بررسی تاثیر ارتفاع بر کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس گیاه Rosmarinus officinalis L. کشت شده در دو منطقه از استان مازندران

اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی

مقاله 5، دوره 2، شماره 1، خرداد 1393، صفحه 36-42   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سیده مجیده محمدنژاد گنجی^{* 1}؛ حسین مرادی²؛ علی قنبری³؛ محمد اکبرزاده⁴

¹کارشناس ارشد گروه علوم باغبانی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

²استادیار گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

³کارشناس ارشد گروه علوم باغبانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

⁴مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، ساری، ایران

چکیده

رشد و عملکرد دارویی گیاهان در اکوسیستم‌ها، تحت تاثیر عوامل مختلفی نظیر نوع گونه، اقلیم، خاک، ارتفاع از سطح دریا و موقعیت جغرافیایی قرار دارد. پژوهش حاضر به‌منظور بررسی اثر ارتفاع از سطح دریا بر میزان و تنوع مواد موثره اسانس گیاه رزماری (RosmarinusOfficinalisL.) در دو رویشگاه (بهشهر: 2700 متر و بلده: 3215 متر) واقع در استان مازندران در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار انجام شد. برداشت اندام هوایی گیاه به‌صورت تصادفی، اسانس‌گیری به روش تقطیر با آب و آنالیز مواد موثره اسانس با استفاده از دستگاه‌های گاز کروماتوگرافی و گاز کروماتوگراف متصل شده به طیف سنج جرمی انجام گرفت. نتایج نشان داد بازده اسانس در رویشگاه‌های بهشهر و بلده به‌ترتیب 02/0 و 01/0  درصد و اجزای عمده اسانس در جمعیت بهشهر شامل: آلفا- پینن (28/14درصد)، 1و 8- سینئول (04/13 درصد)، بی‌سیکلو [3.1.1] هپتا-3 (44/6 درصد)، بی سیکلو [2.2.1] هپتان-2 (97/5 درصد)، کامفور (93/5 درصد) و ترانس-کاریوفیلن (51/5 درصد) و در جمعیت بلده به‌ترتیب: آلفا- پینن (80/12 درصد)، 1و 8- سینئول (08/12 درصد)، کامفور (20/8 درصد)، ترانس-کاریوفیلن (71/7 درصد) و  بی‌سیکلو [3.1.1] هپتا-3 (48/6 درصد) که از مهمترین ترکیبات اسانس بودند. یعنی تغییر در کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس رزماری، نشان‌دهنده تاثیر شرایط اقلیمی نظیر اختلاف ارتفاع از سطح دریا بر کمیت و کیفیت اسانس است.

کلیدواژه‌ها

اسانس؛ آلفا-پینن؛ بلده؛ بهشهر؛ رزماری؛ سینئول

مراجع

 

1. Adams, R.P. 2001. Identification of Essential oil Components by Gas Chromatography/ Quadrupole Mass Spectroscopy. Carol Stream IL: Allured Publishing Crop, 465 p.

2.Bertome J., Isabel Arrillage M., and Segura, J. 2007. Essential oil variation whit in and among natural population of Lavandula latifolia and its relation to their ecological areas. Biochemical systematics and Ecology. 35:479-488.

3.Chiej R. 1988. The Macdonald Encyclopedia of medicinal Plants. London: Macdonald & Co. (Publishers) Ltd. 264.

4.Derwich, E., Benziane, Z., Chabir, R., and Taouil, R. 2011. In vitro antibacterial activity and GC/MS Analysis of the essential oil extract of leaves of Rosmarinus officinalis grown in Morocco. International Journal of Pharmacy and Pharmaceutical Sciences. 3(3): 89-95.

5.Djeddi, S., Bouchenah, N., Settar, I., and Skaltsa, H. 2007. Composition and antimicrobial activity of the essential oil of Rosmarinus officinalis from Algeria. Chem. Nat. Compd. 43(4): 487-490.

6.Duke, J.A. 1989. CRC Handbook of Medicinal Herb. Boca Raton: CRC Press. 412-413.

7.Hall, I.H. Srarnes, Co, Lee, Kh. and Waddell, TG. 1980. Mode of action of sesquiterpene lactones as anti- inflammatory agents. J. Pharm Sci. 69(5): 537-543.

8.Harborne, J.B. 1988. The Flavonoids, Advances in Research since 1980. London: Chapman & Hall. 292-295: 479-500.

9.Havsteen, B.H. 1983. Flavonoids, a class of natural products of high pharmacologic potency. Biochem pharmacol. 32(7):1141-1148.

10.Jamshidi, R., Afzali, Z., and Afzali, D. 2009. Chemical Composition of Hydro distillation Essential Oil of Rosemary in Different Origins in Iran and Comparison with Other Countries. American-Eurasian Journal. Agric. & Environ. Sci., 5(1): 78-81.

11.Kizil, S. 2010. Determination of essential olivariation of Thymbra spicata var, spicata L.Naturally growing in the  flora of East Mediterranean and Southeastern Anatolia regions of Turkey, Industrial Crops and Products, 32(3):593-600.

12.Leung, A.Y., and Foster, S. 1996. Encyclopedia of Common Natural Ingredients Used Food, Drugs and Cosmetics, 2nd ed. New York: John Witey & Sons, Inc. 446-448.

13.Midgley, J.M. 1988. Drug development, from sorcery to science. Pharm. J. 241:358-365.

14.Miladi, H., Slama, R., Mili, D., Zouari, S, Bakhrouf, A., and Ammar, E. 2013. Essential oil of Thymus vulgaris L. and Rosmarinus officinalis L.: Gas chromatography-massspectrometry analysis, cytotoxicity and antioxidant properties and antibacterial activities against foodborne pathogens. Natural Science. 5(6):729-739.

15.Mir-Hosseini, M. 2007. Effective extraction methods and devices, pharmaceutical and food industries, Zahedan Branch, Islamic Azad University Press, 170 p.

16.Moghtader, M., and Afzali, D. 2009. Study of the antimicrobial properties of the essential oil of Rosemary. American-Eurasian J. Agric. Environ. Sci. 5(3): 393-397.

17.Newall, C.A., Anderson, L.A., and Phillipson, J.D. 1996. Herbal Medicine, A Guide for Health- Care Professionals. London: The Pharmaceutical Press. 229-230.

18.Omidbaigi, R. 2005. Production and Processing of medicinal plants. Tehran University. 283pp.

19.Ozkan, M., Saghdic, O., Gokturk, S., Unal, O., and Albayrak, S. 2010. Study on chemical composition and biological activities of essential oil and extract from salvia pisidica, LWT-Food Science and Technology, 43(1): 186-190.

20.Parnbam, M.J., and Kesselring, K. 1985. Rosmarinic acid. Drugs of the Future. 10(9):756-757.

21.Rahman, L., Kukerja, A., Singh, S., Singh, A.,  Yadav, A. and  Khanuja, S. 2007. Qualitative analysis of essential oil of Rosmarinus officinalis L. cultivated in Uttaranchal Hills, India. Journal of Spices and Aromatic Crops. 16 (1):55–57.

22.Viuda-Martos, M., Navajas, R., Lopez, J.F., and Pérez, J.A. 2007. Chemical Composition of the Essential Oils ObtainedFrom Some Spices Widely Used in Mediterranean Region. Acta Chim. Slov. 54:921–926.

 23.Wang, W., Wu, N., Zu, Y.G., and Fu., Y.J. 2008. Antioxidative activity of Rosmarinus officinalis L. essential oil compared to imain components. Food Chemistry. 108(3):1019–1022.

24.Wang, W,  Li, N.,  Luo, M., Zu, Y., and Efferth, T. 2012. Antibacterial Activity and Anticancer Activity of Rosmarinus officinalis L. Essential Oil Compared to That of Its Main Components. Molecules, (17): 2704-2713.

25.Wichtl, M. 1989. Teedrogen. Stuttgart: Wissen schaftliche Verlagsgesell schaft mbH. 405-407.