میزان برخورداری شهرستان های استان خوزستان از شاخص های شهر سالم

آمایش محیط

مقاله 2، دوره 11، شماره 42، آذر 1397، صفحه 23-42   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

حسین نظم فر^{* 1}؛ آمنه علی بخشی²

¹(دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی)

²(دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریز شهری، دانشگاه تبریز)

چکیده

امروزه بیش تر شهر ها با سطح فزاینده ای از تبعات منفی ناشی از رشد سریع مواجه هستند که این خود سلامت عمومی شهروندان را تهدید می کند. به همین علت، فکر شهر سالم در پژوهش های شهری معاصر اهمیت زیادی یافته و از ظرفیت مطالعاتی زیادی برخوردار شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی شاخص های شهر سالم در شهرستان های استان خوزستان می باشد. روش مطالعه در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است و داده های مورد نیاز از سالنامه آماری 1390 استان خوزستان جمع آوری شده است. به منظور تحلیل داده ها و سنجش میزان برخورداری شهرستان های استان از شاخص های شهر سالم 34 متغیر در قالب شاخص های سلامت، بهداشتی- درمانی، اقتصادی-اجتماعی و زیست محیطی پس از وزن دهی به روش آنتروپی شانون در نهایت با استفاده از مدل تصمیم گیری چند معیاره الکتر رتبه بندی شده اند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که شهرستان های اهواز، دزفول و شوش در وضعیت مطلوب و شهرستان های هویزه، هفتکل و باوی در وضعیت نامطلوب و نامناسبی  از لحاظ برخورداری از شاخص های شهر سالم قرار دارند. از عمده دلایل این امر می توان به پایین بودن تعداد آزمایشگاه، داروخانه، پزشک متخصص، تعداد تخت، دندانپزشک، نرخ اشتغال، کمبود فضای سبز شهری و بالا بودن نرخ بیکاری اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

شهر سالم؛ رشد هوشمند؛ توسعه پایدار؛ مدل الکتر؛ استان خوزستان

مراجع

 

1. امیری، م، دارستانی فراهانی، ا .1392. تصمیم­گیری با معیارهای چندگانه، تهران، نشر دانشگاهی کیان.
2. رهنما، م، افشار، ز، رضوی، م .1390. تحلیل شاخص های شهر سالم در محله بهارستان شهر مشهد، سومین کنفرانس برنامه ریزی و مدیریت شهری، مشهد
3. زاهدی، ش. 1390. توسعه پایدار، تهران، انتشارات سمت.
4. زیاری، ک،  جانبابا نژاد، م. 1389. دیدگاه ها و نظریات شهر سالم، مجله شهرداری ها، سال نهم، شماره 95.       
5. زیاری، ک. 1380.  توسعه پایدار و مسؤولیت برنامه ریزان شهری در قرن بیست و یکم، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه تهران، صص 373 و 374.
6. زیاری، ک. 1389. برنامه ریزی شهرهای جدید، انتشارات سمت، چاپ یازدهم، تهران، تهران.
7. صادقی پور، ح؛ معارف، ه ؛ اشراقیان .1380.  بررسی و مقایسه دانش, نگرش و عملکرد زنان 15-49 ساله محدوده شهر سالم با منطقه دولت آباد در خصوص برنامه های بهداشتی شهرستان ری سال 1379، مجله دانشکده پزشکی
8. صدر، ش. 1387. مفهوم توسعه پایدار در حقوق بین‌الملل محیط‌زیست، پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران.
9. ضرابی، ا؛ صابری، ح؛ محمدی، ج؛ وارثی، ح. 1390. تحلیل فضایی شاخص های رشد هوشمند شهری مطالعه موردی؛ مناطق شهر اصفهان، پژوهش های جغرافیای انسانی، شماره 77، صص 1-17.
10. ضرابی، ا؛ قدمی، م؛ کنعانی، م .1391. ارزیابی سکونتگاه های شهری با رویکرد شهر سالم در استان مازندران، فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، سال دوازدهم، شماره 47
11. عزیزی، ع. 1381. تحلیل و ارزیابی توسعه پایدار شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)، مورد: شهر شاهرود،پایان‌نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، سیستان و بلوچستان
12. فرهادی، ر. 1389. ارزیابی مشارکت مردم در پروژه شهر سالم کوی سیزده آبان، جغرافیا: فصلنامه علمی-پژوهشی انجمن جغرافیایی ایران، دوره جدید، سال هشتم، شماره 27
13. قربانی، رسول، نوشاد، سمیه (1387)، راهبرد رشد هوشمند در توسعه شهری اصول و راهکارها، جغرافیا و توسعه، شماره 12.
14. قدمی، م؛ دیوسالار، ا؛ غلامیان، م.  1389.  بررسی تطبیقی شاخص های شهر سالم در مقیاس ملی و جهانی نمونه موردی: نقاط شهری ایران و کشورهای توسعه یافته، چهلرمین کنگره بین المللی جغرافیدانان جهان اسلام، زاهدان.
15. قربانی، ر؛ نوشاد، س .1387. راهبرد رشد هوشمند در توسعه شهری اصول و راهکارها، جغرافیا و توسعه، شماره 12، 163-180
16. لطفی، ص؛ شعبانی، م .1392. «ارائه مدلی تلفیقی جهت رتبه بندی توسعه منطقه ای مطالعه موردی: بخش بهداشت و درمان استان مازندران،» نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال سیزدهم، شماره 28.
17. لطفی، ص؛ مهدی، ع؛ مهدیان بهنمیری، م. 1392.  ارزیابی شاخص های شهر سالم در منطقه دو شهر قم، فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی-فرهنگی، سال اول، شماره دوم.
18. مرکز آمار ایران. 1390. سرشماری عمومی نفوس و مسکن.
19. مجیدی خامنه، ب؛ سلطانی مقدم، ر. 1393.  ارزیابی کارآمدی پارکهای محله ای در سلامت زنان شهری با تاکید بر شهر سالم مطالعه موردی؛ پارک بهار آزادی-شهر تهران، جرافیا؛ فصلنامه علمی-پژوهشی بین المللی انجمن جغرافیایی ایران، دوره جدید، سال دوازدهم، شماره 42.
20. موسوی، د؛ نظریان، ا؛ زیاری، ی؛ مهدوی، م.1393، سنجش میزیان پایداری محله های شهری باداستفاده از HDI و تکنیک پهنه بندی موریس، مجله آمایش محیط،25،110-83.
21. نائینی، ع؛ پیراسته، ا؛ فلاح، ن .1379. آگاهی، نگرش و رفتار بهداشتی خانوارهای شهر سالم (کوی سیزده آبان) در مورد پیشگیری از عفونت های انگلی روده ایع مجله علوم پزشکی و خدمات بهداشتی-درمانی قزوین، شماره 14.
22. نسترن،م؛ میرزایی،ع.1394، تحلیل کمی عوامل موثر بر سلامت به منظور تحقق اهداف برنامه ریزی شهری و منطقه ای(مطالعه موردی:شهرستان های استان اصفهان)، مجله آمایش محیط،30، 61-39.
23. نظم فر، ح؛ محمدی، چ. 1396،سنجش کیفیت زندگی شهری(مطالعه موردی: منطقه دو شهر اردبیل)، مجله آمایش محیط،36، 92-69.

 

1. Abu Bakar, A., Soo Cheen,K. 2013. A Framework for Assessing the Sustainable Urban Development. Procedia - Social and Behavioral Sciences 85, pp: 484 – 492.
2. Ahmad, H. 1998.  Healthy Cities: A Comprehensive Approach to Public Health, Copyright 1998-1999 the Rural Health Policy Program at Virginia Tech.
3. Butterworth, I. 2000. The relationship between the Built environment and Wellbeing: opportunities for Health promotion in urban planing Melbourne Austalia.
4. Chozen, P M. 2002. Viewpoint Sustainable Urban Development and Crime Prevention through Environmental Design for the British City. Towards an Effective Urban Environmentalism for the 21st Centuty.
5. Cristina, M D. 2014. Saferational approach to a valid sustainable development. Procedia Economics and Finance 8, pp, 497 – 504.
6. Dooris, Mark. 1999.  Healthy cities and local Agenda 21: The UK experience-challenges for the new millennium, Health Promotion International, Oxford University, Vol. 14,No. 4, pp 365-375.
7. Sands, PH.1994. International Law in the Field of Sustainable Development. The British Yearbook of International Law, 303-381.
8. Flood,J. 1997. Urban and housing indicators, Urban Studies Journal, Vol. 34, No. 10.pp 1635
9. Holden, E., Linnerud, K., Banister, D. 2014. Sustainable development: Our Common Future revisite. Environmental Change 26, pp, 130–139.
10. Kabli, M.R. 2009. A Multi-Attribute Decision Making Methodology For Selecting New R&D Projects Portfolio With A CaseE Study Of SaudiI Oil Refining Indestry, School of Mechanical, Materials and Manufacturing Engineering, Thesis Submitted to the University of Nottingham for the degree of Doctor of Philosophy.
11. Nazmfar, H. (2017). Urban development predictions direction of using a combination GIS and Bayesian the probabilistic model (case study: Ardabil), Human Geography Research Quarterly, 49, 357-370.
12. Roy, B. 1991. "The Outranking Approach and the Foundation of ELECTRE Methods, Theory and Decision, 31, 1991, pp 49-73.
13. Rasoolimanesh, S. M., Badarulzaman, N., Jaafar, M. (2012), City Development Strategies (CDS) and Sustainable Urbanization in Developing World, Procedia - Social and Behavioral Sciences 36, pp, 623 – 631.
14. Sands, PH. 1994. International Law in the Field of Sustainable Development. The British Yearbook of International Law, 303-381.
15. The Cities Alliance. 2007.  Liveable Cities The benefits of the urban environmental planning, York Graphic Services Washington,D.C., U.S.A., p.13.
16. Tsouros, A.D. 1995.  The WHO Healthy cities Project: State of the art and future plans, Health Promotion international Journal, Vol 10, No 2: pp 133-141.
17. World Health Organaization. 2000. Healthy urban planing" Report on a WHO Seminar Milan, Italy" 17-18 October 1999, WHO Regional Office for Europe, Copenhagen, Denmark.