اثر پرایمینگ با اسید سالیسیلیک بر جوانه‌زنی و رشد گیاهچه نخود تحت شرایط آللوپاتی گیاه تاتوره (Datura stramonium L.)

تحقیقات بذر

مقاله 5، دوره 6، شماره 21، بهمن 1395، صفحه 47-56   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

متین جامی معینی^{* 1}؛ نویدرضا برهانی²؛ محمد آرمین³

¹استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه‌ آزاد اسلامی واحد سبزوار، سبزوار، ایران

²کارشناس آزمایشگاه، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه‌ آزاد اسلامی واحد سبزوار، سبزوار، ایران

³دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه‌ آزاد اسلامی، واحد سبزوار، سبزوار، ایران

چکیده

تاتوره یکی از مهم‌ترین علف‌‌های هرز مشکل‌آفرین مزارع گیاهان صنعتی و حبوبات محسوب می‌شود. فعالیت آللوپاتی تاتوره با آلکالوئیدهای سمی آزادشده از پوسته بذر یا گیاهچه‌های آن در ارتباط است. بررسی و شناسایی ترکیباتی که قادر به کاهش حساسیت محصولات زراعی نسبت به تنش باشند، از اهمیت بالایی برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر پیش‌تیمار اسید سالیسیلیک بر خصوصیات جوانه‌زنی و رشد اولیه گیاهچه‌های نخود تحت شرایط آللوپاتی تاتوره، در آزمایشگاه تحقیقات گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجراء گردید. پس از پیش‌تیمار بذور نخود در محلول‌های اسید سالیسیلیک 25/0، 5/0 و 75/0 میلی‌مولار، جوانه‌زنی و رشد گیاهچه‌ها در غلظت‌های مختلف عصاره آللوپاتیک تاتوره (صفر، 25، 50 و 75 درصد) مورد ارزیابی قرار گرفت. درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، شاخص قدرت گیاهچه، طول ریشه‌چه و طول ساقه‌چه نخود در سطوح مختلف آللوپاتی تاتوره به طور قابل‌ملاحظه‌ای کاهش یافت. پیش‌تیمار بذور با اسید سالیسیلیک تأثیری بر درصد جوانه‌زنی نداشت، اما در غلظت 5/0 و 75/0 میلی‌مولار باعث افزایش سرعت جوانه‌زنی، طول ساقه‌چه و شاخص قدرت گیاهچه در بالاترین غلظت عصاره آللوپاتیک تاتوره (75 درصد) گردید.

کلیدواژه‌ها

آلکالوئید؛ اسید سالیسیلیک؛ حبوبات؛ شاخص قدرت گیاهچه

مراجع

Abdul Baki, A.A. and Anderson, J.D. 1973. Vigor determination in soybean by multiple criteria. Crop Science, 13: 630-633. (In Persian)

Adibi, M., Vazan, S. and Tohidloo, Gh. 2014. Effect of wheat seed pretreatment on the resistance to allelopathic stress of different parts extract of bindweed (Canolvulus arrensis L.) at germination stage. Iranian Journal of Science and Technology of Seed, 3(1): 85-95. (In Persian)

Amiri Deh Ahmadi, S.R., Parsa, M. and Ganjeali, A. 2010. Effects of drought stress at different phenological stages, on morphological characteristics and yield components of chickpea in greenhouse conditions. Iranian Journal of Field Crops Research, 8(1): 257-166.

An, M., Liu, D.L., Johnson, I.R. and Lovett, J.V. 2003. Mathematical modelling of allelopathy: II. The dynamics of allelochemicals from living plants in the environment. Ecological Modelling, 161: 53-66.

Babaei Qaqlstany, A., Asadi Gakiyeh, M., Fallahi, N. and Hatami Ghare Ghoyni, N. 2016. Osmopriming effect on germination of wheat under allelopathic conditions of foxtail extract. Seed Research, 6(18): 11-19. (In Persian)

Doulatabadian, A., Modarres Sanavy, S.A.M. and Etemadi, F. 2008. Effect of Pretreatment of Salicylic acid on Wheat (Triticum aestivum L.) Seed Germination under Salt Stress. Iranian Journal of Biology, 21(4): 692-702. (In Persian)

Hanan, E.D. 2007. Influence of salicylic acid on stress tolerance during seed germination of Triticum aestivum and Hordeum vulgare. Biological Research, 1:40-48.

Majd, A., Maddah, S.M., Fallahian, F., Sabaghpour, S.H. and Chalabian, F. 2006. Comparative study of the effect of salicylic acid on yield, yield components and resistance of two susceptible and resistant chickpea cultivars to Ascochyta rabiei. Iranian Journal of Biology, 19(3): 314-324. (In Persian)

Mantri, N.L., Ford, R., Coram, T.E. and Pang, E.C.K. 2010. Evidence of unique and shared responses to major biotic and abiotic stresses in chickpea. Environmental and Experimental Botany, 69: 286-292.

Mantri, N.L., Ford, R., Coram, T.E. and Pang, E.C.K. 2010. Evidence of unique and shared responses to major biotic and abiotic stresses in chickpea. Environmental and Experimental Botany, 69: 286-292.

Mardan, R. and Kazemi, Sh. 2011. Allelopathic effects of Datura stramonium on lense growth and germination. The 6^th National Conference New Ideas in Agriculture, Islamic Azad University of Khorasgan. (In Persian)

Masoudi Khorasani, F., Hdadchy, Gh.R., Baqrany, N. and Banayan Avval. 2005. Allelopathic effects of aqueous extract of different organs of wild mustard in various concentrations on some characteristics of the canola germination. Journal of Agricultural Sciences and Natural Resources, 5: 73-80.

Mazaheri Tirani M. and Manuchehri Kalantari, Kh. 2006. Effects of the role of salicylic acid, drought stress, ethylene and interaction of three factors on seed germination of Brassica napus. Iranian Journal of Biology, 19(4): 408-418. (In Persian)

Mousavi, S.K. 2011. Chemical weed control in autumn sowing of chickpea (Cicer aretinum L.) at Lorestan province. Iranian Journal of Pulses Research, 1(2): 131-142. (In Persian)

Oudhia, P., Kolhe, S.S. and Tripathi, R.S. 1998. Germination and seedling vigor of chickpea as affected by allelopathy of Datura stramonium L. International Chickpea and Pigeonpea. Newsletter, 5:22-24.

Nicols, M.A. and Heydecker, W. 1968. Two approaches to the study of germination date, proc. Int. Seed Test. Asso., 33: 531-540.

Shakirova, F.M., Sakhabutdinova, A.R., Bozrutkova, M.V., Fatkhutdinova, R.A. and Fatkhutdinova, D.R. 2003. Changes in the hormonal status of wheat seedlings induced by salicylic acid and salinity. Plant Science, 164: 317-322.

Szalai, G., Horgosi, S., Soos, V., Majlath, I., Balazs, E. and Janda, T. 2011. Salicylic acid treatment of pea seeds induces its de novo synthesis. Journal of Plant Physiology, 168(3): 213-219.

Wu, H.S., Raza, W., Fan, J.Q., Sun, Y.G., Bao, W., Liu, D.Y., Huang, Q.W., Mao, Z., Shen, Q.R. and Miao, W.G. 2008. Antibiotic effect of exogenously applied salicylic acid on in vitro soilborne pathogen, Fusarium oxysporum f. sp. niveum. Chemosphere, 74: 45-50.

Zawoznik, M.S., Groppa, M.D., Tomaro, M.L. and Benavides, M.P. 2007. Endogenous salicylic acid potentiates cadmium-induced oxidative stress in Arabidopsis thaliana. Plant Science, 173: 190-197.