بررسی اثر محافظتی عصاره های مرزه بختیاری و آویشن دنایی بر فیبروز کبدی ناشی از تیواستامید در موش‌های صحرایی نر

فصلنامه زیست شناسی جانوری

مقاله 3، دوره 11، شماره 1، آذر 1397، صفحه 17-26   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

نویسندگان

حسین سازگار^{* 1}؛ فرشاد فدایی¹؛ شهرام مشهدی زاده²؛ نوشا ضیا جهرمی¹؛ فاطمه صادقی سامانی¹

¹گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد ، ایران

²گروه بهداشت، دانشکده علوم پزشکی، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران

چکیده

امروزه یکی از مشکلات جوامع بشری بیماری­های کبدی و استفاده از داروهای شیمیایی با عوارض جانبی می­باشد که باعث تغییر رویکرد محققین به سمت منابع داروی گیاهی جدید شده است. هدف از انجام این تحقیق بررسی اثر عصاره مرزه بختیاری و آویشن دنایی بر آسیب­های کبدی ناشی از تزریق تیواستامید می­باشد. پنجاه و چهار سر رت نر را به صورت تصادفی انتخاب کرده و به نه گروه شش­تایی تقسیم بندی کرده گروه (اول شاهد، دوم کنترل مثبت، سوم کنترل منفی، چهارم، پنجم و ششم تحت درمان با عصاره مرزه بختیاری با دوز 5، 10 و 20 میلی‌گرم بر کیلوگرم و هفت، هشت و نه تحت درمان با عصاره آویشن دنایی با دوز 5، 10  و 20 میلی‌گرم بر کیلوگرم به که صورت گاواژ عصاره را دریافت کردند. ابتدا تیو استامید به مدت سه هفته و هفته‌ای دو بار به میزان 1سی­سی به تمام گروه­ها به جز شاهد تزریق گردید. سپس به مدت 14 روز گاواژ عصاره مرزه و آویشن به گروه‌های تحت درمان با عصاره انجام گرفت و به گروه کنترل مثبت گاواژ کپسول سیلی بینین به میزان 8 میلی­گرم بر کیلوگرم به مدت 14 روز انجام گرفت. سپس نمونه خون و کبد از موش‌ها تهیه شد. مطالعات هیستوپاتولوژیکی بیانگر این مطلب است که بیشترین ضایعات کبدی در مقایسه با گروه شاهد مربوط به گروه کنترل منفی می‌باشد همچنین مشخص شد با افزایش مقدار دوز مصرفی عصاره، از میزان آنزیم­های کبدی آسپارتات آمینوترانسفراز و آلانین آمینوترانسفراز و آسیب­های پاتولوژیکی کبدکاسته شده است. با بررسی نتایج چنین به نظر می­رسد وجود ترکیبات فلاونوئیدی و فنلی در گیاه آویشن دنایی و مرزه بختیاری می­تواند منجر به کاهش اثرات سمی القاء شده توسط تیواستامید در بافت کبد موش شود.

کلیدواژه‌ها

تیواستامید؛ مرزه بختیاری؛ آویشن دنایی؛ آنزیم های کبدی

مراجع

 

1. بهداروند ­شوشتر آ.، سازگار ح.، قاسمی پیربلوطی ع.، 1395. اثر سمیت سلولی عصاره هیدروالکلی مرزه بختیاری بر روی رده سلول­های سرطانی Hela. مجله داروهای گیاهی، سال هفتم، شماره 4، صفحات 229-223.

2. برازنده م.م.،  باقر‌زاده ک.، 1386. بررسی ترکیبات شیمیایی روغن فرار آویشن دناییThymus daenensis Celak جمع‌آوری شده از چهار منطقه مختلف استان اصفهان. فصلنامه گیاهان دارویی، سال سوم، شماره 23، صفحات ۱9-۱5.

3. جمالی ر.، جمالی ا.، 1389. مروری بر بیماری کبد چرب. فصلنامه فیض، سال چهاردهم، شماره 2، صفحات 169-181.

4. دادفر ش.، میرلوحی م.، قاسمی پیربلوطی ع.، 1392. خواص ضدباکتریایی اسانس مرزه بختیاری بر جمعیت میکروبی گوشت چرخ شده گاو تلقیح شده با سودوموناس آئروژینوزا طی دوره نگهداری در یخچال. مجله تحقیقات نظام سلامت، ویژه نامه تغذیه، سال نهم، شماره 13، صفحات 1637- 1630.

5. ربانی حقیقی ن.، نقش ن.، مهربانی د.، 1393. مقایسه تاثیرات پیش تیمار جوشانده قهوه و زردچوبه بر تغییرات آلبومین سرم به عنوان یک شاخص کبدی در موش­های صحرایی نر تزریق شده با تیواستامید. مجله دانشگاه علوم پزشکی فسا، سال چهارم، شماره 1، صفحات 66- 58.

6. رحمانی ع.، گودرزی م.، رشیدی نوش­آبادی م.، هوشمند غ.، خادم حقیقیان ح.، 1392. اثر حفاظتی عصاره عدس قرمز بر روی سمیت کبدی ناشی از تتراکلرید کربن در موش سفید کوچک. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بابل، سال شانزدهم، دوره 2، صفحات 55- 49.

7. صادقی سامانی ف.، سازگار ح.، قاسمی پیربلوطی ع.، 1395. اثر سمیت سلولی عصاره هیدروالکلی آویشن دنایی بر روی رده سلول­های سرطانیMCF-7. مجله داروهای گیاهی، سال هفتم، شماره 2، صفحات 71- 65.

8. فلاح‌حسینی ح.، علویان م.، تولیت ط.، جمشیدی ا.، حشمت ر.، نقدی ‌بادی ح.، 1383. بررسی اثر عصاره بذر گیاه دارویی خار‌مریم Silybum marianum (L.) Gaertn.  بر سیروز کبدی در بیماران مبتلا به هپاتیت B مزمن. فصلنامه گیاهان دارویی، سال یکم، شماره 1، صفحات 1-6.

9.  قاسمی پیربلوطی ع.، شاه­ولی ع.، سقایی ف.، عزیـزی ش.، حامـدی ب.، شاهقلیان ل.، 1389.  بررسی اثر عصاره کاسنی Cichorium intybus L. و اسانس کرفس بختیاری Kelussiα orderαtαssimα Mozαffبر رفع مسمومیت ناشی از سموم ارگانوفسفر در موش صحرایی. مجله داروهای گیاهی، سال اول، شماره 2، صفحات 36-31.

10.  کبیری ن.،  اهنگر دارابی م.، محزونی پ.، 1392. اثر چای کومبوجا بر آسیب کبدی ناشی از تیواستامید در موش صحرایی. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان. سال پانزدهم، شماره 4، صفحات 41- 35.

11. کریمی آ.،  قاسمی پیربلوطی ع.، ملک پور ف.،  یوسفی م.، گل پرور ا.،  1389. بررسی تنوع اکوتیپی و شیمیوتیپی آویشن دناییThymus daenensis Celak در استان­های اصفهان و چهارمحال و بختیاری. مجله داروهای گیاهی، سال اول، شماره سوم، صفحات 10- 1. 

12. گل­پرور ا.، قاسمی پیربلوطی ع.، زینلی ح.، هادی­پناه، ا.، 1390. اثر زمان­های مختلف برداشت بر خصوصیات کمی (مورفولوژیک) و کیفی آویشن دنایی Thymus daenensis Celak در منطقه اصفهان. مجله داروهای گیاهی، سال دوم، شماره 4، صفحات 245-254.

13. محمدپور زهآب م.، شریعتی شریفی ف.، جمشیدیان ع.، حاجی­نژاد م.، 1389. اثر عصاره دانه کهورک بر استرس اکسیداتیو ناشی از تیواستامید در موش صحرایی، مجله فیض، سال بیست و دوم، سال 1، صفحات 30- 25.

14. مدنی ح.، عسگری ص.، نادری غ.، طالب‌الحسینی م.، 1384. بررسی اثر حفاظتی عصاره پلی فنلی گیاه کاسنی بر مسمومیت کبدی موش صحرایی. فصلنامه گیاهان دارویی، سال یکم، شماره هفدهم، صفحات ۳8-۳2.

15.  میرزائی ع.، میرزائی ن.، میرزائی م.، دلاویز ح.، 1390. بررسی تأثیر عصاره هیدروالکلی هسته انگور و جفت میوه بلوط Quercus specie بر سمیت ناشی از تتراکلریدکربن در کبد موش‌های صحرایی. طب جنوب، سال چهاردهم، دوره ۴، صفحات 239- 230.

16. Alavi L., Barzegar M., Jabbari A., NaghdiBadi H., 2010. Effect of Heat Treatment on Chemical Composition and Antioxidant Property of Thymus daenensis Essential Oil. Journal of Medicinal Plants. 9: 129-138.

17. Buchanan R.L., Shepherd A.J., 1981. Inhibition of Aspergillus parasiticus by thymol. Journal of  Food Science., 46: 976–977.

18. GhasemiPirbalouti A., Hashemi M., Ghahfarokhi F.T., 2013. Essential oil and chemical compositions of wild and cultivated Thymus daenensis Celak and Thymus vulgaris L. Industrial Crops and Products., 48: 43-48.

19. GhasemiPirbalouti A., Samani M.R., Hashemi M.,  Zeinali H., 2014. Salicylic acid affects growth, essential oil and chemical compositions of thyme (Thymus daenensis Celak) under reduced irrigation. Plant Growth Regul, 72(3): 289-301.

20. Khosravi M., Khakpour S., Tajadod G., Tokazabani Balasi F., 2013. Effect of Salvia officinalis hydroalcoholic extract on liver enzymes in male rat. Medical Sciences, 23(2) :113-119.

21. Kim K.H., Bae J.H.,cha S.W., Han S.S.,  park K.H., Jeng T.C., 2000. Role of metabolic activation by cytochorome P450 in thioacetamide-induced suppression of antibody response in male BALB/ C mine. Toxicology Letters. 111(1-3): 225-235.

22. Kumaran A., Karunakaran R.J. 2006. Antioxidant and free radical scavenging activity of an aqueous extract of Coleus aromaticus. Food Chemistry, 97: 109-114.

23.  Sefidkon F., Abbasi K., Jamzad Z., Ahmadi S., 2007. The effect of distillation methods and stage of plant growth on the essential oil content and composition of Satureja rechingeri Jamzad. Food Chemistry. 100(3): 1054-8.

24. Sefidkon F., Ahmadi Sh., 2000. Essential oil of Satureja khuzistanica Jamzad. Journal of Essential Oil Research. 12(4): 427-428.

25 .SeFidkon F., Jamzad Z., 2005. Chemical composition of the essential oil of three Iranian Satureja species (S. mutica, S. macrantha and S.intermedia). Food Chemistry. 91(1): 1-4.

26. Shun Y.M., Wen Y.H., Yong C.Y., Jian G.S. 2003.Two Benzyl Dihydroflavones from Phellinus Igniarius. Chinese Chemical Letters, 14(8): 810-13.