ارزیابی مدل‌های رگرسیون غیرخطی برای پیش‌بینی سرعت نمو به سوی ساقه‌رفتن در پاسخ به دما و طول روز در ارقام گندم

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 1، دوره 8، شماره 25، شهریور 1395، صفحه 1-18

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

محمد حسن پناهی¹؛ افشین سلطانی²؛ ابراهیم زینلی³؛ مهدی کلاته عربی⁴؛ علیرضا نه بندانی^{* 5}

¹دانش آموخنه کارشناسی ارشد دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

²استاد گروه زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

³دانشیار گروه زراعت دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

⁴استادیار و عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان

⁵دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

برای کمّی‌سازی فنولوژی، برآورد دقیق پارامترهای تأثیرگذار بر فنولوژی گندم ضروری است. از مهم‌ترین عوامل مؤثر روی فنولوژی می‌توان به دما و فتوپریود اشاره کرد. برای بررسی نحوه واکنش ارقام گندم به دما و طول روز آزمایشی با 8 رقم گندم و 12 تاریخ کاشت در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی اجرا شد. در این مطالعه برای کمّی‌کردن واکنش سرعت نمو به سوی ساقه‌رفتن نسبت به دما و طول روز و برآورد پارامترهای مؤثر بر آن از 3 تابع دمایی شامل بتا، دندان‌مانند و دوتکه‌ای در ترکیب با 3 تابع طول روز شامل توابع درجه دوم، نمایی منفی و دوتکه‌ای (9 مدل) استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد که بهترین مدل برای توصیف رابطه سرعت نمو به سوی ساقه‌رفتن ارقام گندم مدل بتا- درجه دوم است. بر اساس این مدل، مقدار دمای پایه، مطلوب و سقف در گندم برای مرحله ساقه‌رفتن به ترتیب 5/4، 3/27 و 40 درجه سانتی‌گراد برآورد شد. مقدار طول روز بحرانی و ضریب حساسیت به طول روز به ترتیب 02/20 تا 69/22 ساعت و 0109/0 تا 0475/0 محاسبه شد. هم‌چنین با استفاده از تابع بتا- درجه دوم، تعداد روز بیولوژیک مورد نیاز از سبزشدن تا ساقه‌رفتن 2/25 تا 9/31 روز به دست آمد. از نتایج این تحقیق می‌توان در مدل‌های شبیه‌سازی استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

روز بیولوژیک؛ طول روز بحرانی؛ ضریب حساسیت به طول روز؛ مدل‌‌سازی