تأثیر تنش های خشکی و شوری بر جوانه زنی بذر، رشد و محتوای پرولین گیاهچه شاهی (Lepidium sativum L.)

تحقیقات بذر

مقاله 7، دوره 7، شماره 23، شهریور 1396، صفحه 62-71   

نویسندگان

محمد حسین امینی فرد^{* 1}؛ حسن بیات²

¹استادیار گروه علوم باغبانی و مرکز پژوهشی گیاهان ویژه منطقه دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند

²استادیار گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش‌های خشکی و شوری بر جوانه‌زنی بذور گیاه شاهی، دو آزمایش مجزا در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش‌های خشکی و شوری شامل هفت سطح فشار اسمزی صفر، 2-، 4-، 6-، 8-، 10- و 12- بار بود که به ترتیب با استفاده از محلول پلی اتیلن گلیکول (PEG) و کلرید سدیم (NaCl) اعمال شد. نتایج نشان داد که تنش شوری بر شاخص‌های درصد و سرعت جوانه‌زنی تأثیر معنی‌داری نداشت اما تنش خشکی از 8- بار به بالا سبب کاهش معنی‌دار این صفات گردید بطوریکه سطوح 10- و 12- بار تنش خشکی به ترتیب سبب کاهش 4/25 و 6/50 درصدی سرعت جوانه‌زنی و 3/29 و 6/50 درصد جوانه‌زنی شاهی نسبت به شاهد گردید. طول ریشه‌چه، ساقه‌چه، طول گیاهچه، وزن خشک ریشه‌چه، ساقه‌چه و کل با افزایش تنش خشکی از صفر به 12- بار به ترتیب 9/97، 2/95، 4/96، 2/98، 8/94 و 2/92 درصد کاهش یافتند. افزایش سطح تنش شوری از صفر به 4- بار، به ترتیب 8/2، 4/11، 9/6، 6/3، 8/9 و 2/7 درصد افزایش در این صفات مشاهده گردید اما با افزایش تنش به بالاترین سطح ( 12- بار)، به ترتیب 4/97، 3/95، 5/96، 4/96، 3/96 و 3/96 درصد در مقایسه با شاهد کاهش یافتند. شاخص بنیه بذر در هر دو تنش کاهش یافت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که گیاه شاهی در مرحله جوانه‌زنی و در مواجهه با تنش‌های شوری و خشکی در بازه ی تیمارهای اعمال شده در این آزمایش، به ترتیب متحمل و نیمه متحمل است.

کلیدواژه‌ها

درصد جوانه‌زنی؛ سرعت جوانه‌زنی؛ پلی اتیلن گلیکول؛ NaCl