پهنه بندی تبخیر-تعرق پتانسیل استان آذربایجان شرقی به کمک داده های دورسنجی فرآورده مودیس

جغرافیای طبیعی

مقاله 3، دوره 11، شماره 41، آذر 1397، صفحه 37-48   

نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

مجید رضایی بنفشه¹؛ سعید جهانبخش اصل¹؛ سید ابوالفضل مسعودیان²؛ فاطمه جعفری شندی^{* 3}

¹استاد گروه آب و هواشناسی دانشگاه تبریز

²استاد گروه آب و هواشناسی دانشگاه اصفهان

³دانشجوی دکتری آب و هواشناسی دانشگاه تبریز

چکیده

در این پژوهش، پهنه­بندی داده­های فرآورده­ی تبخیر-تعرق پتانسیلاستان با هدف شناسایی پهنه­های اقلیمی از نظر تبخیر-تعرق پتانسیل و بررسی تغییرات مکانی و زمانی آن در هر پهنه انجام شده است. برای تحقق این هدف از داده­های­ فرآورده­ی دورسنجی MOD16A2 سنجنده­ی مودیس در فواصل زمانی 8 روزانه در بازه­ی زمانی 2014-2000 استفاده گردید. جهت پهنه­بندی استان از نظر میانگین بلندمدت تبخیر-تعرق پتانسیل در مقیاس 8 روزانه، پایگاه داده­ای با آرایه­ای به ابعاد 46 × 388 × 321 تولید شد. خوشه­بندی تبخیر-تعرق پتانسیل به منظور تعیین پهنه­های تبخیر-تعرق پتانسیلاستان به روش وارد روی داده­های 8 روزانه انجام شد. نخست استان به دو پهنه­ی تبخیر-تعرق پتانسیلیک و دو تقسیم شد که خوشه­بندی مجدد آن­ها چهار پهنه­در گستره­ی استان نمایان ساخت. نتایج پژوهش ضمن نشان دادن تغییرات مکانی تبخیر-تعرق پتانسیلاستان، منعکسکننده­ی تغییرات آندر چهار پهنه­ی همگن تبخیر-تعرق پتانسیل می­باشد. از این­رو در مدیریت منابع آب در چهار پهنه­ی­ همگن می­تواند نقش قابل توجهی داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

مودیس تررا؛ تبخیر-تعرق پتانسیل؛ تحلیل خوشه‌ای؛ استان آذربایجان‌شرقی

مراجع

1-     اکبری، مهدی. زهرا سیف وحمید زارع ابیانه. 1390. برآورد میزان تبخیر و تعرق واقعی و پتانسیل در شرایط اقلیمی مختلف با استفاده از سنجش از دور. نشریه­ی آب و خاک، دوره 25، شماره 4، صص 844-835.

2-     بابامیری، امید. حامد نوذری و صفر معروفی. 1396. برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل بر اساس مدل های تصادفی سری زمانی (مطالعه موردی ایستگاه تبریز). پژوهشنامه­ی مدیریت حوزه آبخیز، سال هشتم، شماره 15، صص 146-137.

3-     بوالحسنی، کیوان و کیوان زارعی. 1395. برآورد مکانی و پهنه­بندی تبخیر و تعرق مرجع با استفاده از روش­های زمین آماری و سیستم اطلاعات جغرافیایی، فصلنامه تخصصی علوم و مهندسی آب- دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، سال ششم، شماره 13، صص 21-7.

4-     ستاری، نسیم. احمد فاخری­فرد و حسین علی­حسنی­ها. 1394. ﭘﻬﻨﻪ­بندی شمال­غرب ﮐﺸﻮﺭ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺎﺭﺵ ﺑﺮ تبخیر و تعرق با روش­های تجزیه به مؤلفه­های اصلی و وارد. مجله­ی آب و خاک، شماره 4، صص 8-1.

5-     شرقی، طاهره. حسین بری ابرقویی و محمدامین اسدی و محمدرضا کوثری. 1389. برآورد تبخیر و تعرق گیاه مرجع با استفاده از روش فائو- پنمن- مانتیث و پهنه بندی آن در استان یزد. فصلنامه­ی علمی- پژوهشی خشک بوم، دوره­ 1، شماره 1، صص 33-25.

6-     کریمی­جعفری، مسعود و سعید اسلامیان. 1390. ارزیابی روش­های زمین آمار در تخمین تبخیر و تعرق پتانسیل، نخستین همایش ملی و هواشناسی و مدیریت آب کشاورزی 1 و 2 آذر 1390. پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران.

7-     ولیزاده کامران، خلیل. 1393. برآورد تبخیر-تعرق پتانسیل در آذربایجان­شرقی به روش استفنز با استفاده از GIS. نشریه­ی جغرافیا و برنامه­ریزی، دوره 18، شماره 49، صص 334-317.

8-     مرادی، فرزانه. غلامعلی کمالی و مجید وظیفه­دوست. 1394. ارزیابی محصول تبخیر و تعرق پتانسیل سنجنده­ی MODIS با استفاده از آمار ایستگاه­های همدیدی در استان زنجان. سال ششم، شماره 23 و 24، صص 49-39.