نقش اصلاح کننده‌های ضدتنش پلیمری، معدنی و بیولوژیک بر عملکرد و حفظ قدرت جوانه‌زنی گیاه دارویی نازبو (Ocimum basilicum L. var. keshkeny levelu)

تحقیقات بذر

مقاله 5، دوره 7، شماره 24، آذر 1396، صفحه 37-48   

نویسندگان

محمد شاهین دانشمندی^{* 1}؛ محمد خراشی زاده²

¹مربی، گروه گیاهان دارویی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه تربت حیدریه، تربت حیدریه، ایران

²استادیار، گروه آمار، دانشکده علوم ریاضی و آمار، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

چکیده

به منظور بررسی تأثیر سه اصلاح کننده طبیعی خاک در شرایط تنش آبی بر عملکرد و حفظ قدرت جوانه‌زنی گیاه دارویی نازبو سه مطالعه جداگانه به­صورت فاکتوریل در قالب بلوک­های کامل تصادفی با پنج تکرار اجرا شد. در هر سه آزمایش سطوح تنش کم آبی شامل100، 75 و 50 درصد ظرفیت زراعی به عنوان فاکتور اول طرح اعمال گردید. فاکتور دوم آزمایش‌ها شامل سطوح چهارگانه سوپر جاذب پلیمری (صفر، 75، 125 و 225 کیلوگرم در هکتار)، سطوح زئولایت معدنی (صفر، 6، 12 و 18 تن در هکتار) و آزمایش سوم نیز چهار سطح کود دامی(صفر، 20، 40 و 60 تن در هکتار) تعیین شد. نتایج بدست آمده نشان داد بیشترین عملکرد بذر، وزن هزار دانه و فاکتور تورم در تیمار کود دامی بدست آمد (به ترتیب 36/4 گرم در بوته، 650/1 گرم و 83/19 میلی لیتر). شرایط تنش آبی باعث کاهش جوانه‌زنی پس از گذشت یکسال از برداشت بذر نازبو شد. بیشترین و کمترین درصد جوانه‌زنی نوبت دوم در تیمار کوددامی 40 تن و شاهد بدست آمد (به ترتیب 5/84 درصد و 67 درصد). نتایج حاصل از آزمایش نشان داد در بین سه ماده استفاده شده، تیمار کوددامی 40 تن بهترین نتایج را در جهت تولید و حفظ قدرت جوانه‌زنی بذر نازبو دارد، از این رو، استنباط می‎‌شود این ماده بیولوژیک و زیست تجزیه پذیر قادر است با کنترل روابط آبی بین خاک و گیاه، شدت تنش کم آبی را در شرایط تولید و انبارمانی بذر گیاه دارویی نازبو را کاهش دهد.

کلیدواژه‌ها

زئولایت؛ سوپرجاذب؛ فاکتور تورم بذر؛ کود دامی