مطالعه تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های ذرت (.Zea mays L) از نظر صفات مورفو-فیزیولوژیک تحت تنش خشکی

زراعت و اصلاح نباتات

مقاله 2، دوره 14، شماره 2، شهریور 1397، صفحه 9-23   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

علی صارمی راد^{* 1}؛ علیرضا اکبری²؛ سید حبیب شجاعی²؛ سید حامد قاسمی³

¹دانشجوی دکترا تخصصی دانشگاه آزاد کرج

²دانشگاه فنی و حرفه‌ای، آموزشکده کشاورزی دماوند، دماوند، ایران

³دانشجوی دکتری تخصصی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان اثرگذاری تنش خشکی روی مراحل مختلف رشدی 20 هیبرید ذرت در سال 1395 در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر به اجرا درآمد. سطوح تنش خشکی شامل چهار آزمایش (آبیاری نرمال، تنش در مرحله رویشی، تنش در دوره زایشی و قطع آبیاری به‌صورت یک‌درمیان نسبت به شاهد) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که ژنوتیپ‌ها از لحاظ صفات مورد بررسی در هر یک از شرایط عدم تنش، تنش در مرحله رویشی، تنش در مرحله زایشی و شرایط یک‌درمیان دارای اختلاف معنی‌دار در سطوح 1 و 5 درصد می‌باشند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از پارامترهای ژنتیکی، در آزمایش نرمال صفات تعداد روز تا ظهور گل تاجی، در آزمایش تنش رویشی تعداد انشعابات گل تاجی، در آزمایش تنش زایشی تعداد دانه سقط شده و در آزمایش تنش یک‌درمیان تعداد روز تا خشک شدن کاکل دارای وراثت‌پذیری بالاتری بودند. تعداد انشعابات گل تاجی بیشترین ضریب تنوع فنوتیپی (15/77) و تعداد دانه در ردیف بلال بیشترین ضریب تنوع ژنوتیپی (6/75) را در آزمایش نرمال نشان دادند. به ترتیب صفات تعداد دانه سقط شده (7/47 درصد) و پدانکل خارج برگ پرچم (10/29 درصد) در آزمایش تنش رویشی بیش‌ترین ضرایب تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی را به خود اختصاص دادند. بیشترین میزان ضرایب تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی در آزمایش تنش زایشی به ترتیب با 8/45 و 2/37 درصد در صفت تعداد دانه تلقیح شده مشاهده شد.

کلیدواژه‌ها

مرحله رویشی؛ مرحله زایشی؛ غیر زیستی و ذرت

مراجع