تأثیر پیش‌تیمار بذر با سالیسیلیک اسید بر ویژگی‌های گیاهچه و قابلیت جوانه‌زنی بذرهای پیر شده شنبلیله (Trigonellafoenum-graecum)

تحقیقات بذر

مقاله 5، دوره 6، شماره 19، شهریور 1395، صفحه 45-54   

نویسندگان

سینا سیاوش‌مقدم^{* 1}؛ امیر رحیمی¹؛ سیدعلی نورحسینی²؛ امید محمدی³؛ ویدا قاسمی³

¹استادیار، گروه زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

²باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رشت، ایران.

³دانشجوی کارشناسی زراعت، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.

چکیده

به‌‌منظور بررسی اثرپیش‌تیماربذرباسالیسیلیکاسیدبرخصوصیاتگیاهچهوقابلیتجوانه‌زنیبذرهایپیرشدهشنبلیله، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با چهار تکرار در آزمایشگاه زراعت و تکنولوژی بذر دانشگاه ارومیه در سال 1394 انجام گرفت. تیمارها شامل سطوح مختلف پیری تسریع شده (بدون پیری، 24 و 48 ساعت) در رطوبت نسبی 95 درصد و دمای 45 درجه سانتی‌گراد و پرایمینگ با هورمون سالیسیلیک اسید (شاهد، 1700 و 2800 میکرومولار) بودند. نتایج نشان داد تیمار 48 ساعت پیری در شرایط بدون پرایمینگ باعث کاهش معنی دار شاخص‌های درصدجوانه‌زنی، بنیهطولی گیاهچه، بنیهوزنیگیاهچه، سرعتجوانه‌زنی، ضریبسرعتجوانه‌زنی، متوسطجوانه‌زنیروزانه، ضریبیکنواختیجوانه‌زنی، انرژیجوانه‌زنی، حداکثرمیانگینجوانه‌زنیروزانه و ارزشجوانه‌زنی گردید. زمانی که بذرهای پیر شده در شرایط پرایمینگ سالیسیلیک اسید 2800 میکرومولار قرار قرار داده شد، این شاخص‌ها به طور معنی‌داری افزایش پیدا کرد، به طوری که درصد جوانه‌زنی از 41 درصد به 100 درصد رسید. در این مطالعه پرایمینگ با سالیسیلیک اسید 2800 میکرومولار درصدآببافتگیاهچه را در شرایط 48 ساعت پیری به 48/94 درصد رساند. پیری تسریع شده به مدت 48 ساعت به طور معنی‌داری باعث کاهش صفات طولی و وزنی گیاهچه گردید. بیشترین میانگین صفات طولگیاهچه، وزن خشک ساقه‌چه و گیاهچه در بذرهای تیمار شده با سالیسیلیک اسید 2800 میکرومولار مشاهده شد. به طورکلی توصیه می‌شود برای افزایش کیفیت بذر شنبلیله، بایستی بذر در شرایط مطلوب (دما و رطوبت مناسب) نگهداری گردد. پرایمینگ با سالیسیلیک اسید نیز می‌تواند کیفت بذر را بهبود بخشد.

کلیدواژه‌ها

پرایمینگ؛ پیری تسریع‌‌شده؛ سالیسیلیک اسید؛ شاخص‌های جوانه‌زنی؛ بنیه گیاهچه

مراجع

Ansari, O., Chogazardi, H.R. Sharifzadeh, F. and Nazarli, H. 2012. Seed reserve utilization and seedling growth of treated seeds of mountain rye (Seecale montanum) as affected by drought stress. Cresetari Aronomic in Moldova. 2(150).

Ansari, O., and Sharifzadeh, F. 2012. Improving germination characteristics of mountain rye (secale montanum) primed seeds under slow moisture reduction and accelerated aging conditions. Seed Research (Journal of Seed Science and Technology). 2(2): 68-76.

Asgedom, H. and Becker, M. 2001. Effects of Seed Priming with Different Nutrient Solutions on Germination, Seedling Growth and Weed Competitiveness of Cereals in Eritrea, in Proc. Deutscher Tropentag. University of Bonn and ATSAF, Margraf Publishers Press, Weickersheim, 282p.

Bailly, C., Benamar, A., Corbineau, F., and Come, D. 2000. Antioxidant systems in sunflower (Helianthus annuus L.) seeds as affected by priming. Seed Science Research. 10: 35–42.

Basra, S.M.A., Ahmad, N., Khan, M.M., Iqbal, N. and Cheema, M.A. 2003, Assessment of cottonseed deterioration during accelerated aging. Seed Science and Technology. 31: 531-540.

Chavoshinasab, S., SharifZadeh, F. and Abbasi, A. 2010. The effect of post-priming treatments on seed longevity of Vicia dasycrapa and V. ervillia primed seeds. The requirements for degree of Master of Science (M. Sc.) in Seed Science and Technology.

De Figueiredo, E., Albuquerque, M.C. and De Carvalho, N.M. 2003. Effect of the type of environmental stress on the emergence of sunflower (Helianthusannus L.), soybean (Glycine max L.) and maize (Zea Mays L.) seeds with different levels of vigor. Seed Science and Technology. 31: 465-479.

Demir Kaya, M., Okçu, G., Atak, M., Çikili, Y. and Kolsarici, O. 2006. Seed treatment to overcome salt and drought stress during germination in sunflower (Helianthus annuus L.). European Journal Agronomy. 24: 291- 295.

Ebubekir, A., Engin, O. and Faruk, T. 2005. Some physical properties of fenugreek (Trigonella foenum-graceum L.) seeds. Journal of Food Engineering. 71: 37-43.

Farooq, M., Basra, S.M.A., Warraich, E.A. and Khaliq, A. 2006. Optimization of hydro priming techniques for rice seed invigoration. Seed Science and Technology. 34: 529- 534.

Gharniyeh, M., Hosseini, F., Abdolmahdi, B., Fathi, Gh. and Shirin, M. 2008. Effects of seed deterioration on seedling establishment and yield of five canola cultivars (Brassica napus L) in Ahvaz weather conditions. National Conference of Seed Science and Technology of Iran.

Ghassemi-Golezani, K. and Dalil, B. 2012. Seed Germination and Vigour Test. Jihad Daneshgahi Publication of Mashhad. First Edition. 104 p.

Hsu, C.C., Chen, C.L., Chen, J.J., and Sung, J.M. 2003. Accelerated agingenhanced lipid peroxidation in bitter gourd seeds and effects of priming and hot water soaking treatments. Science of Horticulture. 98: 201-212.

Kang, G.Z., Wang, Z.X., Xia, K.F. and Sun, G.C. 2007. Protection of ultrastructure in chilling-stressed banana leaves by salicylic acid. Journal of Zhejiang University Science B. 8: 277–282.

Khan, W., Prithiviraj, B. and Smith, D. 2003. Photosynthetic responses of corn and soybean to foliar application of salicylates. Plant Physiology. 160: 485-492.

Kotows, F. 1926. Temperature relation to germination of vegetable seed. Proceedings of the American Society for Horticultural Science, 23: 176- 184.

Maurmicale, G. and Cavallaro, V. 1996. Effect of seed osmopriming on germination of three herbage grasses at low temperatures. Seed Science and Technology. 24: 331-338.

Mohssen Nasab, F., Sharafi Zadeh, M. and Siadat, A. 2010. Study the effect of aging acceleration test on germination and seedling growth of wheat cultivars in controlled conditions (in vitro). Crop Physiology, 2(3): 59-77.

Moosavi, S.J. and Nabavi Kalat, S.M. 2011. Study the effects of seed aging on germination indices of Fenugreek (Trigonella foenum_graeeum). National Conference of Seed Science and Technology of Iran.

Murungu, F.S., Nyamugafata, P., Chiduza, C., Clark, L.J. and Whalley, W.R. 2003. Effects of seed priming aggregate size and soil matric potential on emergence of cotton (Gossypium hirsutum L.) and Maize (Zea mays L.). Soil and Till Research. 74: 161- 168.

Nazar, A.N. and Tinay, A.H. 2007. Functional properties of fenugreek (Trigonella foenumgraceum) protein concentration. Journal of Food Chemistry. 103: 582-589.

Nicholas, M.A. and Heydecker, W. 1968. Two approaches to the study of germination data. . International Seed Testing Association, 33:531-540.

Omid Baigi, R. 2004. Production and processing of medicinal plants. Astane Ghodse Razavi Publication. 149(3): 397.

Parmoon, Gh., Ebadi, A., Jahanbakhsh Godahkahriz, S. and Davari, M. 2014. Effect of seed priming by salicylic acid on the physiological and biochemical traits of aging milk thistle (Silybum marianum) seeds. Electrical Journal of Crop Production, 7(4): 223-234.

Raskin, I. 1992. Role of salicylic acid in plants. Annual Review of Plant Physiology. 43: 168-160.

Rowse, H.R. 1995. Drum priming: A non-osmotic method of priming seeds. Seed Science and Technology. 24: 281-294.

Sairam, P.K., Deshmukh, P.S. and Shukla, D.S. 1997. Tolerance of drought and temperature stress in relation to increased antioxidant enzyme activity in wheat. Journal of Agronomy and Crop Science. 178: 171- 178.

Sandor, P. and Kismanyoky, A. 2004. Comparative test of fenugreek (Trigonella foenumgraceum L.). Journal of Central European Agriculture. 4: 259-262.

Soltani E., Kamkar B., Galeshi S.A. and Akram Ghaderi F. 2009. The effect of seed aging on wheat emergence on the response of environmental stress. Electronic Journal of Crop Production. 2(2): 43-58.