خاستگاه تصاویر اجتماعی – سیاسی در شعر صائب تبریزی

مطالعات زبان و ادبیات غنایی

مقاله 3، دوره 6، شماره 20، آبان 1395، صفحه 21-30   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

ایرج مهرکی^{* 1}؛ منصوره بصیرپور²

¹عضو هیآت علمی دانشگاه آزاد کرج

²مدرس مدعو دانشگاه آزاد واحد کرج

چکیده

تصاویر شعری در زمینۀ عناصر اجتماعی – سیاسی از جمله تصاویری است که در دوره‌های مختلف رنگ و جلوه-ای متفاوت داشته‌است. مقالۀ حاضر از جایگاه تصاویر اجتماعی –سیاسی که بسامد بالایی در شعر صائب دارد، سخن می‌گوید؛ تصاویری که حاصل خیال دورپرداز صائب، حول عنصری واحد است که از این طریق تجربه‌های ذهنی و حسی خویش را به تصویر می‌کشد. شاعر در دوره‌ای از ادب فارسی قرار دارد که برای دست یافتن به معنی و مضمون‌‌های بدیع و بیگانه به ناچار نیازمند داشتن گسترۀ وسیعی از واژگان است؛ بنابراین هر عنصر و واقعه‌ای را دست مایۀ کار و هنر خویش قرار می‌دهد. از آنجایی که ارتباط مستقیمی با حکومت و دربار داشته، تأثیری پذیری او از شرایط حاکم دور از انتظار نخواهد بود؛ او از نزدیک به طور ملموس و عینی با امور و وقایع اجتماعی – سیاسی در ارتباط است، او این تجربه‌های حسی را با تجربه‌های ذهنی خویش می‌آمیزد و تداعی‌های دور و نزدیک را شکل می-دهد. و به این ترتیب مسئلۀ تأثیر و تأثر پذیری از جامعه و شرایط حاکم بر آن، در شعر او امری کاملاً طبیعی خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

سبک هندی؛ تصاویر شعری؛ خاستگاه تصاویر اجتماعی؛ خاستگاه تصاویر سیاسی