بررسی فیتوشیمیایی اسانس گیاه دارویی Phlomis cancellata Bunge. در شمال ایران

اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی

مقاله 6، دوره 2، شماره 3، آذر 1393، صفحه 41-48   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مهنا دیلم صالحی¹؛ محمد مهدوی²؛ جلال محمودی^{* 2}؛ محمد اکبرزاده³؛ سیدفاضل میراحمدی⁴

¹کارشناس ارشد مرتعداری، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی، نور، ایران

²استادیار گروه منابع طبیعی، واحد نور، دانشگاه آزاد اسلامی، نور، ایران

³عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران، ایران

⁴مربی گروه علوم باغبانی، دانشگاه ولایت، ایرانشهر، ایران

چکیده

گیاه دارویی گوش بره سفید با نام علمیPhlomis cancellata Bunge. گیاهی معطر و بومی است که به تیره نعناعیان تعلق دارد. باعنایت به اثبات ارزش دارویی و همچنین پراکنش گسترده این گیاه در رویشگاههای شمال کشور، پژوهش حاضر به بررسی شاخصه‌های کمی و کیفی اسانس استحصالی از این گیاه در یکی از رویشگاههای طبیعی آن در شهرستان چالوس پرداخت. بدین ‌منظور‌، پس از جمع‌آوری سرشاخه‌های گلدار از مراتع کندیچال چالوس (2100 متر) و خشک نمودن در محیط آزمایشگاه‌، اسانس گیاه  به روش تقطیر با آب و طرح کلونجر استخراج و اجزاء شیمیایی آن توسط دستگاه‌های GC و GC/MS جداسازی و شناسایی گردید. در مجموع تعداد 28 ترکیب شیمیایی از اسانس گیاه مورد نظر با بازدهی 97/0 درصد شناسایی گردید که مهمترین این ترکیبات به‌ترتیب شامل ژرماکرن دی (2/37 درصد)‌، آلفا-کوپائن (9 درصد)‌، متیل اکتادکانوئات (6/8 درصد)‌، بتا-المن (5/7 درصد) و بتا-بوربونن (1/5 درصد) می‌باشند. با نظربه ویژگیهای مطلوب اسانس استحصالی ازگیاه دارویی گوش بره سفید‌، مطالعات افزون در ابعاد رفتارهای اکولوژیک و فیتوشیمیایی آن در سطوح گسترده تر پیشنهاد می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

اسانس‌؛ استان مازندران؛ ژرماکرن دی؛ سزکوئی ترپن‌؛ گوش بره سفید (Phlomis cancellata Bunge.‌)

مراجع

 

1. Adams, R.P. 2007. Identification of essential oil components by gas chromatography / mass spectrometry. 4th Ed. Allured Publishing Co. Carol Stream. Illinois. 1567p.
2. Akhlaghi, H., and Motevalizadeh Kakh’ky, A. 2010. Volatile Constituents of Phlomis cancellata Bge. A Labiate Herb Indigenous in Iran. J. Essent. Oil Res, 13(5):134-137.
3. Anonymus, 1996. European pharmacopoeia. Strasburg, France: Council of Europea.1354p.
4. Baser, K.H.C. 1992. Turkish rose oil. Perf. Flav. 17:45–52.
5. Bellamy, D., and Pfister, A. 1992. World medicine: plants, patients and people. Oxford: Blackwell Publishers. 1321p.
6. British Pharmacopoeia, 1993. HMSO, Unipub London, 1750p.
7. Davies, N.W. 1990. Gas chromatographic retention indices of monoterpenes and sesquiterpenes on methyl silicone and carbowax 20M phases. Journal of Chromatography, 503: 1-24.
8. Deylamsalehi, M., Mahdavi, M., Motavalizadehkakhky, A., Akbarzadeh, M., Mahmudi, J., Mirahmadi, S.F., Ebrahimi, Z., and Abedi, F. 2013. Chemical compositions and antimicrobial activity of essential oil of Phlomis cancellata Bunge. from Mazandaran. TEOP J., 16 (4): 555–562.
9. Formisano, C., Senatore, F., Bruno, M. and Bellone, G. 2006. Chemical composition and antimicrobial activity of the essential oil of Phlomis ferruginea Ten. growing wild in Southern Italy. Flavour and Fragrance Journal, 21: 848–851.

10. Khalilzadeh, M., Rustaiyan, A., Masoudi, Sh., and Tajbakhsh, M. 2005. Essential Oils of Phlomis persica Boiss. and Phlomis olivieri Benth. from Iran. J. Essent. Oil Res., 24: 123-127.

11. Kirimer, N., Baser, K. and Kurkcuoglu, M., 2006. Composition of the Essential Oil of Phlomis nissolii L.J. Essent. Oil Res, 12:12-16.

12. Masoudi, Sh., Rustaiyan, A., Azar, P., and Larijani, K. 2006. Composition of the Essential Oils of Cyclotrichium straussii and Phlomis pungens Willd. from Iran. J. Essent. Oil Res, 34(5): 134-137.

13. Omidbeigi, R. 2005. Production and manufacturing the herbs, Beh-nashr Publication, Mashhad, 1: 347.

14. Rechinger, K.H. 1982. Flora Iranica, Akademische DruckU, Verlagsanstalt, Graz-Austria. 150: 346p.

15. Sarkhail, P., Amin, G., Surmaghi, M., and Shafiee, A. 2005. Composition of the volatile oils of Phlomis lanceolata Boiss. & Hohen., Phlomis anisodonta Boiss. and Phlomis bruguieri Desf. from Iran . Flavour and Fragrance Journal, 20: 327–329.

16. Weiss, V., and Edwards, J. 1980. The biosynthesis of aromatic compounds. Wiley Interscience publ. New York. 1276p.