشته‌هایی دربارة شهر، تن و زندگی روزمره، تهران: انتشارات ققنوس.
بخارایی، احمد و رفیعی، ملکه (1395)، «زنان و گرایش به مد»، زن در توسعه و سیاست، دوره چهاردهم، شماره 3، 328-309.
پورسفی، حمید، طایفه، اشرف و آقاپورفرگوش، مجید (1388)، «بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر الگوپذیری رفتار اجتماعی دختران»، پژوهش‌نامه علوم اجتماعی، سال سوم، شماره 1، 192-159.
پیلتن، فخرالسادات و طالبی، حسین (1392)، «بررسی عوامل اجتماعی گرایش به مد در بین نوجوانان (موردمطالعه دانش آموزان دختر دبیرستان‌های شهر میناب)»، فصلنامه مطالعات جامعه­شناختی جوانان، سال چهارم، شماره 11، 64-49.
حاتمی، خدیجه، کواسمی، ایوب و آقایاری هیر، توکل (1394)، بررسی رابطه بین همرنگی، تشخص طلبی و طبقه اجتماعی اقتصادی با میزان مدگرایی مورد مطالعه: دانشجویان کارشناسی دانشگاه تبریز، جامعه شناسی کاربردی، سال بیست و ششم، شماره پیاپی60، 212-199.
حمیدی، نفیسه و فرجی، مهدی (1387)، «سبک زندگی و پوشش زنان در تهران»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، سال اول، شماره 1، 92-65.
خانی، هادی (1386)، بررسی تأثیر پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی و میزان دین‌داری بر سبک زندگی دانشجویان دانشگاه تربیت‌معلم تهران‌ـ حصارک، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی.
رفعت جاه، مریم (1390)، «فراغت و ارزش‌های فرهنگی»، فصلنامه تحقیقات فرهنگی، دورة چهارم، شماره 1، 190-151.
زارع شاه آبادی، اکبر و طاهر، مریم (1395)، مطالعه بین نسلی سبک زندگی دختران و مادران شهر یزد، مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان، سال چهاردهم، شماره 4، 36-7.
سازمان ملی جوانان دفتر مطالعات و تحقیقات اجتماعی (1384)، اوقات فراغت و سبک زندگی جوانان.
شیخ سفلی، لیلا (1391)، «جوانان و مدگرایی». ماهنامه سرباز، شماره 190، 39-38.
فرخ نیا، رحیم و لطفی، اعظم (1390)، «بررسی تأثیر فضای مجازی اینترنت بر مدگرایی»، فصلنامه مطالعات فرهنگی و ارتباطات، شماره 22، 115-92.
فرهنگی، علی­اکبر و کیانا، هانیه (1391)، تأثیر رسانه­ها در تبلیغ سبک زندگی غربی با تأکید بر الگوی پوشش غربی، دو فصلنامه علمی پژوهشی پاسداری فرهنگی انقلاب اسلامی دانشکده علوم انسانی و قدرت نرم دانشگاه افسری و تربیت پاسداری امام حسین(ع)، سال دوم، شماره 5، 163-139.
قادری، طاهره و رضایی، سپیده (1393)، رابطه سرمایه فرهنگی و گرایش جوانان به مد (تفاوت بین دختران و پسران)، فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 66، 34-1.
قربانی، سمیه (1387)، لذت و تکرار (مد و زندگی روزمره از دیدگاه جرج زیمل)، مجله ادبیات و زبان‌ها، خردنامه همشهری، شماره 28، 63-62.
کرایب، یان (1391)، نظریه‌های اجتماعی کلاسیک مقدمه‌ای بر اندیشه مارکس، وبر، دورکهیم، زیمل، ترجمه شهناز مسمی پرست، تهران: نشر آگه، چاپ پنجم.
کردی، حسین و هادی زاده، سکینه (1391)، بررسی سبک زندگی زنان شاغل و غیر شاغل، فصلنامه علمی پژوهشی زن و جامعه، سال سوم، شماره 4، 41-21.
میرآخوندی، مهدی (1388)، مد و مدگرایی و تأثیرات آن در تغییرات فرهنگی جوامع، ماهنامه صنعت نساجی و پوشاک، شماره316، 37-33.
میرجلیلی، آزاده، (1392) «مبانی طراحی مد»، مجله چیدمان، سال دوم، شماره 2، 29-26.

 

Alexandra, C, Y. Leung , Rachel W, Y. Yee , Eric S, C (2015), Psychological and Social Factors of Fashion Consciousness: An Empirical Study in the Luxury Fashion Market, Research Journal of Textile and Apparel, Vol. 19 Iss: 3, pp.58 – 69.
Baker - pitts, C (2008), Symptom of Solution: The RelationalMeaning on Cosmetic Surgery for Women. PhD Thesis. New YorkUniversity.
Fardouly, J, Diedrichs, P, C. Vartanian, R, Halliwell, E (2015), The Mediating Role of Appearance Comparisons in the Relationship Between Media Usage and Self-Objectification in Young Women, Psychology of Women Quarterly, Vol 39, 447-457.
Robinson, B (2003), Method of clothing and influence of body and appearance management. Department of Psychology, University of Gothenburg.
Tee, P, K, Gharleghi, B, Chan, B, Samadi, B, Balahmar, A, A, (2015), Purchase Intention of International Branded Clothes Fashion among Younger’s in Jakarta, International Journal of Business and Social Research: vol 5, No, 8, 8-17.
Tiggemann, M, Lacey, M (2009), Catherine Shopping for clothes: Body satisfaction, appearance investment, and functions of clothing amonge female shoppers.