بررسی وتحلیل رضایتمندی شهروندان از کیفیت محیط شهری(مورد پژوهی: شهرایوان)

جغرافیا و مطالعات محیطی

مقاله 3، دوره 4، شماره 16، بهمن 1394، صفحه 35-48   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

پاکزاد ازادخانی^{* 1}؛ علی جاسمی²؛ یونس آزادی³

¹استادیار دانشگاه باختر

²کارشناس ارشد جغرافیا وبرنامه ریزی شهری ،موسسه آموزشی و غیر انتفاعی باختر ایلام

³مربی موسسه آموزشی و غیر انتفاعی باختر ایلام

چکیده

مفهوم محیط شهری که از آن به تعابیر مختلفی همچون فضای شهری و چشم‌انداز شهری یاد می‌شود .چیزی بیشتر از محیط کالبدی و ساخته‌شده شهری است. شهر جهانی از سنت‌ها و آداب‌ورسوم و گرایش‌های سازمان‌یافته و عواطف و چیزهایی از این قبیل می‌باشدبرای نخستین بار در تاریخ زندگی بشر، بیشتر مردم جهان در مکان‌های شهری زندگی می‌کنند. افزون بر این در سده کنونی شمار ساکنان شهری و فرایند شهری شدن رو به افزایش است. بنابراین کیفیت محیط شهری به‌عنوان فضای زندگی مردم جهان، به‌عنوان موضوع بنیادی موردتوجه پژوهشگران دانشگاه، سیاست‌گذاران، برنامه ریزان، شهر سازان و شهروندان قرارگرفته است. هدف از این پژوهش،بررسی و تحلیل میزان رضایتمندی شهروندان از کیفیت محیط شهری در شهر ایوان می‌باشد.این پژوهش ازلحاظ هدف، کاربردی و روش آن توصیفی-تحلیلی می‌باشد.جامعه آماری شامل تمامی شهروندان شهرایوان است.وروش گرداوری داده ها به صورت کتابخانه ای ومیدانی(پرسشنامه)است.وبرای تجزیه و تحلیل داده ها وآزمون فرضیات پژوهش ازنرم افزارspss استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که سطح رضایتمندی شهروندان از شهر ایوان کمتر از حد متوسط است.لذا رضایتمندی شهروندان ایوانی از کیفیت محیط شهری در سطح پایینی قرار دارد. و بین تمام شاخص‌های کیفیت محیط شهری و رضایتمندی شهروندان ارتباط معناداری وجود دارد.اما بین مشخصه‌های فردی و کیفیت زندگی شهری رابطه معناداری ومثبتی وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

رضایتمندی؛ کیفیت محیط شهری؛ کیفیت زندگی؛ شهر ایوان

مراجع

1- اسمیت، دیویدم،کیفیت زندگی رفاه انسانی و عدالت اجتماعی، ترجمه: حسین حاتمی‌نژاد و حکمت شاه اردبیلی، مجله اطلاعات سیاسی و اقتصادی، سال 17 شماره 185 و 186. 1381.

2- اکبریان فر، فتح‌اله، بررسی و تحلیل رضایتمندی شهروندان از کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی شهر بوشهر)، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان. 1391.

3- آزاد خانی، پاکزاد و اکبری، طیبه، سنجش کیفی فضای سبز و پارکهای شهری در رضایت‌مندی شهروندان شهر ایلام. 1392.

4- آزادخانی، پاکزاد؛ طهماسبی کیا، زهرا؛ خلیل وند، کلثوم، نقش و اثرات کیفیت محیط شهری بر رضایتمندی شهروندان مطالعه موردی (شهرک پردیس کرمانشاه): اولین کنفرانس بین‌المللی حماسه سیاسی – اقتصادی. 1392.

5- آزادی، یونس و تقدیسی، احمدی و جمشیدی، علیرضا و جمینی، داود،ارزیابی کیفیت زندگی در نواحی روستایی استان ایلام (مطالعه موردی: دهستان کارزان) مجله پژوهشی و برنامه ریزی روستایی، شماره سوم، بهار و تابستان 1392.

6- بریمانی، فرامرز و مهدی جعفری، عثمان بلوچی، بررسی و تحلیل رضایتمندی ساکنان روستایی از کیفیت زندگی (مطالعات موردی: دهستان مهبان شهرستان نیکشهر) فصلنامه علمی – پژوهشی فضایی جغرافیایی، سال چهارم، شماره 46، تابستان 93، صفحات 127-109. 1392.

7- پاکزاد، جهانشاه،مبانی نظری و فرآیند طراحی، چاپ سوم تهران، وزارت مسکن و شهرسازی، معاونت شهرسازی و معماری. 1388.

8- حاجی‌نژاد، علی؛ رفیعیان، مجتبی و زمانی، حسین، بررسی متغیرهای موثر و رضایتمندی شهروندان از کیفیت محیط زندگی (مطالعه موردی: مقایسه بافت قدیم و جدید شهر شیراز)؛ فصلنامه جغرافیا و توسعه شماره 17، بهار، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ص 83-63. 1389.

9- خادمی، احمد و جوکار، سجاد، ارزیابی کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی: بافت فرسوده شهر آمل) 1392.

10- درویش رحیم آبادی، ابراهیم و رحمانیان، روزبه و مهدوی، رضا، مقدمه‌ای بر مفاهیم برنامه ریزی بودجه رشت: سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان گیلان. 1383

11- رفعیان، مجتبی و جمشید مولودی، رویکردها و روش‌های سنجش کیفیت محیط مسکونی شهری، انتشارات آذرخش، تهران. 1390.

12- رفیعیان، مجتبی و عسگری، علی، مفهوم و شیوه سنجش کیفیت محیط شهری، ارائه شده در دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران. 1386.

13- رفیعیان، مجتبی؛ عسگری، علی، مفهوم شیوه سنجش کیفیت محیط شهری، دانشگاه اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران 1386.

14- رهنورد، فرج‌اله، توانمندی سازی کارکنان، گامی به سوی مشتری مداری. فصلنامه فرآیند مدیریت و توسعه سال 1387، شماره 89، صص 37-28. 1382.

15- سازمان ملل متحد (ابعاد اجتماعی مسکن) سمینار بین منطقه‌ای، منطقه دانمارک، 1975- ترجمه عباس مخبر- انتشارات سازمان برنامه و بودجه سال 1363.

16- سرینیواس، هاری،:محیط زیست شهری، ترجمه و تلخیص، سیروس موسوی، ماهانه شهرداری‌ها، سال سوم، شماره 32، صفحات 27-17. 1386.

17- شمائی، علی وپور احمد، احمد، بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا دانشگاه تهران، ص 9. 1384.

18- طاهریان، آمنه، عوامل موثر بر افزایش رضایتمندی کاربران کتابخانه‌ها با تاکید بر کتابخانه‌های تخصصی، فصلنامه کتاب سال 17، شماره 70. 1386

19- طرح جامع و تفصیلی شهرایوان؛ (1392).

20- غراب، ناصرالدین، تاثیرات محیط شهری در از خود بیگانگی انسان، فصلنامه مدیریت شهری شماره8 ، صص 88-87. 1380.

21- فرجی ملایی، امین؛ عظیمی، آزاده؛ زیاری، کرامت، تحلیل ابعاد کیفیت زندگی در نواحی شهری ایران، مجله پژوهشی و برنامه ریزی شهری، سال اول، شماره دوم، ص 26-1 ، 1389.

22- فرهادنژاد، حاجعلی، مدیریت رضایتمندی مراجعان در سازمانهای دولتی، ماهانه تدبیر سال 1391، شماره 197. 1387.

23- فرهنگ جغرافیایی آبادی‌های کشور جمهوری اسلامی ایران، ایلام، جلد 56، ص9، «سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح».

24- فرهنگ عمید، فرهنگ فارسی عمید، تهران، انتشارات باستان.، 1363.

25- فلاحی یارولی، اسدعلی، بررسی سنجش کیفیت زندگی در مناطق روستایی، مطالعه موردی بخش کاکاوند شهرستان دلفان، پایان نامه کارشناسی ارشد برنامه ریزی روستایی. دانشگاه تهران. 1390.

26- کوکبی، افشین و محمدرضا پورجعفری و علی اکبر تقوایی، برنامه ریزی کیفیت زندگی در مراکز شهری: تعاریف و شاخص‌ها، جستارهای شهری، شماره 12، بهار ، تهران، صص 13-6، 1384.

27- گلکار، کوروش، طراحی شهری پایدار در شهرهای حاشیه کویر،مجله هنرهای زیبا شماره 8 تهران1380.

28- گلکار، کوروش، مولفه‌های سازنده کیفیت طراحی شهری، نشریه صفه، دانشگاه شهید بهشتی،  شماره سی و دوم، صص 65-38. 1379.

29- لطفی، صدیقه، مفهوم کیفیت زندگی شهری: تعاریف، ابعاد و سنجش آن در برنامه ریزی شهری، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیای انسانی، سال اول ، شماره 4. 1388

30- لینج کوین ،تئوری شکل خوب شهر، ترجمه حسین بحرینی، انتشارات دانشگاه تهران،1376.

31- لینج کوین،سیمای شهر، ترجمه منوچهر مزینی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران. ،1374.

32- محمدی، آیت،جغرافیایی تاریخی ایوان غرب، چاپ نهضت ، انتشارات مولف. 1376.

33- نجات، سحرناز، کیفیت زندگی و اندازه گیری آن، مجله تخصصی اپیدمیولوژی ایران، دوره چهارم شماره 2؛ ص 57. 1387

34- Bonaiuto. Marino and et al," Neighborhood Evaluation Within a Multiplace perspective on Urban Activities", Environment and Behavior, Vol. 36 No.1, Janury 2004, pp. 41-69. 2002.

35- Pacione, M., (2003): Urban environment quality and human wellbeing: a social geographical perspective, Landscape and Urban Planning, Vol65, pp19-30.

36- Van Kamp, Irene and et al (2003),"Urban environmental quality and human well- being Toward a conceptual framework and demarcation of concepts: a literature study" landscape and Urban Planning 65, PP5-18.

37- Van poll, Ric(1997), The perceived quality of the urban residential environment: A multi attribute evaluation, PhD-Thesis, Center for energy and environmental studies (IVEM), University of Groningen (RuG), The Netherland.

38-Kamp I, V, Leidelmeijer, K, mars mah, G, Hollander, A-D.(2003). "urben Envirohmental Quality and Humen well- being Towards a con ceptual framework and Demarcation of Concepts Aliterature study" , landscupeahd urbun Planing , 65.

39- Lansing. J.B andmarans- R.W,1969, Evaluation of neig hborhood, jaunalof th American institute of planners.

40-xvi Ferriss, A.L., (2010):Approaches to improving the quality of life: how to enhance the quality of life, Social indicatorsResearch Series, Vol42. (2010)

41- Hafid Setiadi, Rudy P. Tambunan, "Urbanization and Urban Environment Quality in Jakarta", Department of Geography Faculty of Mat

42- Senlier, N., Yildiz, R., Aktas, E.D.,(2009): A perception survey for the evaluation of urban quality of life in Kocaeli and comparison of the life satisfaction with the European cities, Social Indicators Research, Vol 94(2), PP213-226.hematics and Natural Science University of Indonesia