اثر ارتفاع و مراحل مختلف فنولوژیکی بر خصوصیات فیتوشیمیایی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی گیاه دارویی .Ferulago angulate (Schlecht.) Boiss از ارتفاعات دنا

اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی

مقاله 2، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 17، خرداد 1396، صفحه 16-29   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

بهمن حسینی^{* 1}؛ حمیده نیکخواه امیر آباد²؛ محمد فتاحی³؛ یوبرت قوستا⁴

¹دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

²دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشگاه ارومیه، دانشکده کشاورزی. دانشکده علوم باغبانی، گروه گیاهان داروئی

³استادیار، دانشگاه ارومیه، دانشکده کشاورزی. دانشکده علوم باغبانی، گروه گیاهان داروئی

⁴دانشیار ، دانشگاه ارومیه، دانشکده کشاورزی. گروه گیاهپزشکی

چکیده

گیاه چویل متعلق به تیره چتریان و با نام علمی .(Schlecht.) Boiss.Ferulago angulata شناخته می­شود. با توجه به وﺟﻮد ﻣﻮﻧﻮﺗﺮپن‌های ﻫﻴﺪروﻛﺮﺑنی ﻣﺜﻞ آﻟﻔﺎ-ﭘﻴﻨﻦ و ﺑﺘﺎ-ﭘﻴﻨﻦ، این گیاه در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻋﻄﺮﺳﺎزی و داروسازی کاربرد وسیعی دارد. به‌منظور ازریابی و مقایسه کمیت و کیفیت مواد موثره فیتوشیمیایی اسانس، گیاه مورد نظر از ارتفاعات مختلف (2500، 3000 و 3500 متر) و مراحل فنولوژیکی مختلف رویشی، گلدهی و بذردهی جمع‌آوری گردید. مواد متشکله اسانس گیاه با استفاده از روش تقطیر با آب استخراج و توسط دستگاه گاز گروماتوگرافی و گاز کروماتوگرافی متصل به طیف سنج جرمی مورد آنالیز قرار گرفتند. برای اندازه‌گیری فعالیت آنتی­اکسیدانی کل از روش DPPH و اسپکتروفتومتر در طول موج 570 نانومتر استفاده گردید. نتایج آنالیز اسانس نشان داد با افزایش ارتفاع به ویژه در مرحله تشکیل میوه، گیاه از بیشترین میزان استراگول و کیفیت برخوردار بود و به‌ترتیب مواد موثره استراگول (43/33 درصد)، توجن (19/21 درصد)، سیس– بتا– اوسیمن (91/15 درصد)، ترپینن–4–ال (49/14 درصد) و بتا-پینن (67/12 درصد)، بالاترین میزان مواد اسانس را تشکیل دادند. میزان استراگول در مراحل مختلف رشدی و ارتفاعات مختلف در محدوده 4/33-0 درصد بدست آمد. ترکیب توجن فقط در گیاهان جمع آوری شده در ارتفاع 2500 متری یافت شد و در محدوده 19/21-67/2 درصد مشاهده گردید. درصد سیس-بتا اوسیمن در گیاهان جمع­آوری شده در مراحل رشدی مختلف و از ارتفاعات متفاوت در محدوده بین 91/15–92/2 درصد مشاهده گردید. نتایج نشان داد که فعالیت آنتی­اکسیدانی گیاه در ارتفاع 2500 متری و مرحله گلدهی دارای بیشترین عملکرد آنتی‌اکسیدان می­باشد. بیشترین فعالیت آنتی‌اکسیدانی در مرحله گلدهی و در ارتفاع 3000 متری بدست آمد. می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که حداکثر فعالیت آنتی‌اکسیدانی گیاه چویل در مرحله گلدهی و در ارتفاع 3000 متری مشاهده گردید.

کلیدواژه‌ها

آنتی‌اکسیدان؛ اسانس؛ ارتفاعات دنا؛ چویل؛ مراحل مختلف رشدی

مراجع

References

1. Amiri, H. 2008. Quantitative and qualitative changes of essential oil of Zosimia absinthifolia (Vent.) Link. in different phenological stages. Iran Journal of Medicinal and Aromatic Plants, 24(2):217–224.
2. Amiri, H., Khavarinejad, R., Rustaiyan, A., Hadi, M. and Alsadat, M. 2006. The study of quantitative and qualitative changes of essential oil from Smyrnium cordifolium Boiss. in different growth stages. Pajouhesh and Sazandegi, 73: 195-199.
3. Bourd, R., Rezazade, S., Naghavi, M., Omidi, M., Torabi, S., Parvane, S., Akbari, F. and Taghizad, R. 2014. Essential changes in the aerial parts of the plant Artemisia annua L. Different stages of growth. Journal of Horticultural Science, 45(3): 319-324.
4. Chiou, M.J., Wang, Y.D., Kuo, C.M., Chen, J.C. and Chen, J.Y. 2007. Functional analysis of mitogen-activated protein kinase-3 (MAPK3) and its regulation of the promoter region in Zebrafish DNA. DNA Cell Biology, 26(11): 781-790.
5. Conforti, F., Statti, G.A. and Menichini, F. 2007.Chemical and biological variability of hot pepper fruits (Capsicum annuum var. acuminatum L.) in relation to maturity stage. Food Chemistry, 102: 1096–1104.
6. Engelmann, U., Walther, C., Bondarenko, B., Funk, P. and Schläfke, S. 2006. Efficacy and safety of a combination of Sabal and Urtica extract in lower urinary tract symptoms. A randomized, double-blind study versus tamsulosin. Arzneimittel forschung. 56(3): 222-9.
7. Hajimehdipoor, H., Esmaeili, S., Ramezani, A., Jafari Anaraki, M. and Mosaddegh, M. 2012. The cytotoxic effects of Ferula persica var. persica and F. hezarlalehzarica against HepG-2, A-549, HT29, MCF-7 and MDBK cell lines. Iranian Journal of Pharmaceutical Sciences; 8(2): 11-9.
8.  Iranshahi, M., Masullo, M., Asili, A., Hamedzadeh, A., Jahanbin, B., Festa, M., Capasso, A. and Piacente, S. 2010. Sesquiterpene coumarins from Ferula gumosa. Journal of Natural Products, 73: 1958-62.
9. Ibanez, J. and Usubillaga, A. 2006. The essential oil of Espeletia schultzii of different altitudinal populations. Flavour and Fragrance Journal, 21: 286-289.
10. Gharaman, A. 1987. Flora Iranica. research institute of forest and rangeland publication. Department of Agriculture, Tehran, 125.
11. Jahantab, A., Sepehri, A., Myrdylamy, Z., Ghasemi Arban, E. and Nory, S. 2012. Checking autecology of Ferulago angulateat central Zagros) Region kohgiloyeh boyeramad. Plant Sciences Research, 24(6): 1-8.
12. Majrohi, A.A. 2009. Research of changes in quantities and qualities of leaf volatile oils of Zhumeria majdae rech. f. and wendelbo in different stages of growth. Journal of Medicinal Plants, 8(1): 113-107.
13. Marotti, M. and Piccaglia, R. 1994. Effects of variety and ontogenic stage on the essential oil composition and biological activity of Fennel. Journal of Essential Oil Research, 6: 57-62).
14. .Mardafkan, N., Iranmanesh, M., Larijani, K., Mahasti, P., Nazari, F. and Zojaji, M. 2015. Chemical components and antibacterial activities of essential oils obtained from iranian local Lavandula officinalis and Thymus vulgaris against pathogenic bacteria Isolated from human. Journal of Food Biosciences and Technology, 1: 31-36.
15. Mozafari Dehshiri, T., Sefidkon, F., Askari, F. and Bakhshi, GH. 2013. Essential oil evaluation of Pimpinella aurea DC. in different growth stage: case study of natural habitat of Tehran province. Eco-phytochemical Journal of Medical Plants, 1: 1-13.
16. Naeini, A., Khosravi. A., Chitsaz. M., Shokri, H. and Kamlnejad, M. 2009. Anti Candida albicans activity of some Iranian plants used in traditional medicine. Journal mycologic medicale, 19:168-172.
17. Mejia, L.A., Hudson, E., Gonzalez de Mejia, E. and Vasquez, F. 1988.Carotenoid content and vitamin A activity of some common cultivars of Mexican peppers (Capsicum annuum) as determined by HPLC. Journal of Food Science, 53: 1448-1451.
18. Negahban, M., Saeedfar, S., Zakerin, A. and Aboutalebi, A. 2015. The effect of different harvest stages on the quality and quantity of the essential oil of Tulsi (Ocimum sanctum L.). Russian Journal of Biological Research, 3(1): 39-42.
19. Nazari, Z.E. and Iranshahi, M. 2011. Biologically active sesquiterpene coumarins from Ferula species, Phytotherapy Research, 25 (3): 315 - 323.
20. Rezazadeh, S., Yazdani, D.V., Shahnazi, S. 2003. Chemical composition of essential oil of Ferulago angulata Boiss. Inflorscence from West Iran. Journal of Medicinal Plants, 3(7): 49-52.
21. Saleh Juneghani, R., Omidbeigi, R., Sefidkon, F. and Yadollahi, A. 2010. The constituents of essential oils of Ferulago angulata (Schlecht. Boiss) at two different habitals. Medicinal plant congress.
22. Saeb, K., Kakouei, A., Babakhani, B., Hosseini Boldaji, S.A., Rahdari, P., Pourshamsian, K. and Jafari Hajati ,R. 2012. Analyzing the effect of height on the medical compounds of Urtica diocia L. in Ramsar region. Plant and Ecosystem, 33: 31-40.
23. Toncer, O., Karaman, S. and Diraz, E.2010. An annual variation in essential oil composition of Origanum syriacum from Southeast Anatolia of Turkey. Journal of Medicinal Plants Research, 4(11): 1059-1064.