بررسی تأثیر ابتکار‌ عمل فردی و تنوع مهارت بر خلاقیت کارکنان، با نقش تعدیل گری اختصاصی بودن دانش و منابع خلاق

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

مقاله 1، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 30، آذر 1397، صفحه 1-42   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

نویسندگان

حسن یوسفی فر¹؛ یعقوب مهارتی^{* 1}؛ محمد مهدی فراحی²

¹استادیار گروه مدیریت، دانشکده علوم اداری و اقتصادی،‎ ‎دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران ‏

²کارشناس ارشد مدیریت اجرایی،‎ ‎دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران ‏

چکیده

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی تأثیر ابتکار‌عمل فردی و تنوع مهارت بر خلاقیت با در نظر گرفتن نقش تعدیل گری اختصاصی بودن دانش و منابع خلاق است.
روش: این پژوهش از لحاظ ماهیت کاربردی و از نظر نوع تحقیق پیمایشی است. برای این منظور تعداد 220 نفر از کارکنان مجموعه شهرداری بجنورد بر اساس جدول مورگان و بصورت نمونه‌گیری تصادفی به‌عنوان نمونه مورد مطالعه انتخابگردیده‌اند و به بررسی این ابعاد در بین آنها پرداخته‌شده‌است. برای گرد‌آوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده شد که روایی محتوایی آن با نظر خبرگان و روایی سازه‌ای آن به‌کمک تحلیل عاملی تأییدی بررسی شد و پایایی آن نیز با آلفای کرونباخ تأیید گردید. روش تحلیل مورد استفاده در این پژوهش بر اساس مدل معادلات ساختاری و نرم‌افزار آموس‌‌16است.
یافته‌ها: در رابطه بین ابتکار‌عمل و تنوع مهارت با خلاقیت، مقدار ضریب رگرسیونی و عدد معناداری به ترتیب 45/0 و 18/0 و260/3 و 014/2 بدست آمد که مؤید وجود رابطه مثبت و معنادار بین این دو متغیر با خلاقیت است. نتایج تحلیل تعدیلگری، نقش تعدیلگری منابع خلاق را در رابطه بین ابتکار‌عمل و خلاقیت و همچنین نقش تعدیلگری اختصاصی بودن دانش را در رابطه بین تنوع مهارت و خلاقیت تأیید نکرد. اما وجود منابع خلاق در رابطه بین ابتکار‌عمل فردی و خلاقیت با مقدار  387/0 و اختصاصی بودن دانش در رابطه بین تنوع مهارت و خلاقیت با مقدار  288/0- نقش تعدیلگری داشتند.
نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از اجرای تحقیق نشان می‌دهد که ابتکارعمل فردی و تنوع مهارت اثر مثبت و معنی‌داری بر خلاقیت فردی دارند و همچنین وجود منابع خلاق رابطه بین ابتکار‌‌‌عمل فردی و خلاقیت را تقویت و اختصاصی بودن دانش رابطه بین تنوع مهارت و خلاقیت را تضعیف می‌کند.

کلیدواژه‌ها

ابتکار‌عمل فردی؛ اختصاصی بودن دانش؛ تنوع مهارت؛ خلاقیت؛ منابع خلاق

مراجع

اردکانی، سعید، طباطبایی نسب، سید محمد، کنجکاو منفرد، امیر رضا و حکاکی، سید مسعود (1389). شناسایی و رتبه بندی عوامل موثر بر نوآوری، اولین کنفرانس سالانه مدیریت، نوآوری و کارآفرینی، شیراز.

افشاری، علی، ارشدی، نسرین(1393) . بررسی رابطه بین رهبری تحول، ساختار سازمانی و جو سازمانی با خلاقیت سازمانی، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. 4(3)، صص 77-94.

رحمان زاده، سید علی (1395). عوامل موثر بر خلاقیت و نوآوری در سازمان صدا و سیما، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 6(3)، صص 1-34

صادقی مال امیری، منصور (1393) . بررسی و تجزیه و تحلیل خلاقیت کارکنان، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. 4(1)، صص 29-64.

صادقی مال امیری، منصور (1394). تئوری سیستمی خلاقیت در سازمان، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. 4(4)، صص 163-207.

منصورآبادی، فاطمه(1392). بررسی تأثیر عوامل زمینه ای کار (پیچیدگی شغلی – روابط کاری) و تنش نقش بر خلاقیت کارکنان. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه یزد.

منصوری، حسین؛ سعید اردکانی، سعید و زارع، مریم (1390). بررسی نقش عوامل سازمانی در بروز خلاقیت کارکنان صنعت برق استان یزد. 26 کنفرانس بین المللی برق.

Akgunduz,Yilmaz, Alkan, Ceylan, Adan Gok, Ozge (2018), Perceived organizational support, employee creativity and proactive personality of work, Journal of Hospitality and Turism management, 34, 105-114.

Allwood, J.M., and Lee, W.L. (2004), The Impact of Job Rotation on Problem Solving Skills, International Journal of Production Research, 42, 865–881.

Alencar, E. M., and Bruno-Faria, M, F.(1997). Characteristics of an organizational environment which stimulate and inhibit creativity, journal of creative behavior, 31, 81-271.

Amabile, T. M. (1983). the social psychology of creativity: A componential conceptualization .journal of personality and social psychology. 45,2.231-376.

Amabile, T. M. (1988). A model of creativity and innovation in organization. Reasearch in organizational behavior. 10 . 123-167.

Amabile, T. M. (1998). how to kill creativity. Harvard Business Review . 77-87

Amabile, T. M., Conti. R., Coon. H. Lazeby. J., Herron. M.  Assessing the work enviornment for  creativity. Academy of management journal. 39 , 5 ,1154-1184

Chen, Chung-jen. Shih. His-An., Yeh. Ya-Ching. (2011).Individual initiative, skill variety and creativity: the moderating role of knowledge specifity and creative resources. The international journal of human resource management. 3447-3461.

Chen. C., Tsai. s. (2005). The effect of knowledge sourcing, knowledge management and knowledge type on the organizational learning perspective. sun yet – sen . management review 13,2,389-416.

Coelho. Filipe., Augusto. Mario., Filipe. Lages. Luis. (2011). Contextual factors and the creativity of frontline employees: the mediating effects of role stress and intrinsic motivation .Journal of retailing 87 ( 1,2011) . 31-45.

Frees. M., Kring. W., Soose. A., Zemple. J. (1996). individual and creative problem initiative at work: differences between east and west germany. Academy of management journal 39.1.37-63.

Fay. Doris., Frese. Michaeal. (2001). the concept of personal initiative, An overview validity studies. Human performance . 14 (1),97-124 .

Frese. Michaeal., Fay. Doris. Hilborger. Tanja., Leng.K. arena., Tag. Almut. (1997). The concept of personal initiative: operationalization reliability in two german samles.  Journal of occupational and organizational psycology . 70,139-161.

George, M. J (2007). Creativity in organization, the academy of management annals, 1, 439-477.

Glynn. M. A. (1996). innovative Genius, a framework for relating individual and organizational intelligence to innovation. Academy of management. 21,1081-1082.

Ibrahim, H. I., Isab, A.,Shahbadin, A.S. Md (2016), Organizational support and creativity: the role of developmental experiences as a moderator, procedia Economic and finance, 35, 509-514.

Johannes. J., olsen. B., Lumpkin. G. L (2001). innovation as newness: what is new. how new and new to hom? European journal of innovation management ,vol,4.no.1,pp.20-31.

Kim, w. c., Mauborgne, R. (2005). Blue ocean strategy: from theory to practice, California management Review, 47(3), 105-121.

Levesque. L. (1996). Factors influencing creativity in top executives unpublished PHD dissertation . university of Massachusetts. Amherst . M.

Mumford, M.D. (2000), Managing Creative People: Strategies and Tactics for Innovation, HumanResource Management Review, 10, 3, 13–351.

Mumford, M. d., Scott, G.M., Gaddis, B., Strange, J.M,(2002). leading creative people: Orchestrating expertise and relationship, Journal of the leadership quarterly, 13, 705-750.

Matusik. S. F., Hill. C. W. L. (1998). the utilization of contingent work, knowledge creation, and competitive advantage. Academy of management review 23,4.680-697.

Oldham. G. R., Cummings. A. (1996). Employee creativity: personal and contextual factor at work. Academy of management jounal .39.3.3,607-634.

Oldham. G. R. Cumming. A. (1996). Employee creativity: personal and contextual factor at work.  Academy of management journal . 39(3),607-634.

Sampler. J. L. (1998). Redifining industry structure for the information age.  Strategic management journal . 19.343-356.

Shalley. C. E., Gilson. L. L. (2004). What leader need to know: A reviw of social and contextual factors that can foster and hinder creativity.

Shalley. C. E. Gilson. L. L., Blum. T. C. (2000). Matching creativity requirements and the work environment effect of satisfaction and intentions to leave . Academy of management journal . 43.215-223 .

Shalley. C. E., Zhou. J., Oldham. G.R. (2004). The effect of personal and contextual characteristics on creativity: where should we go from here. Journal of management . 30,60,933-958.

Staw, B. M., & Boettger, R. D. (1990). Task revision: A neglected form of work performance. Academy of Management Journal, 33, 534-559.

Sternberg. R. J., Lubart. T. L. (1999). The concept of creativity: Prospect and paradigms. Handbook of creativity . Cambridge university press . united Kingdom.

Sternberg. R. J. (2005). Amodel of educational leadership, wisdom, intelligence and creativity, synthesized. international journal of leadership in education. 8(4),347-364.

Sweetman, D., Luthans,F., Avey, J. B. Luthans, B. C(2011). Relationship between positive psychological capital and creative performance, Canadian Journal of Administrative Science, 28(1), 4-13.

Taggar. S. (2002). individual creativity and group ability to utilize industrial creative resources: a multilevel model. Academy of management journal 45,315-330.

Tierney, P., Farmer, R.S.M., and Graen, G.B. (1999), ‘An Examination of Leadership and Employee Creativity: The Relevance of Traits and Relationships,’ Personnel Psychology, 52, 591–620.

Torrance. Epaul. ( 1972). Can we teach children to think creatively?  Journal of creative behavior . 6.pp.114-148.

Williams. M. W., yang. L. T. ( 1999). Organizatioal creativity in Sternberg R.J  ( ed). handbook of creativity . Cambridge university . press . united kingdom.

Wolf. A. (1995). Factors affecting the organization innovation and creativity. European journal of management science . vol . 24. 382-404.

Woodman, R.W., Sawyer, J.E., and Griffin, R.W. (1993), Toward a Theory of Organizational Creativity, Academy of Management Review, 18, 2, 293–321

Zocche, Lidiana, Paula, Istefani Carisio de, Kunrath, Sandra Elisa, Martins, Vela Lucia Milani, Lermen, Fernando Henrique(2018), variables that influence creativity in perfessionals: A case study in innovative Brazilian companies, Journal of thinking skills and creativity, 29, 170-184.

Zhou. J., shalley. C. T. (2003 ). Research on employee creativity: A critical review and direction for future research . In research in personal and human resource management. Vol. 22. 165-217.