ساختمان دانشکده معماری، زمینه پرورش خلاقیت دانشجویان معماری

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

مقاله 2، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 30، آذر 1397، صفحه 43-86   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

نویسندگان

فلورا فکوریان^{* 1}؛ مهدی حمزه نژاد²

¹کارشناس ارشد رشته معماری دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران

²استادیار دانشگاه علم و صنعت تهران، ایران‏

چکیده

زمینه: امروزه طراحی مجموعه های دانشگاهی مناسب به منظور ارتقا کیفیت آموزشی و افزایش خلاقیت دانشجویان از اهمیت زیادی برخوردار است. بسیای از روانشناسان محیط و طراحان فضاهای آموزشی اعتقاد دارند محیط فیزیکی دانشگاه باید چنان سازماندهی گردد که هر فرد با توجه به توانایی ها ی خود به انجام فعالیت و یادگیری تشویق گردد.
هدف: پژوهش حاضر به دنبال بررسی طراحی و برنامه ریزی محیط های آموزشی معماری است و برای دستیابی به این هدف به مقایسه تطبیقی مولفه های موثر بر ابعاد تاثیر گذار خلاقیت دانشجویان در طراحی چهار پردیس معماری: علم و صنعت، هنر اسلامی تبریز، باهنر کرمان و هنر اصفهان متمرکز است.
روش: پژوهش به روش نیمه تجربی انجام شد. جامعه آماری دانشجویان برتررشته معماری دوره کارشناسی ارشد در دانشگاه های نامبرده بودند. در انتخاب دانشگاه ها تلاش شد دو نمونه سنتی و مدرن از دو دسته بندی متفاوت تاریخی و طبیعی استفاده گردد .بررسی نمونه ها همراه با تحلیل کیفی می باشد. در نهایت طرح نهایی ارشد دانشجویان ممتاز این دانشگاه ها انتخاب شد و تاثیر گذاری محیط ها در خلاقیت طرح ها مورد بررسی قرار گرفت. نتایج هر مرحله از تحقیق در جلسات بارش افکار توسط گروه متمرکز 6 نفره از نخبگان مرتبط با آموزش معماری و با استفاده از کاربرد روش دلفی توسط نگارندگان مورد مداقه قرار گرفت.
یافته: با تاکید بر فائق آمدن بر نیازهای نگرش خلاق دبلیو سانتراک: (آمادگی، رسیدگی و تحقیق، نهفتگی، ایستادگی، بصیرت)، به تعمیم رفتارهای یک جوان در حالات مختلف (کودک، بالغ، والد) پرداخته است. در مرحله بعد با کسب شناخت کافی از نحوه بروز رفتارها به بیان کالبد و عملکرد مورد نیاز با آن پرداخته شده است. نهایتا تمامی فضاهای نامبرده از جهت تاثیر بر خلاقیت یک دانشجوی برتر مقطع ارشد معماری با توجه به ویژگی های "بداعت و صراحت فضایی، دسترسی و انسداد، هندسه آفاقی و انفسی، فضاهای تعامل جمعی، فن آوری جدید و ارتباط با طبیعت" مورد بررسی کیفی قرار گرفته اند.
نتیجه گیری: پردیس های جانمایی شده در بافت قدیم شهری که تغییر کاربری داده اند محیط مناسب تری را برای یادگیری فراهم نموده و بر خلاقیت افراد تاثیر بیشتری دارند.

کلیدواژه‌ها

خلاقیت؛ معماری دانشگاه؛ آموزش؛ روانشناسی محیط

مراجع

آقا محمدی، جواد. شاه حسینی، سعید.(1395). مقایسه تأثیر میزان استفاده از ارتباطات بی واسطه و ارتباطات رسانه ای بر میزان تفکر خلاق دانشجویان کارشناسی علوم تربیتی دانشگاه اراک. فصلنامه علمی پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،(4)5 ،121 – 140.

ابوطالبی احمدی، تقی.1382.روان‏شناسی خودباوری و ارتباط آن با موفقیت, تهران :وحید.

دبلیو سانتراک، جان. (1397). زمینه روانشناسی سانتراک جلد اول. ترجمه: مهرداد فیروزبخت. چاپ دهم . تهران: انتشارات رسا. (کتاب اصلی در سال 1383 منتشر شده است.)

رحیمی مند، مریم. عباس پور، عباس.(1394). تأثیر شیوه های جدید آموزش بر خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانشجویان. فصلنامه علمی پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی،(4)4 ،119 - 142.

عظمتی،حمید رضا؛ باقری،محمد.(1387). آموزش مفاهیم توسعه پایدار با طراحی معماری منظر دانشگاه.مجله فنآوری و آموزش، سال دوم شماره3.

غفاری، علی. (1378) .انتظام کالبدی فضاها و روابط بین آنها در طراحی مدارس، مجله مدرسه،شماره 14.

فخر آوری، کتایون. عبدالهی، محمد حسین. شاهقلیان، مهناز.(1396). رابطه کارکردهای اجرایی (بازداری، به روز رسانی و تغییر پذیری) و خلق مثبت و منفی با میزان خلاقیت دانشجویان. فصلنامه علمی پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی ،(4)6 ،127 - 148.

فکوریان، فلورا. 1392. طراحی دانشکده معماری دانشگاه تبریز با تأکید بر تلفیق هنر و تکنولوژی در جهت ارتقاء کیفیت فضایی. پایان­نامه منتشر نشده کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، دانشکده معماری و شهرسازی، گروه تحصیلی معماری.

کاظمی، سیده فاطمه. نادری، حبیب الله. هاشمی، سهیلا. میکاییلی، فرزانه.(1396). ارائه مدل علی برای خلاقیت دانشجویان بر اساس متغیرهای فردی (خودکارآمدی عمومی، خودکار آمدی خلاق، خردمندی و انگیزش درونی) و اجتماعی (جو دانشگاه). فصلنامه علمی پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی ،(1)7 ،71 - 100.

کامل نیا، حامد.(1386). طراحی محیط های یادگیری،تهران: انتشارات سبحان نور.

لنگ،جان. (1938).آفرینش نظریه معماری.ترجمه علیرضا عینی فر،تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

مهدوی نژاد،محمد جواد. (1384) .آفرینشگری و روند آموزش خلاقانه در طراحی معماری .نشریه هنرهای زیبا، شماره 57.

مطلبی،قاسم.(1380) .روان شناسی محیطی دانشی نو در خدمت معماری و طراحی شهری، نشریه هنرهای زیبا،شماره 10.

محمودی، امیر سعید.(1381). چالش­های آموزش طراحی معماری در ایران، نشریه هنرهای زیبا، شماره 12.

 Abdullaha, N. A. G, Behb, S. C, Tahirb , M. M. Che Anib, A. I.& Tawilb, N. M. ) 2011.(Architecture design studio culture and learning spaces: a holistic approach to the design and planning of learning facilities. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 27-32.

Ala, S. Sari, M. R. & Kahya, C. N. (2012). A different perspective on education: Montessori and Montessori school architectureFaculty of Architecture. Turkey Procedia - Social and Behavioral Sciences 46.1866 – 1871.     

Brent, C. (2017). Connecting Physical University Spaces with Research-Based Education Strateg. Journal of Learning Spaces, 6 (2), 1-12.

Ferrari, A. Cachia, R. & Punie, Y. (2009). Innovation and creativity in education and    training, Elsevier Ltd.Literature review on Innovation and Creativity in E&T in the EU Member States (ICEAC).

Ison Radtke, R. (2018). Experiential Learning in Campus Evaluation: Integrated Design Research Methodologies, Journal of Learning Spaces, 7 (1), 62-75.

Kilicaslan, Hare. (2012), Art and architecture: Hagia Sophia museum sample, Trabzon, Procedia - Social and Behavioral Sciences 51, 120 – 124.

Kilbourne, J. R. Scott-Webber, L. Kapitula, L. R. (2017). An Activity-Permissible Classroom: Impacts of an      Evidence-Based Design Solution on Student Engagement and Movement in an Elementary School Classroom Children. Youth and Environments, 27(1), 112-134.

McNeil, J. Borg, M. Learning spaces and pedagogy: Towards the development of a shared understanding. Aalto University press, 17(2), 228-238.

McDavid, L. Parker, L. C. Burgess, W. Robertshaw, B. Doan, T.(2018).The Combined Effect of Learning Space and Faculty Self-Efficacy to Use Student-Centered Practices on Teaching Experiences and Student Engagemen. Journal of Learning Spaces, 7(1), 29-44.

Renae, A. (2018). Innovating Lecturing: Spatial Change and Staff-Student Pedagogic Relationships for Learning. Journal of Learning Spaces, 7 (1), 1-15.

Rout, A. Galpern, P. (2017). Evidence-based design of outdoor learning spaces in winter: Behavioral mapping in a ‘Forest School’. The 10th EAAE/ARCC International Conference Rands, M. L. Gansemer, T. Ann, M. (2017).The Room Itself is Active: How Classroom Design Impacts Student Engagement. Journal of Learning Spaces, 6(1), 26-33.

Zimmermann, P. Sivunen, M., Viljanen, J., Nenonen, S., and Kajander, J.-K., 2014. Evidence-Based Design in Learning Environments: A Practical framework for project briefing, International Journal of Facilities Management. 162-174.