بررسی و ارزیابی اولویت مؤلفه‌های منظر خیابان‌های شهری ‌(مطالعه موردی: شهر همدان)

جغرافیا و مطالعات محیطی

مقاله 7، دوره 3، شماره 10، شهریور 1393، صفحه 85-100   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حسن سجادزاده؛ مهرداد کریمی؛ سلمان وحدت^*

دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

منظر شهری در واقع اولین سطح برخورد و ارتباط شهروندان با محیط شهری است که از آن طریق شهر را درک می‌کنند. ارتقای عوامل بصری و ادراکی منظر شهری زمانی می‌تواند تحقق یابد که اولویت سنجی مسائل شهری موجود، مبتنی بر نظریات شهروندان و استفاده کنندگان از فضاها باشد. ازآنجا که نظرات و آرای مختلفی در سطح شهر و پیرامون مسائل منظر شهری و اولویت‌های آن وجود دارد و اتخاذ تصمیمات نیز باید همگرا و در راستای پوشش همه جانبه اولویت‌ها باشد. این پژوهش با هدف کاربردی و در راستای ارتقای کیفی منظر فضاهای شهری در پی پاسخ دادن به این سوال است که: اولویت گزینه‌ها، معیارها و شاخص‌های مؤثر بر کیفیت منظر خیابان‌های شهری همدان از دیدگاه شهروندان و استفاده کنندگان از فضا به چه ترتیبی است؟ در این راستا در پژوهش حاظر سعی شده است با استفاده از روش فرایند تحلیل شبکه (ANP) وبا به کارگیری نرم‌افزار Super Decisions در تجزیه و تحلیل داده‌ها به ارزیابی و رتبه‌بندی مؤلفه‌ها و گزینه‌ها پرداخته شود. نتایج نهایی تحقیق نشان می‌دهد میزان خوانش شهروندان از منظر خیابان‌های شهری تابع عوامل مهمی از قبیل تجارب، خاطره و ارزش‌های فرهنگی، اجتماعی و زیباشناختی محیط می‌باشد. بر این اساس طبق یافته‌های تحقیق بیشترین اولویت‌های خوانش مردم از لحاظ مکانی به ترتیب شامل، خیابان بوعلی سینا (246/0)، خیابان شریعتی (188/0)، خیابان اکباتان (180/0)، خیابان باباطاهر (160/0)، خیابان تختی (124/0) و در رتبه آخر خیابان شهداء با امتیاز نرمال شده (099/0) از نظر شهروندان می‌باشند. همچنین بالاترین اولویت منظر مکان‌های ذکر شده از دیدگاه شهروندان مربوط به شاخص‌های «حضور پذیری اقشار مختلف اجتماعی» در خیابان بوعلی سینا، «وحدت وروابط هماهنگ بین اجزاء» در خیابان شریعتی، «خاطره ذهنی مؤثر وقوی» در خیابان اکباتان و «نمادها و نشانه‌های شهری» در خیابان باباطاهر می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

منظر شهری؛ فضاهای عمومی؛ شهروندان؛ خیابان‌های شهری؛ ANP