نقش دین در مناسبات انسانی و روابط بین‌الملل

فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

مقاله 7، دوره 8، شماره 26، اردیبهشت 1395، صفحه 171-196   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

جواد دهقانی^*

دانشجوی دکترای روابط بین الملل دانشگاه خوارزمی

چکیده

چکیده
به دنبال تحولاتی که در دهه‌های اخیر به وقوع پیوسته، بار دیگر دین به‌عنوان متغیری مهم و اثرگذار وارد عرصه اجتماعی شده و مرجعیت سکولاریسم را در تمامی حوزه‌ها به چالش کشیده است. این مهم سبب شده تا نه تنها بار دیگر توجهات معطوف به نقش دین در مناسبات سیاسی جوامع انسانی شود؛ بلکه بسیاری اکنون برآنند که به‌رغم تصور غالب، دین همواره در جوامع حضور داشته و به شیوه‌های گوناگون به ایفای نقش پرداخته است و دارای کارکرد مثبت در راستای رسیدن به صلح و آرامش و نیز کارکرد منفی با دامن زدن به تنش‌ها بوده است. در پاسخ به چگونگی نقش‌آفرینی پیوسته دین در سپهر عمومی به طور اعم و روابط بین‌الملل به طور اخص این فرضیه مطرح شده که دین به دلیل این که همزاد بشر و تاریخ حیات وی بوده، چارچوبی را ارائه می‌کند که انسان در قالب آن به تفکر و کنش می‌پردازد و از راه‌های گوناگون زندگی وی را متأثر می‌گرداند. لذا آنچه زیر عنوان سکولاریسم شناخته می‌شود، گرچه مرجعیت دین را به عنوان راهنمای زندگی منکر شده؛ اما هرگز نتوانسته خود را از سیطره دین و تبعات غیرمستقیم و پنهان آن رها سازد؛ به‌گونه‌ای که درپی دگرگونی اوضاع و شرایط جوامع و تحولات معناشناختی، بار دیگر دین در کنار اثرگذاری پنهان خود، در پی احیای مرجعیتش در تمامی ابعاد حیات انسانی برآمده است.

کلیدواژه‌ها

واژه‌های کلیدی: دین؛ روابط بین‌الملل؛ سکولاریسم؛ مذهب؛ بنیادگرایی؛ تمدن‌سازی؛ مشروعیت