تحول مفهوم حکمرانی جهانی در روابط بین الملل

فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

مقاله 6، دوره 9، شماره 32، آبان 1396، صفحه 147-176   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسنده

سجاد حیدری فرد^*

دانشجوی دکترای روابط بین الملل دانشگاه خوارزمی تهران

چکیده

 
مفهوم حکمرانی جهانی روزبه­روز رایج­تر و بر پیچیدگی معنای آن افزوده شده است. در عین اینکه فکر می­کنیم نوعی انعطاف­پذیری در کاربرد مفاهیم، هم از لحاظ نظری مطلوب و هم از لحاظ عملی اجتناب­ناپذیر است، معتقدیم حکمرانی جهانی دچار آشفتگی مفهومی است و این مانع مباحثات مفیدتر و هدف بسط نظریه­های منسجم­تر حکمرانی جهانی است. کاربرد دقیق­تر مفهوم مذکور برای رسیدن به هدف نظریه­پردازی از حکمرانی جهانی ضروری است. از این رو، سؤالی که مطرح می­شود، این است که: «آیا می­توان حکمرانی جهانی را نظریه (چه رسد به نظریه­ مسلط) درنظر گرفت؟». در پاسخ به این سؤال، مقاله پیش رو نه در پی ابهام­زدایی از مفهوم یادشده؛ بلکه در پی اثبات این ابهام است. از این رو، مباحث خود را به سه بخش اصلی تقسیم می­کنیم: بخش مفهوم حکمرانی جهانی، که به تعاریف ارائه­شده برای این مفهوم می‌پردازد؛ بخش دیدگاه­های متعارض درباره­ حکمرانی جهانی، که نشان می­دهد حکمرانی جهانی در چارچوب دیدگاه‌های نظری گوناگون بررسی شده است؛ و بخش مسائل تجربی، که به موضوع­های عملی و خلأهای موجود حکمرانی جهانی می‌پردازد، که نشان دهد حکمرانی جهانی به­عنوان یک «وضعیت» چه جایگاهی دارد. روش مورد استفاده­ این پژوهش، توصیفی ـ تبیینی بوده و عمدتاً از منابع کتابخانه­ای استفاده شده است.

کلیدواژه‌ها

واژه‌های کلیدی: حکمرانی جهانی؛ حکومت جهانی؛ حکومت‌مندی

مراجع

قوام، سید عبدالعلی و سیامک بهرامی .(1392). حکمرانی جهانی: وضعیت و نظریه مسلط در جهان معاصر، پژوهش­های روابط بین­الملل، سال سوم، ش 8.

گریفیتس، مارتین .(1388). دانشنامه روابط بین­الملل و سیاست جهان، ترجمه علیرضا طیب، تهران: نشر نی.

Ba, Alice and Matthew Hoffmann (eds) (2005) Contending Perspectives On Global Governance: Coherence, Contestation and World Order (Routledge).

Clarke, John and Geoffrey Edwards (eds) (2004) Global Governance In The Twenty-First Century (Palgrave Macmillan).

Diez, Thomas, Ingvild Bode and Alexandra Fernandes Da Costa (2011) Key Concepts In International Relations (SAGE).

Finkelstein, Lawrence (1995) “What Is Global Governance?” Global Governance 1, no. 3.

Guzman, Andrew (2001) Global Governance and the WTO, Boalt Working Papers in Public Law.

Kaul, Inge, Isabelle Grunberg and Marc A. Stern (1999) Global PublicGoods: International Organizations in the 21st Century (Oxford: Oxford University Press).

Klaus Dingwerth and Philipp Pattberg(2006) “Global Governance As A Perspective On World Politics”, Global Governance 12.

Rosenau, James and Ernst-Otto Czempiel (eds) (1992) GovernanceWithout Government: Order and Change in World Politics (Cambridge: Cambridge University Press).

Sinclair, Timothy (2012) Global Governance (Cambridge: Polity Press).                             

Smith, Roy, Imad El-Anis and Christopher Farrands (2011) International Political Economy In The 21^st Century: Contemporary Issues and analyses (Routledge).

Weiss, Thomas and Leon Gordenker (eds) (1996) NGOs, the UN and Global Governance (Boulder: Westview).