ایجاد جهش یافته‌های متحمل به شوری از طریق پرتوتابی اشعه گاما در رقم 033 سویا [Glycine max (L.) Merr.] در شرایط گلخانه

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 22، دوره 7، شماره 23، اسفند 1394، صفحه 234-243   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

میعاد کیا^{* 1}؛ نادعلی بابائیان جلودار بابائیان جلودار²؛ نادعلی باقری³

¹مربی مرکز آموزش فنی و حرفه ای

²مدیر گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری

³استادیار گروه اصلاح نباتات دانشگاه کشاورزی ساری

چکیده

به منظور بررسی تحمل به شوری 38 ژنوتیپ به دست آمده از پرتوتابی دزهای جذبی 80، 160، 240، 320 و 400 گری اشعه‌ی گاما در رقم 033 سویا (نسل M2)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی، همراه با تیمار شوری با سه سطح30، 60 و 90 میلی‌مول کلرید سدیم در سه تکرار انجام شد. این آزمایش در محیط کشت شنی گلخانه در سال 1387 انجام گرفت. پس از 60 روز اعمال تیمار شوری، صفات طول ساقه، طول ریشه، تعداد گره ریشه، وزن تر گیاه، وزن خشک قسمت‌های هوایی گیاه، وزن خشک ریشه و توده‌ی زنده‌ی گیاه اندازه‌گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان دهنده‌ی وجود اختلاف معنی دار بین سطوح شوری، ژنوتیپ‌ها و اثر متقابل برای تمام صفات مورد مطالعه می‌باشد. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت شوری، کاهش معنی‌داری در تمام صفات ایجاد شد. دز 320 گری اشعه‌ی گاما، بیشترین اختلاف معنی‌دار را بین ژنوتیپ‌ها در صفات مختلف ایجاد کرد. از بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه 13 ژنوتیپ به دست آمده از دز های مختلف اشعه‌ی گاما افزایش معنی‌داری را در اکثر صفات مورد بررسی نسبت به رقم شاهد دارا بودند. این ژنوتیپ‌ها پس از ارزیابی‌های دقیق‌تر در سال‌های آینده می‌توانند به عنوان لاین‌های امیدبخش جهت دستیابی به ارقام متحمل، مورد توجه قرار گیرند.

کلیدواژه‌ها

سویا"؛ " شوری"؛ " اشعه گاما"؛ " تحمل"؛ " صفات مورفولوژیکی