تطبیق جایگاه واقعیت و خیال در گلستان و بوستان سعدی با دن کیشوت سروانتس

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

مقاله 1، دوره 4، شماره 11، مرداد 1393، صفحه 7-16   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

حمید خانیان^*

استادیار زبان و ادبیات فارسی، واحد ایلام، دانشگاه آزاد اسلامی، ایلام، ایران.

چکیده

سعدی و سروانتس دو سلطان سخن در دو حوزه زبانی مختلف هستند و هر دو از چهره‌های ادبی جهان هستند که شاهکارهایی را خلق کرده‌اند و واقعیات زمانه خود و آرمان‌هایشان که همان آرمان‌های بشری هستند را بیان نموده‌اند، اما آن گونه که سزاوار آن‌هاست شناخته نشده‌اند. به همین منظور در این تحقیق به تطبیق جایگاه واقعیت و خیال در گلستان و بوستان سعدی با دن کیشوت سروانتس پرداخته‌ایم که مشخص شد، دن‌کیشوت، با خود درگیری خیالی خویش، جامعه را نیز درگیر می‌کند و این اشارۀ ظریف سروانتس به تباهی جامعه است. جامعه‌ای که درگیر خرافه‌های مذهبی و سنت‌های نادرست گذشته است. دن‌کیشوت همۀ نبردهای خیالی‌اش با دیوها و شیاطین و جادوگران را عین واقعیت می‌شمرد و آن‌جا که واقعیت را با خیالات خود در تعارض می‌بیند، به انکار واقعیت بر می‌خیزد. سعدی هم نهایت سعی خود را به‌کار برده است، تا مخاطبانش باور کنند که سفرها و ماجراهایی که نقل می‌کند نیز برایش رخ داده است. سعدی در حدود هفتاد حکایت از بوستان و گلستان، و البته بیشتر در گلستان، را در وقایع «دخیل نموده» است. اکثر این حکایت‌ها چنان پرداخت شده‌اند که اگر هم به ‌راستی رخ نداده باشند، دست‌کم باورپذیر به ‌نظر می‌رسند. اما در این میان حکایت‌هایی هستند، بیشتر به داستان‌های خیالی دن‌کیشوت شبیه‌اند.

کلیدواژه‌ها

گلستان؛ بوستان؛ سعدی؛ سروانتس؛ دن کیشوت