بررسی اثر آللوپاتیک گیاه Achillea wilhelmsii درکنترل علف هرز Amaranthus retroflexus و میزان عملکرد رشد Glycins max

اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی

مقاله 5، دوره 2، شماره 2، شهریور 1393، صفحه 39-47   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

روح اله دستور^{* 1}؛ سهراب محمودی²؛ غلامرضا زمانی²

¹کارشناس ارشد گیاهان دارویی، دانشگاه گیلان، گیلان

²دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند، بیرجند

چکیده

از گیاهان دارویی می توان یرای کنترل علف‌های هرز در سیستم‌های کشت ارگانیک بهره گرفت. این پژوهش به‌منظور مطالعه و ارزیابی خاصیت آللوپاتیک عصاره و آمیخته خاکی بومادران گل زرد (Achillea wilhelmsii) بر جوانه‌زنی و شاخص‌های رشد و عملکرد سویا و علف هرز تاج خروس صورت گرفت که این مطالعه در دو بخش آزمایشگاهی و گلخانه‌ای (در آزمایشگاه و گلخانه جهاد کشاورزی سرایان در سال 1390 انجام شد. پس از جمع‌آوری گیاه در اطراف فردوس و در مرحله گلدهی عصاره آبی بومادران گل زرد به کمک دستگاه ساکسوله از سرشاخه گلدار این گیاه استخراج شد. در بخش آزمایشگاهی براساس طرح کاملاً تصادفی و در سه تکرار اثر غلظت‌های مختلف عصاره آبی بومادران (5/12، 25، 5/37 گرم در لیتر) به همراه آب مقطر بعنوان شاهد بر جوانه‌زنی بذور تاج خروس و سویا بررسی شد. در بخش گلخانه‌ای هم که براساس طرح بلوک‌های کامل تصادفی علاوه بر اعمال غلظت‌های مذکور عصاره، آمیخته خاکی اندام هوایی بومادران در چهار سطح (0 به‌عنوان شاهد، 5، 10و 15 درصد وزنی) در سه تکرار به خاک گلدان سویا و تاج خروس اضافه گردید. در بخش آزمایشگاه غلظت‌های مختلف عصاره، جوانه‌زنی تاج خروس را بطور کامل متوقف نمود. اگرچه در سویا کاهش معنی‌دار شاخص‌های رشد در غلظت‌های بالای عصاره مشاهده شد. در بخش گلخانه هم غلظت‌های مختلف عصاره بر ارتفاع ساقه، تعداد برگ، عملکرد دانه، وزن هزار دانه سویا تاثیری نداشت اما سایر شاخص‌های رشد و عملکرد را کاهش داد. در غلظت 5/37 گرم در لیتر عصاره بومادران توانست ارتفاع بوته تاج خروس شاهد را 80 درصد و بیوماس و عملکرد دانه را 40 درصد کاهش دهد. آمیخته خاکی نیز با شدت بیشتری اکثر شاخص‌های رشد و عملکرد را در تاج خروس با تأثیر اندکی بر سویا تحت تاثیر قرار داد و توانست عملکرد دانه تاج خروس را 75 درصد کاهش دهد. برآیند نتایج فوق نشان می‌دهد بومادران گل زرد دارای خاصیت آللوپاتیک بوده و می‌تواند برای کنترل تاج خروس در سویا استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

آللوپاتی؛ بومادران زرد؛ تاج خروس؛ سویا؛ عصاره

مراجع

 

1.جایمند، ک.، و رضایی، م. ب. 1379. بررسی ترکیب‌های شیمیایی اسانس گونه‌های بومادران بیابانی، زرد و زاگرسی. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. 5:  46-27

2.Ahn, J.K., and Chung, I. 2000. Allelopathic potential of rice hulls on germination andseedling growths of barnyard grass. Agronomy Jurnal. 92: 1162-1167.

3.Alipour, C., Farshadfar, E., and Binesh, S. 2012. Allelopathic effects of Yarrow (Achilla millefalium) on the weeds of corn (Zeamays L.). European Journal of Experimental Biology, 2(6):2493-2498.

4.Amir, I., Hamrouni, L., Hanan, M., and Jamoussi, B. 2011. Chemical composition of (Juniperus oxcycedrus L.) essential oil and study of their herbicidal effect on germination and seedling growth of weeds. Asian Journal of Applied Science. 8: 771-779.

5.Barton, A.F., Dell, B., and Knight, A.R. 2009. Herbicidal activity of cineole derivatives. Journalof Agricultural and Food Chemistry 210. 58(18):10147-55.

6.Candan, F., Unlu. M., Tepe, B., Daferera, D., Polissiou, M., Sokmen, A., and Akpulat, H.A. 2006. Antioxidant and antimicrobial activity of the essential oil and methanol extracts of Achillea millefolium sub sp. millefolium Afan. (Asteraceae). J. Ethnopharmacol., 87:215-220.

7.Chiezey U.F. 2001. Pod abortion and grain yield of soybean (Glycine max (L.) Merrill) as influenced by nitrogen and phosphorus nutrition in the Northern Guinea savanna zone of Nigeria. Trop Oil Seeds Journal. 6: 1-10.

8.Chon, S.U., Nelson, C.J., and Coutts, J.H. 2004. Osmotic and autotoxin effect of leaf extract on germination and seedling growth of alfalfa. Agronomy Journal. 96: 1673–1679.

9.Ciernia, M.G., and Kegode, G.O. 2003. Allelopathic potential of biennial wormwood. North Central Weed Science Society. 58: 69-79

10.Culpepper, A.S., Grey, T.L., Vencill, W.K., Kichler, J.M., Webster, T.M., Brown, S.M., York, A.C., Davis, J.W., and Hanna W.W.2006. Glyphosate-resistant palmer amaranth (Amaranthus palmeri) confirmed in Georgia. Weed Science. 54:620-626.

11.Dayan, F., Romagni, T., Tellez, M., Rimando, A. and Duke, S. 1999. Managing weeds with natural products Pest. Outlook. 5:185–188.

12.Duke, S.O., Vaughn, K.C., Croom, E.M. and Elsohly, H.N. 1987. Artemisinin consciyucnt of annual worm wood in plant. Blemea. 5: 281-293.

13.Fujii, Y. 2001. Screening and future exploitation of allelopathic plants as alternative herbicides with special reference to hairy vetch. Journal Crop Production. 4: 257–275.

14.Khaliq, A., Cheema, Z.A., Mukhtar, M.A., and Ahmad, S.M. 1999. Evaluation of sorghum (Sorghum bicolor) water extract for weed control in soybean. International Journal of Agriculture and Biology, 1(1): 23-26.

15.Kegode, G.O. and Ciernia, M.G. 2005. Biennial worm-wood allelopathic potential. Weed Science Society of America. 45:187-195.

16.Kordali, S., Cakir, A., Akcin, T.A., Mete, E., Akcin, A., Aydin, T., and Kilic, H. 2009. Antifungal and activities of the essential oil n-hexane Achillea biebersteinii Afan. (Asteraceae). Indust. Crops Prod. 29: 562-570.

17.Lydon, J., Teasdale, J.R., and Chen, P.K. 1997. Allelopathic activity of annual worm wood (Artemisia annua) and the role of artemisian. Weed Science. 45: 807-811.

18.Najafi Ashtiani, A., Assareh, M.H., Baghestani, M.A., and Angaji, S.J. 2008. The effects methanolic extract of Eucalyptus camaldulensis on growth and germination rates of Chenopodium album. Iranian Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 42(3): 293-303.

19.Oerke, E.C., and Dehne, H.W. 2004. Safeguarding production losses in major crops and therole of crop protection. Crop Protection. 3: 275-285.

20.Paduch, R., Matysik, G., Nowak-Kryska, M., Niedziela, P., and Kandefer-Szerszen, M. 2008. Essential oil composition and in vitro biological activity of Achillea millefolium L. extracts. Journal of Pre-Clinical and Clinical Research, 2(1):049-058.

21.Pohanish. R.P. 2012. Toxic and Hazardous chemicals and carcinogens. Elsivier Inc. sixth edition. P 380.

22.Soltani, A., Galeshi, S., Zenali, E., and Latif, N. 2001. Germination seed relieve utilization and growth of chickpea as affected by salinity and seed size. Seed Science and Technology. 30: 51-60.

23.Xuan, T.D., Eiji, T., Hiroyuki, T., Mitsuhiro, M., Khanh, T.D., and Chung, I. 2004. Evaluation on phytotoxicity of neem (Azadirachta indica) to crop and weeds. Crop Protection. 23: 335-345.