بررسی تطبیقی فضای موسیقایی سینیه شوقی و بلخیر

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 3، دوره 5، شماره 19، مهر 1390، صفحه 45-61   

نویسندگان

رضا سلیمان‌زاده نجفی¹؛ بختیار مجاز²؛ داود زرین‌پور³

¹عضو هیئت علمی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

²عضو هیئت علمی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جیرفت، جیرفت. ایران

³دانش‌آموخته دکتری، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

تأثیر و تأثّر شاعران از مضامین و اسالیب یکدیگر در ادبیات جهان امری است شایع که ادبیات عرب نیز از آن مستثنی نیست. «سینیه» بحتری همواره مورد توجه ادبا و شعرا بوده است. در این میان احمد شوقی شاعر معاصر در اسلوب و مضمون از وی پیروی کرده است و عبدالله عمر بلخیر نیز از هر دو شاعر پیش از خود تأسّی جسته و سینیه‌ای زیبا از خود به یادگار گذاشته است. بی‌شک بحث و بررسی جنبه‌های گوناگون «سینیه» شوقی و بلخیر امری است لازم. برخی از سؤالاتی که این پژوهش در صدد یافتن پاسخی برای آن‌هاست: هنر این دو شاعر در باب موسیقی به چه صورت نمود یافته است؟ تناسب محتوا با وزن، بسامد واژگان و افزایندگان موسیقایی در این آثار به چه صورت است؟

کلیدواژه‌ها

موسیقی؛ وزن؛ زیبایی‌شناسی؛ سینیه؛ شوقی؛ بلخیر؛ بحتری

مراجع

1. پورفرزیب، ابراهیم. (1383). تجوید جامع، تهران: سمت.
2. شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1373). موسیقی شعر، تهران: آگاه.
3. شمیسا، سیروس. (1383). نگاهی تازه به بدیع، تهران: فردوس.
4. الشوقی، احمد. (بی‌تا). الشوقیات، ححقه وقدم له عمر فاروق الطباع، بیروت: دارالأرقم.
5. عباچی، أباذر. (1383). علوم البلاغة فی البدیع والعروض والقافیة، تهران: سمت.
6. علی، عبدالرضا. (1383). موسیقی شعر عربی سنتی و نو، ترجمه حسین یوسفی، مازندران: دانشگاه مازندران.
7. قائمی، مرتضی. (1388). «فضای موسیقایی معلقه امرؤالقیس»، مجله علمی و پژوهشی انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، شماره 12.
8. قمحاوی، محمدصادق. (1381). تجوید قرآن کریم، ترجمه سیدمحمدباقر حجتی، تهران: سمت.
9. گودرزی، محمّد و محمدرضا ساکی. (1390). «روزگار، خرد و جهل از دیدگاه ناصرخسرو قبادیانی و احمد شوقی»، فصلنامه ادبیات تطبیقی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت، سال پنجم، شماره 17.
10. ماهیار، عباس، عروض فارسی، تهران، نشر قطره، چاپ ششم، 1382هـ. ش.
11. مبارک، زکی. (1408). أحمد شوقی، بیروت: دار الجیل.
12. معروف، یحیی. (1385). العروض العربی البسیط، طهران: سمت.
13. نصار، حسین. (1421). القافیة فی العروض و الأدب، مکتبة الثقافة الدینیة.
14. هاشمی، أحمد. (1386). جواهر البلاغة فی المعانی و البیان و البدیع، بیروت: مؤسسة الکتب الثقافیة.