اثر محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک و اسید آسکوربیک بر عملکرد علوفه، محتوای آب نسبی و کلروفیل برگ ذرت در شرایط تنش خشکی

مجله علمی- پژوهشی اکوفیزیولوژی گیاهی

مقاله 3، دوره 9، شماره 30، آذر 1396، صفحه 28-39   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

نواب حاجی حسنی اصل¹؛ فرهاد فرح وش^{* 2}؛ محسن رشدی³؛ بهرام میرشکاری²؛ مهدی غفاری⁴

¹دانشجوی دکترای زراعت، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

²گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.

³گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران.

⁴عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات نهال و بذر کرج، ایران.

چکیده

برای بررسی اثر محلول‌پاشی اسید سالیسیلیک و اسید آسکوربیک بر عملکرد و خصوصیات ذرت در شرایط تنش خشکی، آزمایشی طی سال‌های 93-1392 در شهرستان خوی، به صورت کرت‌های یک‌بار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در چهار تکرار اجرا شد. فاکتور اصلی، تنش خشکی از طریق آبیاری پس از 5 75 و 5 150 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر اعمال گردید. فاکتور فرعی شامل محلول‌پاشی اسید آسکوربیک و اسید سالیسیلیک با غلظت 100، 200 و 300 میلی‌گرم در لیتر و تیمار شاهد (عدم محلول‌پاشی) بود. اثر سال تنها بر محتوای آب نسبی معنی‌داری بود. تنش خشکی بر وزن علوفه تر، کلروفیل a، b و کلروفیل a+b اثر معنی‌داری داشت. محلول‌پاشی بر تمام صفات اثر معنی‌داری داشت. اثرات متقابل سال و محلول‌پاشی بر وزن علوفه تر و کلروفیل a معنی‌دار بود. تیمار محلول‌پاشی 100 میلی‌گرم در لیتر اسید سالیسیلیک در سال 1392 با میانگین 46/74 تن در هکتار و تیمار عدم محلول‌پاشی در سال 1393 با میانگین 47/59 تن در هکتار بیشترین و کمترین وزن تر علوفه را داشتند. بیشترین و کمترین کلروفیل a در تیمارهای محلول‌پاشی 300 میلی‌گرم در لیتر اسید آسکوربیک در سال 1393 و عدم محلول‌پاشی در سال 1392 مشاهده شد. اثرات متقابل تنش خشکی و محلول‌پاشی تنها بر عملکرد علوفه اثر معنی‌داری داشت. تیمار محلول‌پاشی 100 میلی‌گرم در لیتر اسید سالیسیلیک در آبیاری شاهد (82/80 تن در هکتار) و تیمار شاهد محلول‌پاشی در آبیاری تنش (74/52 تن در هکتار) به‌ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد علوفه را دارا بودند.

کلیدواژه‌ها

"آبیاری"؛ "وزن تر"؛ "محتوای آب نسبی"؛ "کلروفیل a"؛ "کلروفیل b"

مراجع

##اله دادی، ا.، ب. موذن قمصری و  غ. ع. اکبری. 1385. بررسی کاربرد پلیمرهای سوپرجاذب به عنوان   راه­کاری مهم در کاهش اثرات تنش خشکی در گیاهان زراعی. مقالات کلیدی نهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. 175-153 صفحه.##جعفرزاده، ل.، ح. امیدی و ع. ا. بستانی. 1392. تأثیر تنش خشکی و کود زیستی بر عملکرد گل،  رنگریزه­های فتوسنتزی و محتوای پرولین گیاه دارویی همیشه بهار (Calendula officinalis L.). فصل­نامة علمی- پژوهشی تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران. جلد 29، شماره 3: 680-666.##خلیلی محله، ج. 1391. بررسی کاربرد ترکیبات سوپرجاذب در شرایط کم آبیاری در ذرت سینگل کراس 704. پایان نامه دکترای زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران. 233 صفحه.##دانشمند، ف.، م. ج. آروین.، ب. کرامت و ن. مومنی. 1391. تاثیر تنش شوری و اسید سالسیلیک بر پارامترهای جوانه­زنی بذر و رشد گیاه ذرت در شرایط مزرعه. فرآیند و کارکرد گیاهی. جلد 1، شماره 1: 70-56.##درویشی بلوچی، م.، ف. پاک نژاد.، ع. کاشانی.، م. ر. اردکانی و م. درویشی بلوچی. 1389. بررسی تاثیر تنش خشکی و تغذیه برگی برخی از عناصر کم مصرف بر پارامترهای فلورسانس کلروفیل، محتوای کلروفیل، RWC، پایداری غشاء و عملکرد دانه ذرت 704. مجله علوم گیاهان زراعی ایران. جلد 41، شماره 3: 543-531.##دولت آبادیان، آ.، س. ع. م. مدرس ثانوی و م. شریفی. 1388. اثر تغذیه برگ با اسید آسکوربیک بر فعالیت آنزیم­های آنتی اکسیدان، تجمع پروتئین و لیپید پراکسیداسیون کلزا در شرایط تنش شوری. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. جلد 13، شماره 47 ب: 620-611.##دهقان، ف.، م. غلامی و ع. عزیزی. 1392. بررسی اثر برهم­کنش محلول­پاشی برگی آسکوربیک اسید و تنش شوری بر برخی ویژگی­های فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه توت فرنگی رقم سلوا. فن­آوری تولیدات گیاهی. جلد 13، شماره 1: 56-47.##ستایش مهر، ز. و ع. گنجعلی. 1392. بررسی اثرات تنش خشکی بر رشد و خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه شوید (Anethum graveolens L.). نشریه علوم باغبانی (علوم و صنایع کشاورزی). جلد 27، شماره 1: 35-27.##سلطانی، ی.، و. ر. صفاری.، ع. ا. مقصودی مود، و م. مهربانی. 1390. بررسی اثر محلول­پاشی اسید سالیسیلیک، اسید آسکوربیک و تیامین روی خصوصیات روزنه و میزان نشت یونی در گیاه همیشه بهار. مجموعه مقالات یازدهمین سمینار سراسری آبیاری و کاهش تبخیر. 9 صفحه.##شکاری، ف.، آ. پاکمهر.، م. راستگو.، م. وظایفی و م. ج. قریشی نسب. 1389. اثر پرایمینگ بذر با اسید سالیسیلیک بر پاره­ای صفات فیزیولوژیک لوبیا چشم بلبلی (Vigna unguiculata L.) تحت تنش کم­آبی در زمان غلاف­بندی. مجله علمی پژوهشی علوم کشاورزی. جلد 4، شماره 13: 29-13.##شمس الدین، س.، م. ح. دشتی.، ا. رستمی و ف. شریعتی نیا. 1388. اثرات محلول­پاشی سالسیلیک اسید بر صفات رویشی ذرت سینگل کراس 704 در شرایط تنش شوری. یازدهمین کنگره علوم گیاهان زراعی. دانشگاه شهید بهشتی، تهران. صفحه 110.##فارسیانی، ا.، م. ا. قبادی و س. جلالی هنرمند. 1389. اثر تنش خشکی و تاریخ کاشت بر روی برخی صفات فیزیولوژیکی در ذرت شیرین Sc403. چکیده مقالات یازدهمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران. صفحه 90.##کافی، م.، ا. زند.، ب. کامکار.، ح. ر. شریفی و م. گلدانی. 1379. فیزیولوژی گیاهی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد (جلد اول). 379 صفحه.##کوچکی، ع. و م. بنایان اول. 1373. فیزیولوژی عملکرد گیاهان زراعی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 380 صفحه.##مهرابیان مقدم، ن.، م. ج. آروین.، غ. ر. خواجویی­نژاد و ک. مقصودی. 1390. اثر اسید سالسیلیک بر رشد و عملکرد علوفه و دانه ذرت در شرایط تنش خشکی در مزرعه. مجله به زراعی نهال و بذر. جلد 2- 27، شماره 1: 55-41.##نورمحمدی، ق.، س. ع. ا. سیادت و ع. کاشانی. 1386. زراعت، جلد اول (غلات). انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز. 446 صفحه.##نیسانی، س.، س. ا. فلاح و ف. رئیسی. 1390. تأثیر کود مرغی و اوره بر صفات زراعی ذرت علوفه­ای در شرایط تنش خشکی. نشریه دانش کشاورزی و تولید پایدار. جلد 21، شماره 4: 74-63.##Atteya, A. M. 2003. Alternation of water relation and yield of corn genotypes response to drought stress. Bulg. J. Plant Physiol. 29 (1- 2): 63- 76.##Avancini, G., I. N. Abreu, M. D. A. Saldana, R. S. Mohamed and P. Mazzafera. 2003. Induction of pilocarpine Formation in jaborandi leaves by salicylic acid and methyl jasmonate. Photochem. 63: 171- 175.##Baghizadeh, A., M. Ghorbanli, H. M. Rezaei and H. Mozafri. 2009. Evaluation of Interaction effect of Drought stress with Ascorbate and Salicylic Acid on some of physiological and Biochemical parameters in okra (Hibiscus esculentus L.). J. Biol. Sci. 4 (4): 380- 387.##Bandurska. H. and A. Stroinski. 2005. The effect of salicylic acid on barley response to water deficit. Acta. Physiol. Plant. 27: 379- 386.##Dolatabadian, A., S.A.M. Modarres Sanavyi and K.S. Asilan. 2010. Effect of Ascorbic acid foliar application on yield, yield component and several morphological traits of grain corn under water deficit stress conditions. Not. Sci. Biol. 2 (3): 45- 50.##El-Tayeb, M. A. 2005. Response of barley grains to the interactive effect of salinity and salicylic acid .Plant Growth Reg. 45: 225- 215.##Farouk, S. 2011. Ascorbic acid and α-tocopherol minimize salt-induced wheat leaf senescence. J. of Stress Physiol. and Biochem. 7 (3): 58- 79.##Gheysari, M., S. M. Mirlatifi, M. Bannayan, M. Homaee and G. Hoogenboom. 2009. Interaction of water and nitrogen on maize grown for silage. Agric. Water Manag. 96: 809- 821.##Gopal, J. and K. Iwama. 2007. In vitro screening of potato against water stress mediated through sorbitol and polyethylene glycol. Plant Cell Reproduction. 26: 693- 700.##Gusegnova, I. M., S. Y. Suleymanov and J. A. Aliyev. 2006. Protein composition and native state of pigments of thylakoid membrane of Wheat genotypes differently tolerant to water stress. Biochem. 71 (2): 173- 177.##Haji Hassani Asl, N., A. Moradi Aghdam, H. Aliabadi Farahani, N. Hosseini and M. Rassaefar. 2011. Three forage yield and its components under water deficit condition on delay cropping in Khoy zone (Iran). Advance. Environ. Bio. 5 (5): 847- 852.##Horemans, N., C. H. Foyer, G. Potters and H. Asard. 2000. Ascorbate function and associated transport system in plants. Plant Physiol. and Biochem. 38: 531- 540.##Jiang, Y. and B. Huang. 2001. Drought and heat stress Injury to Two cool season Turf-grasses in relation to antioxidant metabolism and lipid peroxidation. Crop Sci. 41: 436- 442.##Khan, A., M. S. Aqeel Amad, H. Athar, R. UR and M. Ashraf. 2006. Interactive effect of foliarly applied ascorbic acid salt stress on wheat (Triticum aestivum L.) at the seedling stage. J. of Botany. 38 (5): 1407- 1414.##Ma, Q. Q., W. Wang, Y. H. LI, D. Q. Li and Q. Zou. 2006. Alleviation of photo inhibition in drought-stressed wheat (Triticum aestivum) by foliar applied glycinbetaine. J. Plant Physiol. 163: 165- 175.##Miguel, A. J., M. Rosales, J. Ruiz, Hernandez, T. Soriano, N. Castilla and L. Romero. 2006. Antioxidant content and ascorbate metabolism in cherry tomato exocarp in relation to temperature and solar radiation. J. Sci. Food Agric. 86: 1545- 1551.##Pignocchi, C., J. M. Fletcher, J. E. Wilkinson, J. D. Barnes and C. H. Foyer. 2003. Function of ascorbate oxidase in tobacco. Plant Physiol. 132: 1631- 1641.##Rao, S. R., A. Qayyum, A. Razzaq, M. Ahmad, I. Mahmood and A. Sher. 2012. Role of foliar application of salicylic acid and L-tryptophan in drought tolerance of maize. The J. of Animal and Plant Sci. 22 (3): 768- 772.##Rezaverdinejad, V., T. Sohrabi and A. M. Liaghat. 2006. Study of deficit irrigation effect on corn forage yield at its growth stage. 1^th National Congress of Irrigation and Drainage Nets. Ahvaz. 13 PP.##Sairam, A. K., P. S. Deshumk and D. S. Skukla. 1997. Tolerance of drought and temperature stress in relation to increased antioxidant enzyme activity in wheat. Agron. and Crop Sci. 178: 171- 187.##Shakirova, F. M. and D. R. Sahabutdinova. 2003. Changes in the hormonal status of wheat seedlings induced by salicylic acid and salinity. Plant Sci. 164: 317- 322.##Shamsi, K. 2010. The effect of drought stress on yield and yield, relative water content, praline, soluble carbohydrate and chlorophyll of bread wheat cultivars. J. Anim. Plant Sci. 8 (3): 1051- 1060.##Smirnoff, N. 2000. Ascorbic acid: metabolism and functions of a multi-facetted molecule. Cur. Opinion Plant Biol. 3: 229- 235.##Tanaka, A. and R. Tanaka. 2006. Chlorophyll metabolism. Plant. Bio. 9: 248- 255.##Taqi, A. K., M. Mazid and M. Firoz. 2011. A review of ascorbic acid potentialities against oxidative stress induced in plants. J. of Agrobiology. 28 (2): 97- 111.##Ullah Khan, S., A. Bano, Ud. Di. Jalal and A. R. Gurmani. 2012. Abscisic acid and salicylic acid seed treatment as potent inducer of drought tolerance in wheat (Triticum Aestivum L.). Pak. J. Bot. 44: 43- 49.##Xiao, X., X. Xu and F. Yang. 2008. Adaptive responses to progressive drought stress in two Populus cothayana populations. Silva Fennica. 42: 705- 719.##