معرفی نسخۀ خطی مطلع الانوار جوزای نطنزی و سبک‌شناسی آن

پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی

مقاله 1، دوره 2، شماره 5، آذر 1396، صفحه 1-26   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سید جعفر حمیدی¹؛ سید محمود سید صادقی²؛ حاتم سلیمانی³

¹استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر

²دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر

³دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر

چکیده

از ابوتراب بن حسن حسینی متخلص به جوزای نطنزی، دو نسخه از مطلع الانوار باقی مانده است؛ نسخۀ اساس به شمارۀ 2311 در کتابخانۀ ملی و نسخۀ دیگری به شمارۀ 963 در کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی موجود است. این پژوهش که به روش توصیفی‌تحلیلی انجام شده، بر آن است تا ضمن معرفی اوضاع و احوال شاعر، به بررسی اشعار و برخی از ویژگی‌های سبک‌شناسی آن‌ها بپردازد. برآیند پژوهش نشان می‌دهد که هرچند جوزای نطنزی از لحاظ سبک‌شناسی به سه سطح زبانی، ادبی و فکری توجه داشته، در اشعار خود در پی تبیین محتواست و می‌خواهد اندیشه‌های خاص خود را که جنبۀ مذهبی دارد و بیشتر در مدح امام علی^(ع) است، به مخاطب تفهیم کند. به همین دلیل استفاده از صنایع لفظی و معنوی در درجۀ دوم اهمیت قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

سبک‌شناسی؛ مطلع الانوار؛ جوزای نطنزی

مراجع

1. قرآن کریم.

2. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن (1403ق)، الذریعة الی تصانیف الشیعه، بیروت: دارالاضواء.

3. امینی نجفی، عبدالحسین احمد (1387)، الغدیر، تهران: بنیاد بعثت.

4. انوشه، حسن (1383)، دانشنامۀ ادب فارسی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.

5. بهار، محمدتقی (1373)، سبک‌شناسی، تهران: امیرکبیر.

1. 6.  تجربه‌کار، نصرت (1350)، سبک شعر در عصر قاجار، تهران: مسعود سعد مهر.

7. جوزای نطنزی، ابوتراب بن الحسن (بی‌تا)، مطلع الانوار، نسخۀ خطی شمارۀ 2311 کتابخانۀ ملی.

8. حق‌شناس، علی‌محمد (1376)، آواشناسی (فونتیک)، تهران: انتشارات نقش جهان.

9. خاتمی، احمد (1373)، تاریخ ادبیات ایران در دورۀ بازگشت ادبی، تهران: پایا.

10. خیام‌پور، عبدالرسول (1368)، فرهنگ سخنوران، تهران: زوّار.

11. دادبه، اصغر (1381)، «بازگشت ادبی»،دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، تهران: انتشارات مرکز دائرةالمعارف.

12. دهقانیان، عباس (1388)، تذکرۀ شاعران نطنز از دیرباز تا کنون، تهران: پرشکوه.

13. راستگو، سید محمد (1376)، هنر سخن‌آرایی، فن بدیع، کاشان: انتشارات مرسل.

14. ﺷﻔﻴﻌﻲ‌ﻛﺪﻛﻨﻲ، ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ (1386)، موسیقی شعر، تهران: آگه.

15. شمیسا، سیرو س (1381)، انواع ادبی، چ۳، تهران: انتشارات فردوس.

16. شمیم، علی‌اصغر (1374)، ایران در دورۀ سلطنت قاجار، تهران: زریاب.

17. صبور، داریوش (1370)، آفاق غزل فارسی، تهران: نشر گفتار.

18. عاطفی، افشین (1390)، نامۀ کاشان، چ۱، کاشان: همگام با هستی.

19. کزازی، میرجلال‌الدین (1373)، زیباشناسی سخن پارسی؛ بدیع، تهران: نشر مرکز.

20. کلانتر ضرابی، عبدالرحیم (2536 شاهنشاهی)، تاریخ کاشان، به‌کوشش ایرج افشار، تهران: امیرکبیر.

21. کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق (1392)، اصول کافی، تهران: انتشارات سرور.

22. مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۳)، بحار الانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

23. محمدی آسیابادی، علی (1384)، «ارزش تخلص و کاربرد آن در شعر حافظ»، پژوهش‌های ادبی، شمارۀ 8، 51ـ74.

24. محمودی بختیاری، بهروز (1389)، «ترکیب‌های نحوی در زبان فارسی»، مجلۀ رشد آموزش زبان و ادب فارسی، شمارۀ 93، ۳۲ـ۳۷.

25. مقرّبی، مصطفی (1372)، ترکیب در زبان فارسی، تهران: انتشارات توس.