بررسی حق طلاق زنان در فقه امامیه و حقوق موضوعه

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 6، دوره 1، شماره 2، مرداد 1389، صفحه 107-127   

نویسنده

فروزان علایی نوین

چکیده

در فقه و قانون مدنی نهاد خانواده اهمیت ویژه‌ای دارد و شارع و قانون‌گذار آزادی ارادۀ طرفین را در آن به سبب پیوستگی کامل حیات اجتماع به حیات خانواده محدود و موارد فسخ نکاح و طلاق را تعیین کرده است. در این ارتباط فقها و حقوق‌دانان طلاق را به طور مطلق حق مرد می‌دانند و در موارد استثنایی طرقی برای دستیابی زن به طلاق در نظر می‌گیرند. در این نوشتار ضمن بررسی دیدگاه‌های مختلف فقهای اسلام و ارزیابی ادلۀ آنها به مواردی می‌پردازیم که حق طلاق مطابق با موازین فقهی و قانونی به زن واگذار شده است که عبارت‌اند از:
1. وکالت بلاعزل و توکیل غیر زن در طلاق
2. عسر و حرج (طلاق قضایی)
3. خلع و مبارات

کلیدواژه‌ها

حق طلاق؛ فقه امامیه؛ حقوق موضوعه

مراجع

قرآن کریم

ابن ادریس (الحلی)، ابو جعفر محمد بن منصور. 1410ق. السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (از مجموعۀ فقهی سلسلة الینابیع الفقهیه). بیروت: فقه الشیعة الدار الاسلامیه 

ابن منظور. 1412ق. لسان العرب. بیروت: دار احیاء التراث العربی

امامی، سید حسن. 1377ش. حقوق مدنی. تهران: اسلامیه

انیس، ابراهیم و دیگران. 1375ش. المعجم الوسیط. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی    

 

الجبعی العاملی، زین الدین (شهید ثانی). 1404ق. الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة. بیروت: دار احیاء التراث العربیه

جعفری لنگرودی، محمد جعفر. 1378ش. ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش

جوهری، اسماعیل بن حماد. 1404ق. الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه، تحقیق: احمد عبدالغفور عطار. بیروت: دار العلم للملابین

حر العاملی، محمدحسن. 1413ق. وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه. بیروت: دار احیاء التراث العربیه

حلی، حسن بن یوسف. 1415ق. مختلف الشیعة فی احکام الشریعة. قم: مؤسسۀ نشر اسلامی

صفایی، سید حسین. 1369ش. حقوق خانواده، نکاح و انحلال آن. تهران: دانشگاه تهران

طباطبایی، سید علی.1412ق. ریاض المسائل. بیروت: دار الهادی

الطریحی، شیخ فخرالدین. 1395ق. مجمع البحرین. تهران: المکتبة المرتضویۀ

الطوسی، شیخ الطایفه ابوجعفر محمد بن الحسن. 1407ق. الخلاف فی الفقه. قم: مؤسسۀ نشر اسلامی

ـــــــــــــــ . 1390ق. الاستبصار. تهران: دار الکتب الاسلامیة.

ـــــــــــــــ . بی‌تا. النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی. قم: قدس محمدی

فیروز‌آبادی، مجدالدین محمد بن یعقوب. بی‌تا. القاموس المحیط. بیروت: دار احیاء التراث العربی

فیض، علیرضا. 1371ش. مبادی فقه و اصول. تهران: دانشگاه تهران

قزوینی، الحافظ ابی عبدالله محمد بن یزید. بی‌تا (چاپ سنگی). سنن ابن ماجه. دهلی: مطبع الفاروقی

کاتوزیان، ناصر. 1378ش. حقوق مدنی خانواده، نکاح و طلاق. تهران: مؤسسۀ بهمن برنا

محقق، ابوالقاسم نجم‌الدین جعفر بن الحسن الحلی. 1408ق. شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: اسماعیلیان

محقق داماد، سید مصطفی. 1376ش. حقوق خانواده. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی

مطهری، مرتضی. 1357ش. نظام حقوق زن در اسلام. قم: ملاصدرا

مغنیه، محمد جواد. بی‌تا.  فقه الامام جعفر الصادق. قم: مؤسسة انصاریان

مکی العاملی، محمد (شهید اول). بی‌تا. اللمعة الدمشقیة. بیروت: منشورات دار الناصر

الموسوی الخمینی، سید روح الله. آبان 1358ش. انقلاب اسلامی. ش107.

ــــــــــــــــ .  1407ق. تحریر الوسیلة. بیروت: سفارة الجمهوریة الاسلامیة الایرانیة

موسوی بجنوردی، سید محمد حسن. 1419ق. القواعد الفقهیة. قم: الهادی

موسوی بجنوردی، سید محمد. 1372ش. قواعد فقه. قم: میعاد