اثر بخشی درمان بین فردی گروهی کوتاه مدت بر بهزیستی روانی و کیفیت زندگی همسران افراد معتاد

فصلنامه مهارت های روانشناسی تربیتی

مقاله 2، دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 5، خرداد 1390، صفحه 23-36   

نویسنده

مرتضی ترخان^*

استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور

چکیده

این پژوهش به ‌منظور اثربخشی درمان بین فردی گروهی کوتاه‌مدت (IPT) بر بهزیستی روانی و کیفیت زندگی همسران افراد معتاد انجام پذیرفته است. روش پژوهش شبه ‌آزمایشی و با طرح پیش‌آزمون – پس‌آزمون با گروه کنترل بوده است. جامعه ی آماری شامل 57 نفر از همسران (زن) افراد معتادی بوده که به اداره ی بهزیستی و مرکز مشاوره راهنما، برای درمان همسران خود مراجعه کردند.برای نمونه گیری از روش تصادفی استفاده شد. در واقع از بین این 57 نفر تعداد 30 نفر که بهزیستی روانی و کیفیت زندگی پایینی داشتند به تصادف انتخاب شدند و به طور داوطلبانه در دو گروه آزمایشی (15 نفر) و کنترل (15نفر) جایگزین شدند. ابزار مورد استفاده در این تحقیق عبارت است از: پرسشنامه ی کیفیت زندگی، پرسشنامه ی بهزیستی روانی و بسته ی آموزشی IPT. پرسشنامه ی کیفیت زندگی کاری، توسط سازمان بهداشت جهانی در سال 1989 ساخته شده است. همچنین ضریب آلفای کرونباخ آن 90/0 در نمونه ایرانی گزارش شده است. پرسشنامه ی بهزیستی روانی را، رایف در سال 1989 ساخته شده و ضریب آلفای کرونباخ آن 80 /0 گزارش شده است. گروه آزمایشی در مدت10 جلسه، هفته‌ای یک جلسه، فنون IPT را آموزش دیدند و گروه کنترل آموزشی  دریافت نکردند. پس از آموزش مجدداً کیفیت زندگی و بهزیستی روانی اعضای هر دو گروه مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. نتایج مانکوا نشان داد IPT بر بهزیستی روانی و کیفیت زندگی در یک تحلیل ترکیبی اثر معنی‌داری داشته است. به سخن دیگر، تحلیل کوواریانس هم در تحلیل ترکیبی و هم در تحلیل انفرادی، نشان داد IPT موجب افزایش بهزیستی روانی و کیفیت زندگی همسران افراد معتاد شده است. مطالعه ی کنونی اهمیت IPT در بهبود روابط بین فردی و افزایش بهزیستی روانی و کیفیت زندگی را نشان می‌دهد. یافته‌های این پژوهش با یافته‌های سایر پژوهش‌ها همگرایی دارد و این تحقیقات مبین این واقعیت هستند که با آموزش مهارت‌های بین فردی، می‌توان موجبات بهزیستی روانی و کیفیت زندگی بالا در همسران افراد معتاد را فراهم ساخت.

کلیدواژه‌ها

درمان بین فردی گروهی کوتاه‌ مدت؛ بهزیستی روانی؛ کیفیت زندگی