بررسی رابطه بین مدیریت دانش و کارآفرینی استراتژیک مبتنی بر میانجی‌گری نوآوری سازمانی(مطالعه موردی: سازمان آموزش و پرورش فارس)

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

مقاله 5، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 30، آذر 1397، صفحه 147-184   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

نویسنده

مهدی امیری^*

عضو هیات علمی گروه علوم تربیتی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران ‏

چکیده

هدف: رابطه‌ی بین مدیریت دانش و کارآفرینی استراتژیک مبتنی بر میانجی‌گری نوآوری سازمانی می‌باشد.
روش: روش پژوهش، توصیفی- همبستگی و جامعه پژوهش شامل کلیه کارکنان سازمان آموزش و پرورش شهر شیراز بودند که در سال 1396 در این سازمان مشغول به کار بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی و با استفاده از جدول مورگان تعداد 100 از بین این کارکنان انتخاب شده‌اند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه‌‌های مدیریت دانش همتی، پرسشنامه نوآوری سازمانی جرفی و همکاران و پرسشنامه کارآفرینی سازمانی رابینز و کولتر به تریب با ضریب آلفای کرونباخ 86/.، 78/. و 78/. بوده و روایی این سه پرسشنامه نیز توسط متخصصان تأیید شده است.
یافته‌ها: یافته‌های تحقیق مبین ارتباط مثبت و معنادار بین مدیریت دانش با کارآفرینی سازمانی و بین مدیریت دانش با نوآوری سازمانی ارتباط بوده است و ضرایب علی مسیرهای بین سه سازه پژوهش نشان از تأثیر مستقیم و تأثیر غیرمستقم مدیریت دانش بر کارآفرینی استراتژیک سازمانی کارکنان دارد. شاخص های کلی نشان از برازش خوب مدل ارائه شده، توسط داده ها دارد.
نتیجه‌گیری: نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که متغیرهای خلق دانش و بکارگیری دانش بیشترین همبستگی چندگانه را با پیش بینی نوآوری سازمانی و همچنین متغیرهای تسهیم دانش و بکارگیری دانش بیشترین همبستگی چندگانه را با پیش بینی کارآفرینی استراتژیک سازمانی کارکنان داشته‌اند. نتیجه آزمون تی گروه های مستقل در خصوص متغیر جنسیت و آزمون آنوا در خصوص متغیرهای سن و سابقه کار نشان داد که از لحاظ کارآفرینی استراتژیک سازمانی و نوآوری سازمانی که بین نظر کارکنان مرد و زن در سطح 05/0تفاوت معناداری وجود ندارد ولی بر حسب متغیر تعدیل کننده میزان تحصیلات کارکنان، تفاوت معناداری بین میانگین نمره کارآفرینی استراتژیک سازمانی و نوآوری سازمانی کارکنان در سطح 05/0 وجود دارد و آزمون تعقیبی توکی نشان داد که افراد با مدرک کارشناسی ارشد، کارآفرینی استراتژیک سازمانی و نوآوری سازمانی بالاتری نسبت به دیگر کارکنان سازمان آموزش و پرورش فارس داشته اند.

کلیدواژه‌ها

مدیریت دانش؛ کارآفرینی؛ نوآوری؛ آموزش و پرورش

مراجع

احمدی، سید علی اکبر؛ صالحی، علی(1391). مدیریت دانش. تهران، دانشگاه پیام نور. اکرمی، محمود و قلمکاری، مهان(1395). ارائه مدل توسعه کارآفرینی بر پایه مدیریت دانش، مجله مدیریت توسعه و تحول، شماره 24، 33-43.

ایرجی نقندر، رامین، هادوی، فریده و تندنویس، فریدون(1394). تعیین مدل معادلات ساختاری مدیریت دانش با نوآوری سازمانی کارکنان ادارات ورزش و جوانان استان خراسان رضوی، مدیریت ورزشی، دوره 7، شماره 3، 403-419. 

بودلایی، حسن(1388). ارتباط عوامل سازمانی مدیریت دانش با کارآفرینی سازمانی، پایان نامه کارشناسی ارشد کارآفرینی و مدیریت دانش، دانشکده حسابداری و مدیریت، دانشگاه علامه طباطبایی.

خامدا، زهرا(1388). بررسی رابطه میان مدیریت آموزش و توسعه منابع انسانی با مدیریت دانش، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران.

رحمانی، زین­العابدین و رضایی­فرح­آبادی، ملیحه(1393). بررسی رابطه­ی بین اثربخشی استفاده از فرآیند مدیریت دانش با کارآفرینی سازمانی در بخش خدمات عمومی، سومین همایش ملی مدیریت و کارآفرینی، 28 اردیبهشت 93، 211-230.

رضائی، نادر، پیوسته، اکبر و فرضعلی­زاده، اکبر(1396). بررسی نقش مدیریت دانش در ارتقاء خلاقیت و نوآوری کارکنان در سازمان های نظامی، ابتکار و خلاقبت در علوم انسانی، دوره 7، شماره 1، 17-48.

ساداتی ولویی، سید عبدالرحیم(1389). بررسی تأثیر فرآیند مدیریت دانش بر فرآیند کارآفرینی سازمانی در کسب و کارهای کوچک و متوسط شهرک های صنعتی شرق مازندران، پایان نامه کارشناسی ارشد کارآفرینی و مدیریت دانش، دانشگاه مازندران.

شائمی، علی؛ خزایی پول، جواد؛ شعبانی نفت چالی، جواد، بالویی جام خانه، هادی و صالح زاده، رضا(1391). تأثیر تسهیم دانش بر نوآوری و عملکرد شرکت های کوچک و متوسط با رویکرد کارت امتیازی متوازن.فصلنامهعلمی - پژوهشیمطالعاتمدیریت (بهبودوتحول)، 22(69)، 59-93.

صادقی مال امیری، منصور( 1394 ). تئوری سیستمی خلاقیت در سازمان. ابتکار خلاقیت در علوم انسانی، شماره 4، 163-207.

صادق فیضی، جعفر، یوسفی، احسان و سلیمانی، محمد(1390). بررسی میزان تأثیر مدیریت دانش بر نوآوری (در میان مدیران و کارکنان شرکت‏های فناور مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه ارومیه، ابتکار و خلاقبت در علوم انسانی، دوره 1، شماره 3، 29-53.

صبوری، حامد(1391). بررسی ارتباط میان عوامل سازمانی مدیریت دانش و کارآفرینی سازمانی (مطالعه موردی، شرکت صنایع شیر تهران – شهداد)، پایان نامه کارشناسی ارشد کارآفرینی و مدیریت دانش، دانشگاه پیام نور.

صفرزاده، حسین، تدین، اعظم و حرمحمدی، مریم(1391). بررسی تأثیر استراتژی­های مدیریت دانش بر نوآوری و عملکرد سازمانی(مطالعه موردی مراکز بهداشتی و درمانی شمال فارس)، طلوع بهداشت، سال یازدهم، شماره اول، پیاپی 34، 76-86.

صفری، علی، شورج، فردین و صالح­زاده، رضا(1393). بررسی رابطه میان مدیریت دانش، کارآفرینی و عملکرد در سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، فصلنامه علمی  پژوهشی مطالعات مدیریت گردشگری، سال نهم  شماره 28، 95-113.

عسکری پورگلویک، حسین، گرگیج، مریم، حسن­زاده، فریبا(1391). بررسی ارتباط مدیریت دانش و کارآفرینی سازمانی در سازمان های کارآفرین، کنفرانس ملی کارآفرینی و مدیریت کسب و کارهای دانش بنیان، بابلسر، شرکت پژوهشی طرود شمال.

علیپور شیرسوار، حمیدرضا و مرزبان مقدم، عفت(1392). بررسی رابطه بین هوش سازمانی و کارآفرینی در شرکت های تولیدی باستان گیلان، فصلنامه تخصصی پارک­ها و مراکز رشد، سال نهم، شماره 36.

کشاورزی، علی حسین، صفری، سعید و حمیدی­راد، جواد(1394). بررسی تأثیر تسهیم دانش بر یادگیری، نوآوری و عملکرد سازمانی، چشم انداز مدیریت دولتی، شماره 22، صص 128-103. کنجکاو منفرد، امیررضا و اردکانی، سعید(1393). تحلیلی بر وضعیت ابعاد مدیریت دانش در نهادهای آموزش عالی و بررسی رابطه آن با نوآوری، رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، سال پنجم، شماره 1، 103-120. 

مدهوشی، مهرداد، ساداتی، عبدالرحیم(1390)، بررسی اثرگذاری فرایند مدیریت دانش بر کارآفرینی سازمانی (مطالعه موردی، کسب و کارهای کوچک و متوسط شرق مازندران)، مجله توسعه کارآفرینی، سال سوم، ش 12، 26-27.

موسوی خطیر، سیدجلال، نادری، ابوالقاسم و ابیلی، خدایار(1395).  نقش مکانیزم­های مدیریت دانش جهت بهبود نوآوری در دانشگاههای دولتی شهر تهران، فصلنامة علمی، پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، دوره ششم، شماره 3، 179-212.

میرفخرالدینی، سیدحیدر، حاتمی­نسب، سیدحسن، طلعی­فر، رضا و کنجکاو منفرد، امیررضا (1389). مدیریت دانش، نوآوری دانش و عملکرد نوآوری در شرکت­های کوچک و متوسط، چشم­انداز مدیریت بازرگانی، شماره 2، پیاپی 35، 103-118. 

 ناظم، فتاح، کریم­زاده، صمد و قادری، الهام(1389). بررسی رابطه بین مدیریت دانش سلامت سازمانی با کارآفرینی کارکنان در سازمان تأمین اجتماعی، فصلنامه پژوهش اجتماعی، سال سوم، شماره نهم، 89-115.

-محمدی، داوود؛ شیری، نعمت الله؛ عربی، روناک و کرمی داراب خانی، رؤیا(1389). رابطه بین مدیریت دانش و نوآوری در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه. فصلنامه پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 4(14)، 36-52.

 

Abiyev, Vasif and munise Ilikkam, Ozgur. (2013). Ekonomik Gelisme ve Girisimcilik, Girisimcilik, Ed، Himmet Karadal, 2nd Edition, beta Basim, Istanbul, pp.125-140.

Afuah, A. (2003), Innovation Management. Oxford University Press, New York, NY.

Anbari, F.T., Carayannis, E.G., Voetsch, R.J. (2008). Post-project reviews as a Key Project Management Competence. Technovation 28 (10), 633–643.

Borghini S.Organizational creativity،Breaking_equilibrium and order to innovate. Journal of Knowledge Management; 9(4) ، 19–33.

Brockman, Beverly K, Morgan, Robert M. (2003), the Role of Existing Knowledge in New Product Innovativeness and Performance, Decision Sciences, Volume 34 Number 2, p, 390.

Chen, C. J. , Jing-Wen, H. ,(2009), Strategic Human Resource Practices and Innovation Performance the Mediating Role of Knowledge Management Capacity, Journal of Business Research,Vol. 62, pp. 108, 112.

Choi, B. K. P., Simon, G., Davis, J., (2008), Effects of Knowledge Management Strategy on Organizational Performance، A Complementarity Theory-Based Approach, Omega, Vol. 36, p 235.

Chung-Jen, Chen. &Va-Ching, Yeh. (2008). "Creativity Mechansm, Knowledge Management Capacity, and Innovation Performance". IEEE, 978-1-4244-2146-6/08/$25.00, PP.65.

Civi, E. (2000), “Knowledge Management as a competitive asset، A review”, Marketing Intelligence & Planning, Vol. 18, No. 4, pp. 74-166.

Damanpour, F. (1991). Organizational innovation، A Meta analysis of effects of determinants and moderators. Academy ofManagement Journal, 34, p.585.

Darroch J. (2005). Knowledge_ management, innovation and firm performance. Journal of Knowledge Management; 9(3), 101–115.

Darroch, J., and McNaughton, R. (2002). Examining the link between knowledge management practices and types of innovation. Journal of Intellectual Capital, 3(3), 210-222.

Dogan, Nilhun. (2015).The Intersection of Entrepreneurship and Strategic Management: Strategic Entrepreneurship, World Conference on Technology, Innovation and Entrepreneurship, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 195 (2015) 1288 – 1294, Available online at www.sciencedirect.com

Donate, M.J & Guadamllas, M.J. (2011). Organizational factors to support knowledge management and innovation. J. Knowl. Manag. 15 (6), 890e914

Dougherty, D., Munir, K. and Subramaniam, M. (2002), “Managing technology flows in practice، a grounded theory of sustainable innovation”, Academy of Management Proceedings, Technology & Innovation Management Division, pp. E1-E6.

-Friedman, R.S., Prusak, L. (2008). On heuristics, Narrative and Knowledge Management. Technovation, 28 (12), 812–817.

Genc, kurtulus Yilmaz (2012). The Response of the Entrepreneurship to the Changing Business Environment، Strategic Entrepreneurship, International Journal of Economics and Administrative Studies, Y.5, N.9.PP.71-84.

Gloet, M., Terziovski, M. (2004), "Exploring the Relationship between Knowledge anagement Practices and Innovation Performance", Journal of Manufacturing Technology Management, 15(5), 402-9.

Gold, AH., Malhotra, A., Segars, AH., (2001),Knowledge Management، an Organizational Capabilities Perspective, Journal Management Information System, Vol. 18, No. 1, pp. 193, 195, 205, 207.

Gopalakrishnan S, Bierly P, Kessler EH. (1999). A reexamination of product and process innovations using a knowledge-based view. J High Technol Manage Res1999; 10(1) ،147–66.

Gunday, G., Ulusoy, G., Kilic, K., and Alpkan, K. (2011). Effects of innovation types on firm performance. Int. J. Production Economics, 13(3), 662-676.

Hall, B.H. and J. Mairesse. (2006). Empirical studies of innovation in the knowledgedriven economy, Economics of Innovation and New Technology, 15(4/5), p.296.

Hagedoorn, J., Zober, A.-K., (2015). The role of contracts and intellectual propertyrights in open innovation. Technol. Anal. Strateg. Manage. 27 (9), 1050–1067.

Hargadon, A. and Sutton, R. (1997), “Technology brokering and innovation in a product development firm”, Administrative Science Quarterly, Vol. 42 No. 4, pp. 716-49.

Hau, Y. S., Kim, B., Lee, H., & Kim, Y. (2013). The effects of individual motivationsand social capital on employees’ tacit and explicit knowledge sharingintentions. International Journal of Information Management, 33(2), 356–366.

 Hitt, M .A. Bierman, L., Shimizu, K & Kochhar, R., (2001) .Direct andmoderating effects of human capital on strategy and performance inprofessional service firms، Aresource-based perspective. Academy of Management Journal, 44(1), pp.13-28.

Ho, A.L. (2011). Meditation, learning, organizational innovation and performance. Industrial Management & Data Systems, 111(1), 113-131.

Hung, Richard Yu-Yuan, Lien, Bella Ya-Hui, Fang, Shih-Chieh and Gary McLean(2010), Knowledge as a facilitator for enhancing innovation performance Through total quality management, Total Quality Management, Vol. 21, No. 4, p.

Ireland, R. D., Hitt, M. A., Camp, S. M., & Sexton, D. L. (2001). Integrating entrepreneurship and strategic management actions to create enterprise wealth. Academy of Management Executive, 15(1), 49-64.

Jimenez, D., Sanz-Valle, R. (2011). Innovation, organizational learning, and performance. Journal of Business Research, 64(4), 408-417.

Kamasak, R; Bulutlar, F. (2010). The influence of knowledge sharing on innovation, European Business Review, Vol. 22 No. 3, pp. 306-317.

King, W. R., Chung, T.R., Honey, M.N., (2008), Knowledge Management and Organizational Learning, International Journal of Management Science, OMEGA, Vol.36, p. 168.

Klein, P. G., Barney, J. B. and Foss, N. J. (2012), Strategic Entrepreneurship, Available at SSRN 2137050.

Kline, R. B. (2010). Principles and practice of structural equation modeling (3th Ed.). New York، Guilford Press.

Krozer, Y., Hophmayer-Tokich, Sh., VanMeerendonk, H., Tijsma, S., & Vos, E. (2010). Innovations in the water chain–experiences in The Netherlands. Journal of Cleaner Production, 18(5), 439–446.

Kuratko, D.F. & Audretsch, D.B. (2009). Strategic Entrepreneurship، Exploring Different Perspectives of an Emerging Concept. Entrepreneurship Theory and Practice, vol. 33, pp. 1-17.

Lakshman, C. (2009). "Organizational knowledge leadership", Leadership & Organization Development Journal, Vol.30, No.4, p.360.

Liao, H., Shu, C. H. T., (2007), Knowledge Transfer and Competitive Advantage on Environmental Uncertainty، An Empirical Study of the Taiwan Semiconductor Industry, Tec novation, Vol.27, pp 403,405.

Liao, C.C., Wang, H.Y., Chuang, S.H., Shih, M.L., and Liu, C.C. (2010). Enhancing knowledge management for Rand D innovation and firm performance, An integrative view. African Journal of Business Management, 4, 3026-3038.

Liao, S.H., &Wub, C.C. (2010). "System perspective of knowledge management, organizational learning, and organizational innovation". Journal of Expert Systems with Applications, Vol.37, PP.1096-1103.

Lin, H.F., Lee, G.G., (2007), Knowledge Sharing and Firm Innovation Capability، an Empirical Study, International Journal of Manpower, Vol.28, No.3/4, p.174.

Lin, C.P. (2007). To share or not to share، modeling tacit knowledge sharing, its mediators and antecedents. Journal of Business Ethics, 70, 411-428.

Mahr, D., & Lievens, A. (2012). Virtual lead user communities، drivers of knowledgecreation for innovation. Research Policy, 41(1), 167– 177.

Mina, A., Bascavusoglu-Moreau, E., Hughes, A. (2014). Open service innovation andthe firm’s search for external knowledge. Res. Policy, 43 (5), 853–866.

Mura, M., Lettieri, E., Radaelli, G., & Spiller, N. (2013). Promoting professionals’innovative behaviour through knowledge sharing، the moderating role ofsocial capital. Journal of Knowledge Management, 17(4), 527–544.

Niosi, J. (2012), Innovation and development through imitation (In praise of imitation), Presented to the meeting of the International Schumpeter Society, Brisbane, Australia, July, 2-5.

Park. Y and Kim S. (2006). Knowledge Management System for Fourth Generation R&D، Knowvation. Technovation, 26 (5–6), 595–602.

Parlby, D. & Taylor, R. (2002), "The Power of Knowledge، A Business Guide to Knowledge Management", Retrieved from. http, //www.kpmgconsulting.com

Parnaby, J. (1991). Designing effective organization. International Journal of TechnologyManagement, 6, p.29.

Polowczyk, J. (2012), Strategic management at the beginning of the XXI century، the impact of crisis turbulences, Poznań Unıversıty of Economıcs Revıew, Vol.12, No.3.

Rensburg, Deryck J van. (2013). Is Strategic Entrepreneurship a Pleonasm?, Journal of Management and Strategy, Vol. 4, No. 1;PP. 15-27. Online published www.sciedu.ca/jms, URL، http،//dx.doi. org/ 10.5430/jms.v4n1p15.

Sáenz, J., N. Aramburu., & O. Rivera. (2009). "Knowledge sharing and innovation performance A comparison between high-tech and lowtech companies". Journal of Intellectual Capital, vol.10, No.1, PP.22-36.

Sarin, S., McDermott, C., (2003),The Effect of Team Leader Characteristics on Learning, Knowledge Application, and Performance of Cross-Functional New Product Development Teams, Decision Sciences, Vol.34, No.4, p. 725.

Storey, C. and Kelly, D. (2002), “Innovation in services، the need for knowledge management”, Australasian Marketing Journal, Vol. 10 No. 1, pp. 59-70.

Teresa, L.J.,Chia-Ying, L., Tein-Shiang, L., (2006),A Contingency Model for Knowledge Management Capability and Innovation, Journal of Industrial Management & Data System, Vol.106, No.6, p.862.

Tülücea, Nadide Sevil & Yurtkur, Asuman Koç. (2015). Term of Strategic Entrepreneurship and Schumpeter’s Creative Destruction Theory, 11th International Strategic Management Conference, Procedia, Social and Behavioral Sciences 207 (2015) 720 – 728, Available online at www.sciencedirect.com.

Ungel, L., Mero, no-Cerdn., &Pez-Nicols, Carolinal L. (2011). "Strategic knowledge management, innovation and performance". International Journal of Information Management, Vol.31, PP.502-509.

Wu, C & Wang. A. (2016). Geographical FDI knowledge spillover and innovation of indigenous firms in China. Volume 25, Issue 4, August 2016, Pages 895–906.

Xu, J., Li, Y. (2009). An empirical investigation of knowledge management and innovative performance, The case of alliances, Research Policy, 38, 358-368.

Yanggang, Yu. (2010). "Exploring the relationships of knowledge management, organizational innovation and financial performance". Advanced Management Science (ICAMS), IEEE International Conference on, Print ISBN، 978-1-4244-6931-4, PP.172-175.

Zemaitis, E., (2014). Knowledge management in open innovation paradigm context, high tech sector perspective. Proc. Soc. Behav. Sci. 110, 164e173.

Zhi-Hong, S., Li-Bo, F., and Shu, C. (2008), Knowledge sharing and innovation capability، Does absorptive capacity function as a mediator? International Conference on Management Science and engineering (15th), September 10-12, Long Beach, USA.