بررسی سطح توسعه یافتگی بخش مسکن دردیدگاه توسعه منطقه-محور با استفاده از تکنیک Vicor-Toppsis (مطالعه موردی: شهرستان های استان مرکزی)

جغرافیا و مطالعات محیطی

مقاله 2، دوره 5، شماره 19، آبان 1395، صفحه 23-38   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

حمید رضا وارثی¹؛ وحید گودرزی^{* 2}؛ محسن شبستر³؛ شهاب الدین عیسی لو⁴

¹دانشیار، دانشکده جغرافیا، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

²دانشجوی کارشناسی ارشد، برنامه ریزی شهری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

³دانشجوی کارشناسی ارشد، برنامه ریزی منطقه‌ای، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

⁴دانشجوی کارشناسی ارشد، مهندسی شهرسازی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

مسکن به عنوان یکی از زیرساخت های اصلی توسعه و مقوله ای چند وجهی با ابعاد مختلف زیستی، اجتماعی و اقتصادی، نیازمند مطالعة دقیق و همه جانبه است. این مهم بواسطه با شاخص های مسکن صورت می گیرد که می توان وضعیت موجود را شناخت و با استفاده از تکنیک های موجود و رتبه بندی آنها میزان برخورداری و عدم برخورداری را در زمینه های مختلف همچون توسعه منطقه ای و میزان مطلوبیت شناسایی کرد پژوهش حاضر از نوع تحقیق توصیفی ـ تحلیلی می باشد و به روش کتابخانه ای و اسنادی داده های مورد نیاز جمع آوری شده است. و با هدف سنجش میزان توسعه یافتگی شهرستان های استان مرکزی در بخش مسکن درصدد آن بوده است که با استفاده از تکنیک های تاپسیس و ویکور به رتبه بندی جهت تحلیل شاخص های مسکن در محدوده مورد مطالعه بپردازد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که شهرستان های با جمعیت زیاد همچون اراک و ساوه در سطح پایینی از توسعه یافتگی در شاخص ها قرار دارند و برعکس شهرستان های با جمعیت کمتر همچون خنداب و فراهان در سطح قابل قبولی برخوردار بودند. همچنین آزمون اسپیرمن بیانگر رابطه عکس میان جمعیت و توسعه صنعتی با مطلوبیت در مسکن می باشد. در پایان نیز به پیش بینی مسکن مورد نیاز در سال های آتی پرداخته شده است. تا با در نظر گرفتن نیازهای آینده از مشکلات پیش رو جلوگیری شود.

کلیدواژه‌ها

شاخص های مسکن؛ توسعه منطقه ای؛ استان مرکزی؛ تکنیک های تاپسیس و ویکور

مراجع

1. آذر، عادل و مؤمنی، منصور، آمار و کاربرد آن در مدیریت، تهران، انتشارات سمت، چاپ سوم، 1379.

2. احمدی، مریم (1388)، تحلیل فضایی و برنامه ریزی مسکن شهر شاهدیه، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور رضوانشهر.

3. اصغرپور، محمد جواد (1388)، تصمیم گیری چند معیاره، چاپ هفتم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

4. اصغری زاده، عزت الله، محسن ذبیحی جامخانه (1392)، ارزیابی و رتبه‌بندی توسعه یافتگی مناطق روستایی، با استفاده از تکنیک‌های تصمیم گیری چند شاخصه مطالعه موردی: دهستان‌های شهرستان ساری، مجله پژوهش و برنامه ریزی روستایی، شماره سوم، بهار و تابستان 1392، صص 48-27.

5. امیری، مقصود (1389)، تصمیم‌گیری گروهی برای انتحاب ابزار ماشین با استفاده از روش ویکور فازی، فصلنامه مطالعات مدیریت، سال ششم، شماره 16.

6. بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان اصفهان، 1382، طرح ساماندهی فضا و سکونتگاه‌های روستایی: بخش بنرود از توابع استان اصفهان، معاونت عمران روستایی، دفتر امور فنی و تهیة طرح‌ها.

7. بهبودیان، جواد، آما ناپارامتری، شیراز، مرکز نشر دانشگاه شیراز، چاپ سوم، 1378.

8. پوراحمد، احمد و محمدعلی خلیجی (1393)، قابلیت‌سنجی تحلیل خدمات شهری با استفاده از تکنیک VIKOR مطالعه موردی شهر بناب، مجله برنامه‌ریزی فضایی، سال چهارم، شماره دوم، تابستان 1393، صص 16-1.

9. پورمحمدی، محمدرضا (1393)، برنامه‌ریزی مسکن، انتشارات سمت، تهران، چاپ دوازدهم.

10. توفیق، فیروز (1382)، برنامه‌ریزی مسکن، مجموعه مقالات آموزشی برنامه‌ریزی مسکن، سازمان ملی زمین و مسکن، تهران.

11. حکمت‌نیا، حسن و انصاری، ژینوس (1391)، برنامه‌ریزی مسکن شهر میبد با رویکرد توسعه پایدار، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 79، بهار 1391، صص 207-191.

12. حکمت نیا، حسن و میر نجف موسوی (1390)، کاربرد مدل در جغرافیا با تاکید بر برنامه ریزی شهری و ناحیه‌ای، انتشارات علم نوین، یزد.

13. ذاکر حقیقی، کیانوش، مسلسل، عبدالله و امیر رحمانی، 1391، ارزیابی سطوح توسعه یافتگی بخش مسکن در مناطق جنوبی استان همدان با استفاده از روش تحلیل خوشه‌ای، فصلنامة برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال دوم، شمارة 6، صص 69 – 79

14. رسولی، رضا؛ بایبوردی، اسماعیل و دلیر، مالک (1391)، سیاست‌های توسعه منطقه‌ای ترکیه در فرایند انطباق با اتحادیه اروپا، علوم سیاسی و روابط بین الملل، شماره 21، - صص 139 تا 164.

15. رهایی، امید؛ پیروز، بهار و فیض بخش، مهناز (1392)، تبیین اصول مسکن پایدار؛ راهی به سوی توسعه پایدار شهری، کنفرانس بین المللی شهرسازی، معماری و توسعه پایدار شهری، تبریز، ایران.

16. زیردست، اسفندیار (1382)، برنامه‌ریزی منطقه‌ای و مسکن، مجموعه مقالات آموزشی برنامه ریزی مسکن، سازمان ملی زمین و مسکن، چاپ اول، تهران 1382.

17. ستارزاده، داوود. (1388)، بررسی شاخص‌های جمعیتی مسکن ایران در سال 1385، فصلنامه جمعیت، شماره 67-68، صص 57-79.

18. سرتیپی‌پور، محسن (1387)، ارزیابی و تحلیل ویژگی‌های مسکن روستایی در ایران، همایش سیاست‌های توسعه مسکن در ایران، وزارت مسکن وشهرسازی، مهر ماه 1387.

19. شاهیوندی، احمد؛ محمدی، محمود و عباسی، اعظم (1393)، بررسی نوع مسکن و تسهیلات اولیه سکونتگاهی در استان‌های ایران، فصلنامه علمی ـ پژوهشی برنامه‌ریزی فضایی، سال چهارم (پیاپی 15)، صص 64-43.

20. صالح نیا، نرگس، دهنوی، جلال و حق‌نژاد، امین (1389) ، نقش فرهنگ در توسعه اقتصادی، ماهنامه مهندسی فرهنگی، سال چهارم شماره 43 و 44، مرداد و شهریور 1389، تهران.

21. عابدینی، اصغر؛ کریمی، رضا (1393)، بررسی و رتبه‌بندی مناطق چهارگانه شهر ارومیه بر اساس شاخص‌های کمی و کیفی مسکن، مجله مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال ششم، شماره 24، بهار 1394، صص 64-49.

22. عزیزی، محمدمهدی (1383)، جایگاه شاخص‌های مسکن در فرآیند برنامه‌ریزی مسکن، نشریه هنرهای زیبا، شماره 17، صص 42-31.

23. عزیزی، محمدمهدی (1384)، تحلیلی بر جایگاه و دگرگونی شاخص‌های مسکن شهری در ایران، نشریه هنرهای زیبا، شماره 23، صص 34-25.

24. فنی، زهره، 1382، شهرهای کوچک، رویکردی دیگر در توسعة منطقه‌ای، چاپ اول، انتشارات سازمان شهرداری‌های کشور، تهران.

25. قالیباف، محمدباقر، ( 1390 )، نگاه راهبردی به مسکن و شهرسازی در کشور، نگارستان حامد، چاپ اول.

26. لطفی، حیدر، علی احمدی و داود حسن زاده فرجود. (1388)، شاخص‌ها و مولفه‌های ضروری در برنامه ریزی و سیاست گذاری مسکن روستایی در ایران، فصلنامه آمایش سرزمین، شماره7، صص 105-128.

27. مخبر، عباس (1363)، ابعاد اجتماعی مسکن، مرکز مدارک اقتصادی ـ اجتماعی، انتشارات سازمان برنامه و بودجه، تهران.

28. معصومی اشکوری، حسن (1390)، اصول و مبانی برنامه ریزی منطقه‌ای، انتشارات پیام، چاپ ششم، تهران.

29. هادیزاده زرگر، صادق؛ هاشمی امری، وحید و مسعود، محمد (1392)، سنجش توسعه یافتگی مناطق شهری اصفهان در بخش مسکن، مجله مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال پنجم، شماره 17، تابستان 1392، صص 100-85.

30. Erkan, Hüsnü(2000), “KüreselleĢme ve Bölgesel GeliĢmede Yeni YaklaĢımlar ve GAP Örneği”, Güneydoğu Anadolu Projesi-Türkiye’nin Geleceğinde GAP’ın Yeri,Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Yayını, Ankara.

31. OECD.(1969), Multidisciplinary Aspects of Regional Development, OECD, Publications, Paris.

32. Yakob, Hamizah; Yusof, Fatimah; Hamdan, Hazlina (2012), Land Use Regulations towards a Sustainable Urban Housing: Klang Valley conurbation, ASIA Pacific International Conference on Environment - Behaviour Studies, Procedia - Social and Behavioral Sciences 68 ( 2012 ) 578 – 589.

33. Spacial Analysis Housing Indicators Quantity & Quality with Emphasis Regional Development, Case Study: Counties of Markazi Province.