ارزیابی اثر پرایمینگ و تنش شوری بر مؤلفه‌های جوانه‌زنی گیاه کنجد (Sesamum indicum L.)

تحقیقات بذر

مقاله 8، دوره 8، شماره 28، آذر 1397، صفحه 83-93   

نویسندگان

حشمت امیدی¹؛ سمیرا عیپور²؛ زهرا مرادیان^{* 2}؛ خدیجه احمدی²؛ رحیم بازمکانی³

¹استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده علوم کشاورزی و مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

²دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه تکنولوژی بذر ، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

³دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه زراعت و اصلاح نباتات ، دانشگاه شاهد، تهران، ایران

چکیده

به منظور بررسی تأثیر پرایمینگ بر خصوصیات جوانه­زنی و رشد گیاهچه کنجد تحت تنش شوری، آزمایشی به­صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در سال 1395 در آزمایشگاه تکنولوژی بذر دانشگاه شاهد اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل پرایمینگ در سه سطح (شاهد، جیبرلیک اسید 250 قسمت در میلیون، جیبرلیک اسید 500 قسمت در میلیون و نیترات پتاسیم 4/0 درصد) و پنج سطح تنش شوری (0، 3، 6، 9 و 12 دسی­زیمنس بر متر) در سه تکرار بر کنجد رقم اولتان بود. صفات مورد ارزیابی شامل درصد و سرعت جوانه­زنی، میانگین مدت زمان جوانه­زنی، طول ریشه­چه و ساقه­چه، وزن تر و خشک گیاهچه و محتوای نسبی آب بود. نتایج نشان داد تیمارهای پرایمینگ، تنش شوری و  برهمکنش آن­ها بر صفات مورد مطالعه تأثیر معناداری داشت. نتایج مقایسه میانگین اثر متقابل نشان داد که بیش­ترین درصد و سرعت جوانه­زنی در پیش تیمار جیبرلیک اسید 500 پی­پی­ام و عدم تنش شوری مشاهده شد. تنش شوری باعث کاهش صفات جوانه­زنی بذر، پارمترهای رشد و محتوای نسبی آب گیاه کنجد شد. کاربرد پیش تیمارهای جیبرلیک اسید و نیترات پتاسیم باعث بهبود خصوصیات جوانه­زنی و رشد گیاهچه کنجد در مواجهه با تنش شوری شدند.

کلیدواژه‌ها

جیبرلیک اسید؛ درصد جوانه‌زنی؛ کنجد؛ محتوای نسبی آب؛ نیترات پتاسیم