تأثیر پولشویی بر رشد تروریسم سازمان یافته در خاورمیانه (2016-2001)

فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللی

مقاله 6، دوره 10، شماره 36، آبان 1397، صفحه 126-150   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

سید سعید میرترابی^{* 1}؛ محسن کشوریان آزاد²

¹عضو هیئت علمی

²دانشجو

چکیده

چکیده
گسترش و فراگیری تروریسم؛ به‌ویژه از نوع سازمان یافته آن، سبب شده است تا امروزه محققان این عرصه برای شناخت، بررسی ریشه­ها و همچنین، روش­های جلوگیری از آن درصدد پاسخی مناسب برآیند. از آنجایی که منطقه خاورمیانه به عنوان یکی از کانون­های رشد تروریسم در جهان مطرح است، در پژوهش حاضر به تحلیل اثر پولشویی به‌عنوان یکی از عوامل تقویت گروه‌های تروریستی در منطقه خاورمیانه پرداخته شده و به این پرسش پاسخ داده می­شود که پولشویی چگونه به رشد گروه­های تروریستی سازمان یافته (القاعده و داعش) در خاورمیانه از سال 2001 تا 2016 کمک کرده است؟ در پاسخ به این پرسش، فرضیه مقاله این است که پولشویی از طریق ایجاد پوشش امن برای تأمین بخش عمده منابع مالی و داد و ستدهای بیرونی گروه‌های سازمان یافته تروریستی با طرف‌های خارجی، زمینه رشد تروریسم سازمان­یافته را از سال 2001 تا 2016 در خاورمیانه فراهم کرده است. مقاله گستردگی و پیچیدگی روش‌های مورد استفاده گروه‌های تروریستی سازمان یافته برای داد و ستد و نقل و انتقال پول با توسل به پولشویی را نشان می‌دهد که بیانگر لزوم جامعیت و تجمیع اراده سیاسی در سطح منطقه و فرامنطقه برای برخورد با این معضل است و این مهم زمانی تحقق می‌یابد که این ساز وکارها و تدابیر، وسیله بهره برداری سیاسی علیه دیگران در منطقه قرار نگیرد؛ وضعیتی که متأسفانه امروز در برخورد نظام و شبکه بانکی غرب علیه کشورمان به چشم می‌خورد. روش تحقیق مقاله توصیفی- تبیینی است.

کلیدواژه‌ها

واژه‌های کلیدی: پولشویی؛ تروریسم؛ تأمین مالی؛ داد و ستد؛ القاعده؛ داعش

مراجع

منابع

آقایی، سید داوود .(1388). نقش و جایگاه شورای امنیت در نظم نوین جهانی، تهران: سرای عدالت، چاپ سوم.

دهشیار، حسین .(1395). «گسل­های هویتی و اقتصاد سیاسی داعش»، فصلنامه سیاست جهانی، دوره پنجم، شماره سوم، پاییز.

حبیب زاده، محمدجعفر و میرمجیدی، سید سپیده .(1390). «نقش بانکداری الکترونیکی در پولشویی و روش­های مقابله با آن»، پژوهش­های حقوق تطبیقی، دوره 15، ش 1.

جان‌نثار، حمید و همکاران .(1394). «بررسی کارآمدی تئوری محدودیت نسبی تدگر در تحلیل پدیده تروریسم در خاورمیانه»، تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، ش 23، تابستان.

خدادادی زاده، محبوبه .(1393). «پولشویی ناشی از ترانزیت مواد مخدر و راهکارهای مبارزه با آن»، مجله بانک و اقتصاد، ش 129.

جزایری، مینا .(1382). «پولشویی و مؤسسات مالی»، فصلنامه مجلس و پژوهش، سال دهم، ش 37.

شمس ناتری، محمد ابراهیم و اسلامی، داود .(1394). «ماهیت کیفری تأمین مالی تروریسم»، مطالعات حقوقی کیفری و جرم شناسی، دوره 2، ش 4 و 5.

سلیمی، صادق .(1382). جنایات سازمان یافته فراملی، تهران: صدرا.

راه­نما .(1391). ماهنامه مطالعات بین­المللی تروریسم، سال دوم، شماره پنجم و ششم، فروردین و اردیبهشت. ­

زارع قاجاری، فردوس و قائم‌مقامی، علی .(1392). استانداردهای بین­المللی مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم، تهران: تاس.

صالحی، جواد و همکاران .(1393). «پولشویی و آثار منفی آن؛ از تحریک جامعه بین‌الملل تا پاسخ حقوق بین­الملل»، فصلنامه مطالعات بین‌المللی پلیس، ش19، پاییز.

عظیمی، فاطمه و میرزایی محمد .(1394). «مبارزه با فساد مالی و پولشویی با تأکید بر نقش اینترپل»، فصلنامه علمی ترویجی مطالعات بین‌المللی پلیس، سال ششم، ش21، بهار.

کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد (مصوب 9/8/1382 هجری شمسی برابر با 31 اکتبر 2003 میلادی).

محروق، فاطمه .(1394). «اقتصاد سیاسی تروریسم: مورد داعش»، فصلنامه روابط خارجی، سال هفتم، شماره چهارم، زمستان.

مطهری‌خواه، ذبیح .(1395). «بررسی فقهی حکم پولشویی از دیدگاه امام خمینی»، پژوهشنامه متین، سال هجدهم، ش70، بهار.

مقصودی، مجتبی و حیدری، شقایق .(1388). «دگرگونی مفهوم تروریسم؛ بررسی موردی تروریسم در هند»، مجله اطلاعات سیاسی- اقتصادی، ش260.

نساج، حمید و همکاران .(1394). «شناسایی و تأمین منابع مالی داعش»، حبل المتین، دوره چهارم، شماره یازدهم.

نصراللهی، زهرا و حکیمی، ندا .(1394). «بررسی روند حجم پولشویی و تأثیر آن بر مصرف در ایران: رویکرد مدل ساختاری با کاربرد نرم‌افزار آماس گرافیک»، فصلنامه اقتصاد مقداری، دوره 12، ش4.

Anna .(2011). Money Laundering, AM. CRIM. L. REV. Vol.48.

Bookmetrix.)2006). Suppressing Terrorist Financing and Money Laundering, Berlin:Springer & Heidelberg.

Bank Negara Malaysia .(2014). Anti-money laundering, anti- terrorism financing and proceeds of unlawful activities act 2001.

Brigitte Unger & Daan van der Linde (2013) Research Handbook on Money Laundering, University of Liverpool, https://www. elgaronline.com /view/9780857933997.xml.

Kuipers, Arie C .(2011). “The Root Causes of Terrorism in the Middle East”, date of access 2014/9/25, in www.vanity.dss.ucdavis.edu.

Casella, Stefan D. (2003). ” Reverse money laundering”, Journal of Money Laundering Control, 7 (1), 92–4.

Cauderwood, Katrian .(2014). ” Islamic State: How Terrorists Groups Move Millions without a Paper Trail” International Business Times,

Charles Lister, “Cutting off ISIS’ Cash Flow,” Brookings, October 24, 2014, http://www.brookings.edu/blogs/markaz/posts/2014/10/24-lister-cutting-off-isis-jabhat-al-nusra-cash-flow.

Comras, Victor .(2005). “Al Qaeda Finances and Funding of Affiliated Groups”, Strategic Insights, Volume IV, Issue 1.

Christine Duhaime, “White Paper on Islamic State Funding: Terrorist Financing and the Islamic State,” Duhaime Law, April 2015, http://www.antimoneylaunderinglaw.com/2014/09/islamic-state-who-finances-isis-and-bank-risk-factors-for-terrorist-financing.html.

Dawe, Stephen .(2013). “ Conducting national money laundering or financing of terrorism risk assessment”, Research Handbook on Money Laundering, , University of Liverpool.

FATF .(2004).” The 40 Recommendations + IX Special Recommendations”

www.fatf-gafi.org/publications/fatfrecommendations/.../ixspecialrecommendations.html.

Ganor, Boaz .(2015). “Defining Terrorism: Is One Man’s Terrorist Another Man’s Freedom Fighter?”Police Practice and Research, Vol. 3, No. 4.

Giovanni, J. McGrath Goodman,L & Damien, S (2014)”The Money behind the Terror”, Newsweek Global, 163 (19).

Gunaratna, R .(2002). “Terrorism’s Financial Lifeline: Can It beSevered?”, Strategic Forum, Institute for National Strategic Studies,National Defense University, No.191.

Hamin,z & Cooperators .(2015). “When property is the criminal: confiscating proceeds of money laundering and terrorist financing in Malaysia”, international accounting and business conference,

Hamin,z ؛wan rosli,w.r .(2013). “ maney, must be plenty in the rich mens world: constructing criminal property in money laundering offences in the UK”, Paper presented at international conference on financial criminology,globaltrends in financial crimes in the new economies, may 28-29,2013, holiday in hotel, glenmarie, shah alam, Selangor, Malaysia.

 Hunt, Albert, “Cutting Islamic State’s Purse Strings”, 2015, https://www.bloomberg.com/view/articles/2015-01-26/u-s-attacks-islamic-state-oil-revenue

HM Treasury .(2015). “UK national risk assessment of money laundering and terrorist financing”, published in15 October by HM Treasury and Home Office .

 Kersten, Armand .(2002).” Financing of Terrorism — A Predicate Offence to Money Laundering?” in Financing Terrorism, Springer Netherlands, University of Basel.

Krieger, Tim and Meierrieks Daniel .(2013).” Brigitte Unger and Daan van der Linde”, Research Handbook on Money Laundering, University of Liverpool, https://www.elgaronline.com/view/9780857933997.xml.

Lopez, Linette .(2012).” Report Shows How HSBC Maintained Its Ties with One of Osama Bin Laden’s Key Benefactors”, BUS INSIDER, Available at: http://www.businessinsider.com/hsbc-ties-to-alrajhi-bank-2012-7.

 McCarthy, K.J., Pevan Santen, and I. Fiedler .(2014). “Modeling the money launderer: Microtheoretical arguments on anti-money laundering policy,” International Review of Law and Economics,

Napoleoni, Loretta .(2004). ‘The new economy of terror: how terrorism is financed’, Forum on Crime, Journal of Money Laundering Control.

Robert, A. Pape .(2003).”Strategic logic of suicide terrorism” in: AmericanPolitical Science Review, Vol. 97, No. 3, Auqust .

Schneider, Friedrich .(2004). “Macroeconomics: The Financial Flows of Islamic Terrorism”. In: Maschiandaro D (ed) Global Financial Crime: Terrorism, Money Laundering and OffshoreCentres, Ashgate Pub Ltd.

Schneider, Friedrich .(2010)., “The (hidden) flows of terrorist and organized crime organizations: a literature review and some preliminary empirical results”, IZA Discussion Paper, No. 4860.

Shostak, Alessio .(2017).” Striking at their Core – De-funding the Islamic State of Iraq & Syria” Journal of Terrorism Research, Volume 8, Issue 1–February .