واکاوی مفاهیم اخلاق و فرهنگ محیط زیستی از دیدگاه شهروندان مورد پژوهی: شهر اسلام آباد غرب

جغرافیا و مطالعات محیطی

مقاله 3، دوره 6، شماره 23، آبان 1396، صفحه 41-58   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

سعید ملکی¹؛ صفیه دامن باغ^{* 2}

¹دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران

²دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران

چکیده

شهر اسلام آباد غرب نیز با مسائل و مشکلات محیط زیستی فراوانی روبرو است که برخی از آن‌ها ناشی از عدم برخورداری از فرهنگ و اخلاق محیط زیستی از سوی شهروندان این شهر می‌باشد. بر این اساس بررسی و واکاوی مفاهیم فرهنگ و اخلاق محیط زیستی‌ از دیدگاه شهروندان این شهر ضرورت می‌یابد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش شناسی به صورت توصیفی- تحلیلی می‌باشد. برای گردآوری داده‌های توصیفی از اسناد کتابخانه-ای وبرای داده‌های تحلیلی پژوهش به روش پیمایشی و از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل شهروندان شهر اسلام آباد غرب بوده و نمونه مورد بررسی322 نفر از شهروندان این شهر بر اساس فرمول کوکران می‌باشد. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده نیز از نرم افزار SPSS استفاده شده است.


یافته‌های پژوهش نشان داد که میان مؤلفه‌های نگرش محیط زیستی و ارزش محیط زیستی با مؤلفه ی رفتار محیط زیستی شهروندان رابطه‌ی خطی مستقیم و معنادار وجود دارد. همچنین بین دانش محیط زیستی و رفتار محیط زیستی شهروندان رابطه خطی مستقیم و غیرمعنادار وجود دارد. لیکن عدم ارتباط معنادار میان این دو مؤلفه را می‌توان در متغیرهای واسط دیگری جست. همچنین جهت تشخیص و آگاهی از میزان تأثیرگذاری مؤلفه‌های پژوهش بر حفاظت از محیط زیست، از مدل برازش رگرسیونی استفاده شده است. بر اساس نتایج این آزمون نیز همه مؤلفه‌ها معنی‌دار بوده و ارتقاء و بهبود وضعیت آن‌ها در حفاظت مطلوب از محیط زیست، تأثیر‌گذار می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

فرهنگ محیط‌زیستی؛ اخلاق محیط زیستی؛ نگرش محیط زیستی؛ دانش محیط زیستی؛ ارزش محیط زیستی؛ شهر اسلام آباد غرب

مراجع

1. ادهمی، عبدالرضا، اکبرزاده، الهام(1390)، بررسی عوامل فرهنگی مؤثر بر حفظ محیط زیست شهر تهران مطالعه موردی مناطق 5 و 18 تهران، مجله تخصصی جامعه شناسی جوانان، سال دوم، شماره اول، صص62-38.

2. اژدری، افسون (1382)، توسعه فرهنگی و محیط زیست، فصلنامه علمی سازمان حفاظت محیط زیست، شماره 39.

3. بردی آنامرادنژاد، رحیم، حسینی سیاه گلی، مهناز، دامن باغ، صفیه، ابراهیمی، محمد(1393)، بررسی وضعیت پایداری حمل و نقل در شهر اسلام آباد غرب، پژوهش‌های دانش زمین، سال پنجم، شماره18، صص26-11.

4. بری، جان (1381)، محیط زیست و نظریه اجتماعی، ترجمه حسن پویان و نیره توکلی، انتشارات سازمان محیط زیست، چاپ اول.

5. پورنجف، عبدالحسین، عمارلویی، علی، ناصری‌فر، راضی، محمدی کلهری، ابراهیم، محمدی، حسین(1386)، بررسی وضعیت عوامل زیست محیطی در ارتباط با سلامت جامعه شهری ایلام در سال84-83، مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام، دوره پانزدهم، شماره سوم، صص54-49.

6. تومه، ژرژ(1380)، توسعه فرهنگی و محیط زیست، ترجمه محمود شارع پور، چاپ اول، انتشارات باز، تهران.

7. دامن باغ، صفیه(1390)، بررسی وضعیت حمل و نقل و ترافیک شهر اسلام آباد غرب، پایان نامه کارشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشکده علوم زمین، گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، استاد راهنما: دکتر سعید ملکی.

8. ربیعی‌فر، ولی‌اله، زیاری، کرامت‌اله، حقیقت نایینی، غلامرضا(1392)، ارزیابی توسعه پایدار شهر زنجان از دیدگاه محیط زیستی بر پایه تکنیک SWOT، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال چهارم، شماره شانزدهم، صص130-105.

9. صارمی، حمیدرضا، شفیعی، یزدان(1394)، ارزیابی و تحلیل فضایی محلات شهری در برخورداری از فضاهای عمومی(مطالعه موردی: محلات شهر اسلام آبادغرب)، سومین کنگره بین المللی مهندسی عمران، معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

10. صالحی، اسماعیل(1387)، دانشنامه مدیریت شهری و روستایی، انتشارات سازمان شهرداری‌ها، تهران.

11. عابدی سروستانی، احمد، شاه ولی، منصور(1387)، ضرورت و ویژگی­های پژوهش در اخلاق زیست محیطی، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، سال سوم، شماره های 3و 4، صص61-56.

12. کمالی مهاجر، مرضیه، فراهانی، بنفشه (1391)، فرهنگ محیط زیستی راهکاری جهت توسعه گردشگری پایدار، اولین همایش ملی گردشگری و طبیعت گردی ایران زمین.

13. مفیدی شمیرانی، مجید، افتخاری مقدم، علی(1388)، توسعه پایدار شهری، دیدگاهها و اصول اجرایی آن در کشورهای در حال توسعه، فصلنامه ساخت شهر، سال ششم، شماره 12، صص25-15.

14. نبوی، سیدعبدالحسین، شهریاری، مرضیه(1393)، دین، اخلاق و محیط زیست، فصلنامه انسان و محیط‌زیست، ش. 29، صص84-69.

15. Ancell, S., Fawcett, T.,(2008), The social Sustainability of Medium Density Housing: A Conceptual Model and Christchurch Case Study, Housing studies, No 23, pp 423-442.

16. Colantonio, A.,(2003), "Sosial Sustainability: Linking Research to Policy and Practice", Oxford Institute Sustainable Development (OISD) Oxford, Books University.

17. Ehrich, P.R(2002), Human nature, nature conservation, and environmental ethics, BioScience; Vol.52, No.1, PP 31-43.

18. Hatcher, T.(2004), Environmental ethics as an alternative for evaluation theory in for-profit business contexts, Evaluation and Program Planning, Vol. 27, PP 357-363.

19. Jenkins, T.N(1998), Analysis, economics and the environment: A case of ethical neglect, Ecological Economics, Vol. 26, PP151-163.

20. Shafer, C.S., Lee, B.K., Turner, S.,(2000), A Tale of Three Greenway Trails: User Perspections  Related to Quality of  Life, Landscape and Urban Planning, Vol.69, pp.163-178.