تأثیر محرک زیستی کیتوزان بر صفات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی ریحان بنفش (Ocimum basilicum L.) تحت تنش کم آبی

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 5، دوره 8، شماره 27، اسفند 1395، صفحه 56-71   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

فاطمه ملک پور^{* 1}؛ اعظم سلیمی²؛ عبداله قاسمی پیربلوطی³

¹3 -دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه خوارزمی، تهران

²استادیار گروه علوم گیاهی، دانشکده علوم زیستی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

³گروه گیاهان دارویی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرکرد، ایران

چکیده

گیاهان دارویی واکنش‌های متفاوتی نسبت به تنش خشکی در عملکرد و مواد مؤثر تولیدی دارند. ریحان (Ocimum basilicum L.) به عنوان یک گیاه دارویی کاربرد زیادی در درمان بسیاری از بیماری‌ها دارد. کیتوزان از ترکیبات اصلی دیواره سلولی بسیاری از گونه‌های قارچی، باعث تغییرات فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی در گیاهان می‌شود. این تحقیق به منظور بررسی اثر تنش کمبودآب (100، 60 و 30 درصدظرفیت زراعی) و محرک کیتوزان (0، 2/0 و 4/0 گرم در لیتر) بر روی ویژگیهای رشدونمو گیاه ریحان در مزرعه دانشگاه آزاداسلامی شهرکرد در سال 1393 اجرا شد. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی، با سه تکرار اجرا گردید. پارامترهای مورفولوژیکی (طول ساقه، تعداد شاخه جانبی، سطح برگ، وزن تر وخشک) و فیزیولوژیکی (میزان کلروفیل، کارتنوئید، پرولین، قندهای محلول، فنل و فلاونوئید) اندازه‌گیری شد. تجزیه واریانس نشان داد سطوح مختلف خشکی و کیتوزان و اثرات متقابل آنها بر برخی پارامترهای مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی گیاه مؤثر بودند. تنش خشکی باعث کاهش در رنگیزه‌ها، سطح برگ، طول ساقه، وزن تر ریشه و اندام هوایی و افزایش در میزان پرولین، قندهای محلول و محتوی فنل و فلاونوئید گردید. تیمار با کیتوزان باعث افزایش وزن تر ریشه و ساقه، قندهای محلول، پرولین، فنل و فلاونوئید گیاهان در شرایط تنش و غیرتنش گردید. باتوجه به اینکه خشکی از ویژگی‌های بارز جغرافیایی کشور ایران می‌باشد و از این پدیده‌ی طبیعی و غیرقابل تغییر، گریزی نیست، بنابراین جهت مقابله و کاهش خسارت کمبود آب استفاده از پلیمرزیستی کیتوزان، به عنوان ماده طبیعی کاهش دهنده تنش خشکی در ریحان، حائز اهمیت می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

تنش خشکی؛ یحان بنفش؛ کیتوزان

مراجع