سنجش پایداری حمل و نقل درون شهری مطالعه موردی: (محله‌های ولنجک، تجریش)

جغرافیا و مطالعات محیطی

مقاله 4، دوره 5، شماره 17، اردیبهشت 1395، صفحه 53-68   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

زهره فنی¹؛ سعید ضرغامی²؛ حسن محمدیان³؛ فاطمه ضرغامی^{* 4}

¹دانشیار، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

²کارشناس ارشد، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

³دانشجوی دکترای، گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

⁴کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

چکیده

حمل‌ونقل پایدار درون شهری در واقع تحرک روان وسایل نقلیه٬ مردم و کالاهاست که ضمن برآوردن آسان نیازهای دسترسی و جابجایی به پایداری محیط و عدالت درون و بین نسلی نیز توجه دارد. پژوهش حاضر با انتخاب محله تجریش (با دسترسی بیشتر به حمل ونقل عمومی و فعالیت ها و کاربری های متنوع) و محله ولنجک (با تسهیلات اندک شبکه حمل و نقل عمومی و توپوگرافی خاص) بر آن است تا با مطالعه ای تطبیقی، به سنجش میزان پایداری حمل و نقل درون شهری در این دو محله بپردازد. این پژوهش که بر اساس روش توصیفی – تحلیلی است در گام نخست، اقدام به تدوین و توسعۀ شاخص‌ها و زیر شاخص‌های حمل و نقل پایدار درون شهری در رخساره‌های اقتصادی، اجتماعی و محیطی نموده است. برای سنجش شاخص‌های پژوهش از نظر کارشناسان و ساکنان محلات استفاده شده است. مدل AHP جهت تحلیل نظرات کارشناسان و برای مطالعه میدانی از پرسشنامه بهره گرفته شده است. در نهایت، جهت تحلیل آن از آزمون‌های آماری آنالیز واریانس یکطرفه و جهت بررسی تطبیقی این شاخص‌ها در محلات از آزمون T-Test دو نمونه‌ای مستقل استفاده شده است. نتایج تحلیل شاخص ها در محلات نشان می دهد که در محله ولنجک شاخص محیطی حمل و نقل از وضعیت مطلوب تری و شاخص اجتماعی شرایط نامناسبی دارد. این در حالی است که میزان پایداری اجتماعی- اقتصادی حمل و نقل در محله تجریش بالاتر بوده ولیکن از لحاظ محیط زیستی در وضعیت نامطلوبی قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

حمل‌ و نقل پایدار؛ شاخص‌های حمل و نقل پایدار؛ محله تجریش؛ محله ولنجک

مراجع

1. استاد جعفری، مهدی، رصافی، امیرعباس (1391)، ارزیابی سیاست­های توسعه پایدار در بخش حمل و نقل شهری با استفاده از مدل­های سیستم پویایی؛ مطالعه موردی: شهر مشهد، فصلنامه مدیریت شهری شماره 31.
2. سلطانی، علی، فلاح منشادی، افروز (1392)، یکپارچه سازی سیستم حمل و نقل راهکاری در جهت دستیابی به حمل  ونقل پایدار؛ مطالعه موردی؛کلانشهر شیراز، فصلنامه مطالعات شهری، شماره پنجم.
3. ترافیک 91 ، معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران، شرکت جامع حمل و نقل و ترافیک تهران، 1391.
4. مهندش مشاور پارس بوم، (1386)، طرح تفصیلی منطقه یک شهرداری تهران.
5. مهندس مشاور بافت شهر(1384)، طرح تفصیلی منطقه یک شهرداری تهران.
6. مهندس مشاور توسعه بوم سازگان پایدار(1390)،مطالعه جابجایی و حمل و نقل و شبکه ارتباطی طرح جامع حمل ونقل .
7. نظریان، اصغر، معصومی، محمد تقی، ملکی نظام آباد، رسول (1388)، شهر پایدار با تاکید بر استراتژی­های مدیریت حمل و نقل شهری و کاهش ترافیک با نگاهی به کلانشهر تهران، فصلنامه جغرافیایی سرزمین سال ششم، شماره 23.
8. وضعیت محیط زیست شهر تهران (1393)، ستاد محیط زیست و توسعه پایدار شهرداری تهران، گرروه نظارت و پایش آلاینده­های زیست محیطی.
   1. Awasthi, Anjali & Chauhan, Satyaveer & Omrani, Hichem (2011), Application of fuzzy TOPSIS in evaluating sustainable transportation systems, Expert Systems with Applications 38, journal.

10. Adams, J. (2000), “Hyper mobility”, Prospect, March, pp., 27–31, Automotive Digest ‘World automobile population 2005–2020’, Automotive Digest.

11. Banister David and Finch Elspeth (2013), Urban Transport and the Environment,

London, UK, Case study prepared for Global Report on Human Settlements.

12. Clercq, Frank, and Luca Bertolini, (2003), “Achieving sustainable accessibility: An evaluation of policy measures in the Amsterdam area”, Built Environment 29 (1), p, 38.

13. Duncan, Bruce, and John Hartman, (1996), “Sustainable urban transportation initiatives in Canada”, Paper submitted to the APEC Forum on Urban Transportation, Seoul, South Korea, and November 20-22.

14. Deakin, Elizabeth (2003), Sustainable Development and Sustainable Transportation: Strategies for Economic Prosperity, Environmental Quality and Equity, This Paper Was Prepared With Partial Support of the California Futures Network.

15. Gudmundsson, Henrik (2003), Making concepts matter: sustainable mobility and indicator systems in transport policy, Published by Blackwell Publishing Ltd., 9600 Garsington Road, Oxford OX4 2DQ, UK.

16. Hanson, S., & Giuliano, G. (2004),” Managing the Automobile”. In S. Hanson & G. Giuliano (Eds.), the Geography of Urban Transportation, 3rd ed. (pp. 141-162). New York: The Guilford Press.

17. Hine, J. (2000), “Integration, integration, integration planning for sustainable and integrated transport systems in new millennium “, Journal of Transport Policy, Vol. 7, No. 3, Pages 176-177.

18. Litman, T. (2003) “Measuring transportation: traffic, mobility and accessibility”, ITE Journal, www.ite.org, October, Vol. 73, No. 10, pp, 28–32, available at Victoria Transport Policy Institute website, www.vtpi.org.

19. Litman, Todd. Burwell, David (2006),” Issues in sustainable transportation”, Int. J. Global Environmental Issues, Vol. 6, No. 4, 2006, P, 335.

20. Litman, Todd (2015), Developing Indicators for Sustainable and Livable Transport Planning, Victoria Transport Policy Institute, Transportation Research Record.pp 10-15.

21. MARLON G, (2008) Transportation Infrastructure and Sustainable Development. New Planning Approaches. For Urban Growth, University of California, Irvine.

22. Moayedi Farzaneh, Rozana Zakaria, (2013), Conceptualising the Indicators of Walkability for Sustainable Transportation Journal Technology (Sciences & Engineering) 65:3 (2013) 85–90.

23. Preston L. Schiller, Enric C. Brun, and Jeffrey R. Kenworthy, (2010)” An Introduction to Sustainable Transportation : Policy, Planning and Implementation”, Published by Earthscan, London, 2010, P, 3.

24. Transportation Research Board (TRB), Sustainable Transportation Indicators (STI), Subcommittee (TRB) Subcommittee ADD40 (2008)Sustainable Transportation Indicators, A Recommended Program  To  Define  A  Standard  Set  of Indicators F Sustainable Transportation Planning

1. Walton, W., & Shaw, J. (2003),”Applying the new appraisal approach to transport policy at the local level in the UK”. Journal of Transport Geography, 11 (1), 1-12.

Winsters, P. (2004). Transportation demand management committee on Transportation Demand Management, TRB, and Florida.