مطالعه مردم شناختی روایت های زنانه از دوران جنگ تحمیلی

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 8، دوره 10، شماره 37، مهر 1397، صفحه 115-130   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

مینو سلیمی^*

دانشگاه تهران، گروه مردم شناسی، تهران، ایران.

چکیده

هدف این پژوهش پرداختن به روایتی از جنگ است که تجربه زیسته زنانه را شکل داده و آن را بازگو می­کند. زنانی که به نوعی در جنگ شرکت داشته یا به شکلی مستقیم آن را زیسته اند. پژوهش حاضر درصدد مطالعه مردم‌ شناختی روایت‌ های زنانه از دوران جنگ تحمیلی است. روش این پژوهش مطالعه میدانی (مشاهده مشارکتی، جمع­آوری مستندات، مصاحبه روایتی) است. این پژوهش با 50 نفر از زنان شهرستان­های سرپل ذهاب و قصرشیرین  در استان کرمانشاه که جنگ تحمیلی را تجربه کرده اند مصاحبه ­های عمیقی انجام داده است تا بتواند روایت­­های شفاهی زنان از روزهای جنگ تحمیلی را در کنار هم قرار دهد و در نهایت روایتی زنانه از جنگ تحمیلی ارائه نماید. یافته ­های تحقیق نشان می­دهد که جنگ همواره اثرات منفی بر زندگی زنان داشته و آنان را به عنوان یکی از اصلی­ترین قربانیان جنگ مطرح می­نماید. تجربه زیسته زنان بعد از جنگ بر خلاف خود جنگ که محصور در یک برهه­ زمانی و مکانی خاص بوده، در طول زمان و مکان امتداد یافته و حلقه واسطی بین گذشته، حال و آینده می­شوند و باعث تغییرات تأثیرگذاری در زندگی آنان می­شود.

کلیدواژه‌ها

مردم شناسی؛ روایت؛ زنان؛ جنگ تحمیلی

مراجع

- انیسی، فریبا. (1390). سرپل ذهاب در جنگ، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.

- پناه، زینب. (1388). ویژگی­های زنان رزمنده، قم: شمیم گل نرگس.

- جمشیدی­ها، غلامرضا و حمیدی، نفیسه. (1386). تجربه زنانه از جنگ، مجله پژوهش زنان، دوره 5(2)، 108-81.

- حسینی، اعظم. (1388). دا، تهران: سوره مهر.

- حیدری دلگرم، محمدعلی. (1385). کاروان گمنام، همدان: سازمان جهاد کشاورزی استان همدان.

- خیل فرهنگ، صغری. (1393). مادران چشم به راه، قم: انتخاب اول.

- ذکایی، محمد سعید. (1387). روایت، روایت گری و تحلیل­های شرح‌حال نگارانه، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی، دوره 8(1)، 98-69.

- سعیدی راد، عبدالرحیم. (1387). مادر خورشید (خاطراتی از زبان مادران شهدا)، تهران: کتاب مسافر.

-سلیمی، مینو. (1396). مردم شناسی روایت های زنان از دوران دفاع مقدس، تهران: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری.

-فلاح، نسرین. (1392). تجربه دوگانه زنان از جنگ، فصلنامه ادبیات پایداری،5(9)، 264-239.

- فلاح حسینی، صبریه. (1389). داخ، تهران: انتشارات اندیشه زرین.

- قاسمی امین، طاهره. (1383). عشق ماندگار، تهران: بروج.

- گروه نویسندگان. (1371). عملکرد ده ساله بازسازی مناطق آسیب دیده، تهران: ستاد بازسازی و نوسازی مناطق جنگ‌زده.

- گروه نویسندگان. (1386). سرپل ذهاب- راهیان نور (22)، ناشر: بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش­های دفاع مقدس.

- گروه نویسندگان. (1391). زنان و جنگ- پزشکان، پرستاریان و بهیاران، تهران: طلیعه کوثر به سفارش سازمان بسیج زنان کشور.

- گروه نویسندگان. (1391). زنان و جنگ- پشتیبان، تهران: طلیعه کوثر به سفارش سازمان بسیج زنان کشور.

- گروه نویسندگان. (1391). زنان و جنگ- مهاجرین جنگ، تهران: طلیعه کوثر به سفارش سازمان بسیج زنان کشور.

- گفت‌وگو با مطلع محلی، قصر شیرین، 9/11/1395، 12/11/1395،22/10/1391.

- لطیفه. (1420). سیمای ممنوع من، ترجمه نجله خندق. (1383). تهران: پژوهشکده مردم‌شناسی سازمان میراث فرهنگی و نشر قصه.

-طبیعی، منصور، هاشم پور صادقیان، مریم و هوشیار، آزاده. (1396). مطالعه تجربه اسارت در جنگ ایران و عراق، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، 10(2)، 30-1.

- مرتوس، جولی ای. (2000). زن، جنگ و بحران، ترجمه نجله خندق. (1383). تهران: پژوهشکده مردم­شناسی سازمان میراث فرهنگی و نشر قصه.

- یاحسینی، سید قاسم و حبیب پور، حبیب . (1386). آیینه­های روبرو، تهران: نشر نیلوفران.

- Barthes, R. (1997). Introduction to the structural analysis of narrative, in Image,music,taste, Essays selected and translated by stephenHeath,79-124,London: Fontana.