شناخت فضاهای مستعد اکوتوریسم در شهرستان بروجرد و تعیین راهبردهای توسعه آن

جغرافیا و مطالعات محیطی

مقاله 4، دوره 4، شماره 16، بهمن 1394، صفحه 49-64   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

مریم بیرانوندزاده^{* 1}؛ مهناز حیدری²؛ اکبر سلطانزاده³؛ نسرین میرزا محمدی⁴

¹دانشجوی دکترا جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری و پژوهشگر جهاد دانشگاهی واحد لرستان

²کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری

³کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی

⁴دانشجوی کارشناسی ارشد شهرسازی، دانشگاه علوم و تحقیقات(کهکیلویه و بویر احمد)

چکیده

امروزه گردشگری طبیعت بخش مهمی از فعالیت‌های جهانگردی در دنیا را به خود اختصاص داده است. از اینرو مسائل مربوط به اکوتوریسم و پایداری بیش از هر چیز نیازمند برنامه‌ریزی فضاهای گردشگری با استفاده از منابع موجود و بهره‌برداری بهینه از طریق شناسایی دقیق مناطق مستعد گردشگری می‌باشد. در این راستا هدف پژوهش حاضر بررسی توانها و قابلیت‌های طبیعی شهرستان بروجرد و شناسایی فضاهای مستعد اکوتوریسم و تعیین راهبردهای توسعه آن می‌باشد. روش کار در این تحقیق روش توصیفی پیمایشی و تحلیلی می‌باشد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها و اطلاعات از نرم افزار GIS و مدل SWOT استفاده شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد، پهنه‌های شرقی و غربی شهرستان دارای شرایط ایده‌آل برای توسعه اکوتوریسم بوده است. همچنین راهبردهای قابل قبول در برنامه‌ریزی اکوتوریسمی شهرستان بروجرد، راهبرد تهاجمی(SO) به عنوان اولویت اصلی تعیین گردیده است. در بین استراتژی‌های راهبرد تهاجمی، استراتژی 4SO با امتیاز 91/4 در اولویت اول قرار گرفت. برای دستیابی به تحقق اهدافو توسعه اکوتوریسمی با بهره گیری از این راهبرد، شناسایی محورهای اکوتوریسمی، تقویت و افزایش میزان ارائه تسهیلات و خدمات در این محورها، با هدف جذب و توسعه توریسم و ایجاد اشتغال و درآمد پایدار پیشنهاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

اکوتوریسم؛ جاذبه‌های طبیعی؛ راهبردهای توسعه؛ SWOT؛ شهرستان بروجرد

مراجع

1. افتخاری، عبدالرضا رکن الدین، مهدوی، داوود (1385). راهکارهای توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مدل سوات: دهستان لواسان کوچک، فصلنامه مدرس علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، دوره 10، شماره 2.
2. اکبری، سعید، بمانیان، محمدرضا (1387). اکوتوریسم روستایی و نقش آن در توسعه پایدار روستای کندوان، فصلنامه روستا و توسعه، سال 11، شماره 1، صص 150- 131.
3. الیوت، جیمز (1379). مدیریت توریسم، ترجمعه مهدی جمشیدیان و اکبر مهدی پور، نشر مانی، اصفهان.
4. بزی، خدارحم، سالاری سردی، فرضعلی (1389). ارزیابی و برنامه‌ریزی گردشگری صنعتی در منطقه پارس جنوبی، فصلنامه میراث و گردشگری علمی- فرهنگی دانشجویان ایران، سال اول، شماره 3.
5. بهزادفر، مصطفی، زمانیان، روزبه (1387). برنامه‌ریزی راهبردی توسعه گردشگری با تکیه بر بخش محصول، نمونه موردی شهرستان نیشابور، نشریه بین المللی علوم مهندسی، جلد 19، شماره 6.
6. پاپلی‌یزدی، محمد حسین، سقایی، مهدی (1385). گردشگری (ماهیت و مفاهیم)، تهران، انتشارات سمت.
7. تقوایی، مسعود، تقی زاده، محمد مهدی، کیومرثی، حسین (1390). مکان یابی دهکده‌های گردشگری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و مدل swot (نمونه موردی: ساحل دریاچه کافتر)، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، شماره 22، صص 120- 99، دانشگاه اصفهان.
8. تقوایی، مسعود، مبارکی، امید (1389). بررسی و تحلیل توریستی شهر تبریز به منظور برنامه‌ریزی توریسم در آن، نشریه علمی- پژوهشی جغرافیا و برنامه‌ریزی، دانشگاه تبریز، شماره 33، صص 82- 59.
9. حکمت نیا، حسن، موسوی، میرنجف (1390). کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه‌ریزی شهری و ناحیه‌ای، انتشارات علم نوین، چاپ دوم، یزد.
10. رخشانی نسب، حمیدرضا و ضرابی، اصغر (1388). چالش‌ها فرصت‌های توسعه اکوتوریسم در ایران، مجله علمی- پژوهشی فضای جغرافیایی، شماره 28، صص 55- 41، دانشگاه آزاد اسلامی داحد اهر.
11. شرکت مهندسین مشاور ایده پرداران توسعه (1387). طرح تفصیلی گردشگری شهرستان بروجرد.
12. صانعی، مسعود (1378). بررسی اکوتوریسم پارک ملی گلستان با تاکید بر منطقه آزاد تفریحی، پایان نامه کارشناسی ارشد، رشته جغرافیای طبیعی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
13. فیض، داود، (1389). تحلیل استراتژیک جایگاه پژوهش‌های کیفی در کشور و ارائه استراتژی‌هایی جهت توسعه آن با استفاده از مدل SWOT، فصلنامه راهبرد، شماره 54، صص 185- 169.
14. مشکینی، ابوالفضل، سلطان زداه، اکبر، رحمتی، اکبر و زارعی، یوسف (1391). فرصت‌ها و معضلات توسعه صنعت گردشگری شهر مراغه، فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، شماره اول، صص 101- 83.
15. مصلایی، محمدرضا (1386). برنامه‌ریزی استراتژیک رهیافتی به سوی تعالی سازمانی، نشریه مدیریت، شماره39.
16. مولائی هشتجین، نصرالله و خوشنود (1386). اکوتوریسم و توسعه در کنار عملکرد مسلط جزایر خارک و خارکو، مجموعه مقالات و همایش منطقه‌ای جغرافیا، گردشگری و توسعه پایدار، اسلامشهر، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر.
17. هادیانی، زهره، احدنژاد، محسن، کاظمی زاده، شمس اله، قنبری، حکیمه (1391). برنامه‌ریزی راهبردی توسعه گردشگری براساس تحلیل SWOT، مطالعه موردی: شهر شیراز، مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 23، شماره 3، صص 132- 111.
18. هریسون، جفری، جان، کارون (1382). مدیریت استراتژیک، ترجمه بهروز قاسمی، تهران، انتشارات هیأت.
19. Cater. E. (2000). Ecotourism in the world Problems and prospect for Sustainability, new York, NY: John Wiley and Sons.
20. HomHaacke. L (2001). Using SWOT for Project Planning Sessions, PN.3 Hughes. A. Tourism as sustainable Industry in the Rural Community of Arising, West Scotland, MSc Thesis, Napier University.
21. Southgate, C. and Sharpley, R(2002). Tourism, Development and Environment. In Tourism and Development : Concept and Issues
22. Weaver, D. and Martin, O. (2000). Tourism management : John Wiley and Sons Australia, Ltd : 2000.