تجزیه فیتوشیمیایی اندام‌های مختلف گیاه‌ خودرو ریواس (Rheum ribes) در مرحله گل‌دهی (مطالعه موردی ارتفاعات روستای کاریزک از توابع شهرستان کاشمر)

فیزیولوژی محیطی گیاهی

مقاله 8، دوره 11، شماره 42، تیر 1395، صفحه 25-36   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

ابراهیم غلامعلی پور علمداری^{* 1}؛ فاطمه مکاری²؛ جواد بیات کوهسار²

¹گروه تولیدات گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع‌طبیعی دانشگاه گنبدکاووس، ایران

²گروه علوم دامی، دانشکده کشاورزی و منابع‌طبیعی دانشگاه گنبدکاووس، ایران

چکیده

آزمایشی به‌منظور تجزیه فیتوشیمیایی ترکیبات گیاه‌ هرز خودرو ریواس (Rheumribes) در مرحله فنولوژیکی گل‌دهی در آزمایشگاه علوم علف‌های‌هرز دانشگاه گنبدکاووس در سال 1394 انجام شد. نمونه‌های گیاهی ریواس از ارتفاعات اطراف روستای کاریزک از توابع شهرستان کاشمر جمع‌آوری شد. پس از شناسایی گونه گیاه ریواس اندام‌های مختلف به‌ تفکیک ساقه، برگ و گل ‌آذین از یکدیگر جدا، خشک و  نهایتاً پودر گردید. سپس مقادیر ترکیبات شیمیایی نظیر میزان ماده ‌آلی، خاکستر خام، پروتئین ‌خام، الیاف نامحلول در شوینده خنثی، الیاف نامحلول در شوینده اسیدی، نشاسته و کربوهیدرات‌های محلول و میزان فنل ‌کل در اندام‌های مورد بررسی و مخلوطی از اندام‌ها براساس روش‌های استاندارد فیتوشیمیایی مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس بیانگر اختلاف معنی‌داری میان اندام‌های مختلف گیاه ریواس از لحاظ صفات فیتوشیمیایی مورد بررسی بود. براساس نتایج، بیش‌ترین درصد معنی‌دار ماده ‌آلی، خاکستر خام، پروتئین‌ خام، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و الیاف نامحلول در شوینده اسیدی به‌ترتیب مربوط به اندام گل ‌آذین، دو اندام ساقه و برگ، برگ و گل ‌آذین، ساقه و گل‌آذین بود. بیش‌ترین میزان نشاسته و کربوهیدرات‌های محلول به‌ترتیب مربوط به ساقه و دو اندام برگ و مخلوطی از اندام‌ها بود. مطالعه حاضر هم‌چنین نشان داد که بیش‌ترین میزان معنی‌دار فنل ‌کل مربوط به اندام گل ‌آذین و مخلوطی از اندام‌ها بود. در حالی‌که کم‌ترین میزان فنل ‌کل در اندام ساقه مشاهده شد. به‌طورکلی نتایج نشان داد که میزان ترکیبات فیتوشیمیایی مورد اندازه‌گیری در اندام‌های مختلف ریواس، متنوع بود. بنابراین با توجه به زیست توده تولیدی بالای گیاه هرز خودرو ریواس و نقش ترکیبات فنلی به‌همراه میزان مناسبی از برخی متابولیت‌های اولیه، بهینه‌سازی روشی مناسب جهت استخراج این ترکیبات ضروری به‌نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

اندام‌ها؛ پروتئین‌ خام؛ ترکیبات شیمیایی؛ ریواس؛ کربوهیدرات‌های محلول؛ فنل‌ کل؛ مرحله فنولوژیکی گل‌دهی

مراجع

Alaoui, B., Genet, P., Dunand, F.V., Toussaint, M.L., Epron, D. and Bardot, P. M. (2003). Effect of copper on growth in cucumber plants (Cucumis sativus) and its relationship with carbohydrate accumulation and change in ion contents. Plant Science. 166: 1213-1218.

AOAC. (2003). Official Methods of Analysis of AOAC International. 17^th edition. 2^nd revision. Gaithersburg, MD, USA, Association of Analytical Communities.

AOAC. (2005). Official Methods of Analysis. Vol. 1. No. 1. 18^th ed. Association of Official Analytical Chemists Washing Town, D.C.

Dholwani, K.K., Saluja, A.K., Gupta, A.R. and Shah, D. R. (2008). A review on plant-derived natural products and their analogs with anti-tumor activity. Indian Journal of Pharmacology. 40: 49-58.

Emad, M., Ghibi, F., Rasoli, S.M., Khanzadeh, R. and Jozani, S.M. (2011). Medicinal and industrial plant of Rheum ribes. Publication of Poone. P: 69.  

Everitt, J.H., Alaniz, M.A. and Gerbermann, A.H. (1982). Chemical composition of native range grasses, growing on saline soils of the South Texas Plains. Journal of Range Management. 35(1): 43-46.

Ghahreman, A. (1988). Iranian flora. Publication of forestry and rangelands of Iran. 4: 187.

Heim, K.E., Tagliaferro, A.R. and Bobilya, D.J. (2002). Flavonoid antioxidants: chemistry, metabolism and structure activity relationships. Journal Nutrient Biochemical. 13(10): 572-584.

Hirt, H. and Shinozaki, K. (2004). Plant responses to abiotic stress topics in current genetics. Spring berlin/New York.P:78.

Jafari, A., Taheri, Gh., Baradaran, B. and Bahrami, A.R. (2012). Rheum khorasanicum (Polygonaceae), a new species from Iran. Annales Botanici Fennici. 49: 255-258.

Jamshidi, M., Ahmadi, H.R., Rezazadeh, Sh., Fathi, F. and Mazanderani, M. (2010). Study on phenolic and antioxidant activity of some selected plant of Mazandaran province. Medicinal Plants. 9(34): 177-183.

Karaman. S., Tutem, E., Bas-Kan, K.S. and Apak, R. (2010). Comparison of total antioxidant capacity and phenolic composition of some apple juices with combined HPLC-CUPRAC assay. Food Chemistry. 120: 1201-9.

Khosravi, M. (2000). Medicinal plants. Publication of Mohammad. 4.P:35-40.

Kochert, G. (1978). Carbohydrate determination by the phenol sulfuric acid method, In Helebust, J.A., Craig, J.S. (ed) Handbook physiological methods, Cambridge University. Press Cambridge. 9697.

Malick, C.P. and Singh, M.B. (1980). In plant enzymology and histo enzymologhy, Kalyani Publishers, New Dehli.  

Manieval, S., Thierry, D. and Christiane, G.  (2001). Relationship between biomass and phenolic in grain Sorghum grown under different conditions. Agronomy Journal. 93: 49-54.

Mohammadi Milasi, R. and Roshandel, P. (2012). The characteristic of antioxidant and total phenol content in Hyssop plant. National Congress on Medicinal Plants of Yasuj. August 2012.

Nabavi, S.F., Ebrahimzadeh, M.A. and Nabavi, S.M. (2010). Antioxidant activity of flower, stem and leaf extracts of Ferula gummosa  Boiss. Grasasy Aceites. 61(3): 277- 250.

Naghiloo, S., Movafeghi, A., Delazar, A., Nazmiye, H., Asnaashari, S. and Dadpour, M.R. (2012). Ontogenetic variation of volatiles and antioxidant activity in leaves of Astragalus compactus Lam. (Fabaceae). EXCLI J. 11: 436 - 43.

Ozcan, M.M., Dursun, N. and Arslan, D. (2007). Some Nutritional Properties of Prangos ferulacea (L.) Lindt and Rheum ribes L. Stems Growing Wild in Turkey. International Journal of Food Sciences and Nutrition. 58 (2): 162-7.

Pedrol, N., Gonzalez, L. and Reigosa, M.L. (2006). Allelopathy and abiotic stress, a Physiological Process with Ecological Implications, Netherlands. 171-209.

Ranjbari, A.R. (1995). Determining elements of dominance rangeland plant of four important regions Isfahan. Master’s Thesis, College of Tarbiat Modares. Tehran. 151 p.

Rojhan, M.S. (2001). Hygienic and remedy with medicinal plant and pharmacognosy. Publication of Tanin. 

Rostamza, M. (2004). Evaluation of quantity and quality of some forage cereal (sorghum, panicum and corn) in second cultivation after barley and their effect on yield of further plant. Master’s thesis, Tehran University. 92 p.

Serafini, M., Ghiselli, A. and Luzzi, A.F. (1994). Red wine, tea and antioxidants. Lancet. 344-626.

Srivastava, V., Negi, A.S., Kuma, J. K.R., Gupta, M.M. and Khanuja, S.P.S. (2005). Plant-based anticancer molecules: A chemical and biological profile of some important leads. Bioorganic and Medicinal Chemistry. 13: 5892-590.

Thayumanavan, B. and Sadasivam, S. (1984). Physicochemical basis for the preferential uses of certain rice varieties. Qual plant foods Hum Nutri. 34. 253- 259.

Thomas, G.S. (1990). Perennial Garden Plants J.M. Dent and Sons, London.

Tyler Varro, E., Brady Lynn, R. and Janes, E.R. (1988). Pharmacognosy, 9^th Ed. Lea and Febiger Pub. Philadelphia In USA.

Van Soest, P.J., Robertson, J.B. and Lewis, B.A. (1991). Methods of dietary fiber, neutral detergent fiber and non-starch polysaccharides in relation to animal nutrition. Journal of Dairy Science. 74(10): 3583-3597.

Zargari, A. (1997). Medicinal plants.  Publication of Tehran University. 4: 6.