تأثیر نیتروژن و خشکی بر عملکرد دانه و انتقال مجدد ماده خشک در گندم و جو

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 1، دوره 5، شماره 13، مرداد 1392، صفحه 1-14   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

عبدالله بحرانی^{* 1}؛ سوشیانس حامدی²؛ محمدسعید تدین³

¹استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد رامهرمز

²دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان

³استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس

چکیده

پر شدن دانه در غلات در شرایط آب و هوایی مدیترا‌نه‌ای به میزان زیادی به انتقال مجدد مواد ذخیره شده قبل از مرحله گرده افشانی وابسته است. به این منظور آزمایش مزرعه‌ای برای ارزیابی تاثیر تنش خشکی بعد از مرحله گرده افشانی و کاربرد کود نیتروژن (50و 200 کیلوگرم نیتروژن خالص) در دو رقم گندم و جو (دو رقم گندم شیراز و مرودشت و دو رقم جو نصرت و ریحانه) در  سال زراعی 1389-1388 در منطقه مرودشت واقع در شمال استان فارس انجام شد. آزمایش بصورت کرت‌های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. نتایج آزمایش نشان داد که در بین ارقام گندم و جو مورد مطالعه رقم مرودشت بیشترین عملکرد دانه را تولید کرد. تنش خشکی در مرحله گرده افشانی باعث افزایش انتقال مجدد ماده خشک و کارایی آن گردید. همچنین مشخص شد که ساقه نسبت به دیگر اندام‌های رویشی سهم بیشتری در انتقال مجدد ماده خشک داشت. انتقال مجدد ماده خشک و کارایی آن در ارقام گندم بیشتر از ارقام جو بود. افزایش مصرف نیتروژن انتقال مجدد ماده خشک را افزایش و کارایی آن را کاهش داد. اثرات متقابل بین نیتروژن و آبیاری در اغلب صفات معنی دار بود، که حاکی از این مطلب است که مصرف زیاد نیتروژن همراه با تنش خشکی باعث کاهش کارایی لازم در کود نیتروژن می‌گردد.  به طور کلی نتایج آزمایش نشان داد که در شرایط مطلوب آبیاری مصرف 200 کیلو گرم کود نیتروژن با تأثیر مثبت بر کلیه اجزای عملکرد، باعث تولید عملکرد دانه بیشتر در هر دو گیاه گندم و جو گردید.  

کلیدواژه‌ها

پر شدن دانه؛ گرده افشانی؛ انتقال مجدد ماده خشک؛ کارایی انتقال مجدد ماده خشک