استراتژی توسعه ی منطقه ای ( RDS) راهکاری جهت تمرکز زدایی ( مطالعه موردی: شهرستان رشت)

آمایش محیط

مقاله 4، دوره 11، شماره 42، آذر 1397، صفحه 71-96   

نوع مقاله: کاربردی

نویسندگان

مجید یاسوری^{* 1}؛ مریم سجودی²

¹(استاد گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان، گیلان، ایران)

²کارشناسی ارشد، دانشجوی جغرافیا و برنامه شهری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان،گیلان، ایران

چکیده

شهرستان رشت از ابتدای شکل گیری، شرایط منحصر به فردی را نسبت به مناطق پیرامونی خویش تجربه نموده و گرایشی روزافزون به تمرکز گرایی داشته است. شکل گیری رابطه ای یک سویه و جهت دهی اکثر جریان های حیاتی و کارکردی استان به سمت شهرستان رشت موجبات انزوا و عدم تحرک را برای سایر نقاط سکونت گاهی استان به همراه داشته است؛ که این امر با افزایش فعالیت های شهرستان رشت، تشدید خواهد شد. این پژوهش زمینه های تمرکز گرایی شهرستان رشت را در سه زمینه ی اداری- سیاسی، اقتصادی – خدماتی و جمعیتی بررسی نموده است و ضمن تشریح مهم ترین نمود ها و مصادیق تمرکزگرایی در زمینه های فوق؛ جهت کاهش تمرکز گرایی در شهرستان رشت و جهت دادن جریان ها به سایر نقاط و بالطبع متعادل نمودن جریان ها و روابط دو سویه؛ از الگوی نوین استراتژی توسعه ی منطقه ای (RDS)، بهره گرفته است. استراتژی توسعه ی منطقه ای با تفکر راهبردی، اجتماع محور و انعطاف پذیر خود در برقراری تعادل های منطقه ای بسیار موثر است چرا که در این الگو تلاش می شود تا از توان ها، ظرفیت ها و اقدامات و همکاری تمامی مناطق بهره جسته و آن را به بهترین شکل ممکن سازمان دهی کرد.

کلیدواژه‌ها

کلیدواژگان: استراتژی توسعه ی منطقه ای (RDS)؛ تمرکز گرایی؛ استان گیلان؛ شهرستان رشت

مراجع

 

1-     پژوهان، م، 1393، «راهبرد توسعه­ی منطقه ای (RDS) و راهبرد شبکه ی منطقه ای (RNS)؛ مقدمه ای بر ادغام یک دستورالعمل توسعه ای در یک پارادایم نظری»، همایش ملی نظریه های نوین در معماری و شهرسازی، قزوین.

2-     بارانی پسیان، و؛ هاشمی، م؛ دلالت، م؛ 1396، الگوی راهبردی تعدیل نابرابری های فضایی استقرار جمعیت با بهره گیری از توانمندیهای اقتصادی و گردشگری در مناطق کویری و بیابانی ایران (مطالعه موردی استان اصفهان)، مجله آمایش محیط، دوره ده، شماره سی و هشت، 94-71.

3-     بسطامی نیا، ا؛ صفایی پور، م؛ ملکی، س؛ تازش، ی؛ امیدی پور، ک، 1394، سیر تحولات سلسله مراتب شهری در استان خوزستان طی دهه‌های(85-1335)، دوره ده، شماره سی و شش، 68-47.

4-     پورشیخان، ع؛ نظریان، ا؛ 1389، پیدایش منطقه ی کلانشهری و بازتاب فضایی آن، مطالعه ی موردی شهر رشت، فصلنامه­ی جغرافیایی سرزمین، سال هفتم، شماره بیست و هفت، 33-51.

5-     دریاگشت،م،1371،گیلان نامه،جلد سوم،رشت،نشر طاعتی

6-      سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان گیلان، 1394، خلاصه گزارش طرح آمایش سرزمین استان

7-     سازمان مسکن و شهرسازی استان گیلان، 1387، سومین طرح جامع شهر رشت، مهندسین مشاور طرح وکاوش.

8-     سالنامه آماری استان گیلان، سال های 1388-1390،  معاونت برنامه ریزی استانداری با منبع دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی گیلان

9-     سفر دوست، ا، 1384، پژوهش در شناخت هویت کالبد شهر رشت، وزارت مسکن و شهرسازی

10- عظیمی دوبخشری، ن، 1381، تاریخ تحولات اجتماعی و اقتصادی گیلان«نگاهی نو»، نشر گیلکان، رشت.

11- محمدی، ع، 1392، «راهبرد توسعه­ی منطقه­ای (RDS)»، اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعه­ی پایدار، تهران.

12- مدیرشانه چی، م، (1379)، تمرکز گرایی و توسعه نیافتگی در ایران معاصر، موسسه ی خدمات فرهنگی رسا، تهران.

13- مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران ،(1372)، تمرکززدایی گامی به سوی دموکراسی و توسعه. جلد اول، شهرداری تهران، تهران.

14- مرکز آمار ایران، نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال های 45-55-65-75-85-90، سازمان برنامه و بودجه استان گیلان.

15- ملک حسینی، ع؛ صفاری راد، ع؛ قاسمی، ا؛ رجبی امیر آباد، ر، 1393، تحلیل سلسله مراتب شهری استان گیلان بین سال های 90- 1365 (با استفاده ازمدل های لگاریتمی رتبه – اندازه، منحنی لورنز و ضریب جینی)، دوره هشت، شماره سی، 135-111.

16-  -------------، نتایج تفصیلی سرشماری عمومی کارگاهی سال 81- استان گیلان.

17- -------------، نتایج تفصیلی سرشماری عمومی کارگاهی سال 81- استان گیلان

18- یاسوری، م؛ حاتمی نژاد، ح؛ اسدزاده، ه، 1394، تمرکز گرایی در تهران روند ها و سیاست ها، دانشگاه گیلان، رشت.

19-  Acioly Claudio, (2003), The Meaning and Scope of Urban Management: an introductory note”, in Sirry, Azza ‘Urban Management Practices in Secondary Cities in Egypt: the case of Belbeis’, EliasModern Publishing House, Cairo, Egypt.

20-  GaREP, spol. s r. o , Vysoké učení technické v Brně, (2007),REGIONAL DEVELOPMENT STRATEGY-South Moravian Region, Concise versin for general public, Published by the Department of Regional Development ,the Authority of the South Moravian Region, BRNO.

21-  UK Department for Regional Development (DRD).(2013) Northern Ireland Regional Development Strategy  2035. for Northern Ireland. Department for Regional Development. Strategic Planning and Co-ordination Division. From: www.drdni.gov.uk/RDS2035. Accessed on 18 November 2013.

22-  REGIONAL DEVELOPMENT STRATEGY OF ESTONIA 2005-2015,Regional Development Department of the Ministry of Internal Affairs.

23-  Meijers E J, Burger M J, (2010), Spatial structure and productivity in US metropolitan areas, Environment and Planning A 42(6) 1383 – 1402

24-  Neil Adams, Neil Harris (2005). Best practice guidelines for regional development strategies. From: www.interreg-grids.org. Accessed on 18 November 2013.

25-  Othman Sindi، Ali ،Regional Development Strategy for Kurdistan Region 2012-2016, (2011) Kurdistan Regional Government Ministry of Planning

26-  yann Chiu (2009), Shenthe use of corporate synergy systems in promoting indusstrialwaste minimization in smalland medium enterprises in taiwan,Taiwan Environmental management, As sociation, Taipei International Green Productivity Association, Taipei.pp105-115