ارزیابی خاصیت ضد میکروبی گیاهان دارویی مورتلخ و سداب ترکه ای بر باکتری شیگلا دیسانتری با روش دیسک دیفیوژن

فصلنامه علمی پژوهشی دنیای میکروب ها

مقاله 8، دوره 6، شماره 1 (پیاپی 14)، فروردین 1392، صفحه 73-80   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

عالیه سادات رفعت حقیقی^{* 1}؛ امیر برجیان²؛ عباسعلی رضائیان³؛ محمدحسن شیرزادی⁴

¹کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جهرم، دانشکده کشاورزی، گروه باغبانی

²استادیار، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جهرم، گروه زیست شناسی

³مربی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جهرم، گروه میکروبیولوژی

⁴مربی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد جهرم، گروه باغبانی

چکیده

سابقه و هدف: شیگلا دیسانتری (Shigella dysenteriae) یک باکتری گرم منفی و فاقد اسپور می باشد. امروزه شیگلاها از عوامل اصلی بروز اسهال‌ های حاد خونی به‌ شمار می روند. این مطالعه با هدف ارزیابی اثر ضدباکتریایی اسانس دو گیاه مورتلخ و سداب ترکه‌ ای بر روی شیگلا دیسانتری انجام شده است. مواد و روش ‌ها: در این مطالعه سر شاخه‌های گلدار دو گیاه مورتلخ و سداب ترکه ‌ای از رویشگاه‌ های طبیعی در شهرستان لارستان جمع ‌آوری گردیدند. پس از اسانس گیری با دستگاه کلونجر، ترکیبات موجود در گیاهان با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی همراه با طیف سنجی جرمی (GC-MS) شناسایی شدند. به منظور تعیین حساسیت باکتری نسبت به اسانس گیاهان دارویی از روش انتشار دیسک (Disc diffusion) استفاده گردید. یافته‌ ها: بیشترین و کمترین قطر هاله عدم رشد به ترتیب در تیمار با غلظت اسانس 20 و 625/0 میکرولیتر بر دیسک مشاهده گردید. مقایسه میانگین اثر ضدباکتریایی دو گیاه و قطر هاله عدم رشد در باکتری شیگلا دیسانتری نشان داد که بین دو گیاه در سطح 5 درصد از نظرآماری اختلاف معنی داری وجود دارد. به طوری که اثر ضدباکتریایی گیاه سداب ترکه ای (a78/13) بیشتر از گیاه مور تلخ (b33/11) می باشد. نتیجه گیری: با توجه به خاصیت ضد میکروبی اسانس های مورد بررسی در این مطالعه، می‌ توان از ترکیبات گیاهی مذکور به عنوان داروی ضد میکروبی در درمان عفونت‌ های ناشی از این باکتری استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

اسانس؛ شیگلا دیسانتری؛ قطر هاله عدم رشد؛ گیاه دارویی

مراجع

1. Kizil S, Uyar F, Sagir A. Antibacterial activities of some essential oils against plant pathogens. Asian J Plant Sci. 2008; 4(3): 225-228.

2. Varamini P, Javidnia K, Soltani M, Mehdipour A, Ghaderi A. Cytotoxic activity and cell cycle analysis of quinoline alkaloids isolated from Haplophyllum canaliculatum Boiss. Planta Med. 2009; 75(14): 1509-1516.

3. Weyerstahl P, Marschall H, Wahlburg HC, Christiansen C, Rustaiyan A, Mirdjalili F.
Constituents of the essential oil of Pulicaria gnapholdes from Iran. Flavour Fragr J. 1999;
14(2):121-130. 

4. Dubaie AS, Khulaidi AA. Medicinal and aromatic plants in Yemen. Ebadi Center for Studies and Publishing, Sana'a-Yemen. 2005.  

5. Cowan MM. Plant products as antimicrobial agent. Clin Microbiol Rev. 1999; 12(4): 564-582.

6. Lafont F, Nhieu GT, Hanada K, Sansonetti P, van der Goot FG . Initial steps of Shigella
infection depend on the cholesterol sphingolipid raft- mediated CD44 – IpaB interaction. EMBO J. 2002; 21(17): 4449-4457.

7. Ghahreman A. Flora’s color of Iran. Tehran, Publications of Forests and Rangeland Research Institute. 1973; Vol. 1-24.

8. Alkhathalan HZ, Al Hazimi HMG. Chemical constituents of T. aurilactum, R. vesicarius, P. orientalis, P. somalensis and A. abyssinica grown in Saudi Arabia. J Chem Soc Pak. 1996; 18(4): 309-311.  

9. El-kamali HH, Ahmed AH, Mohammed AS, Yahia AAM, El-Tayeb IH, Ali AA. Antibacterial properties of essential oil from Nigella sativa seeds, Cymbopogon citratus leaves and Pulicaria undulata aerial parts. Fitoterapia. 1998; 69(1): 77-78.

10. Anthony S, Abeyvikrama K, Wilson SW. The effect of spraying essential oils of Cymbopogon nardus, Cymbopogon flexuosus and Ocimum basilicum on postharvest diseases and storage life of Embul banana. J Hort Sci Biotechnol. 2003; 78(6): 780-785.

11. Cruikshank R, Duguid JP, Marmion BP, Swain RH. Medical Microbiology. Vol 2, 12th ed. Churchill-Living-stone, Edinburgh/London/New York. 1975.

12. Moshafi MH, Mehrabani M, Zolhasab H. Antibacterial activity studies of Salvia mirzayanii and Salvia atropatana against six standard gram-positive and gram-negative bacteria. J Kerman Uni Med Sci. 2004; 11(2):1-9. [In Persian]

13. Al-Yahya MA, El-Sayed AM, Mossa JS, Koziowski JF, Antoun MD, Ferin M, Baird WM, Cassady JM. Potential cancer chemopreventive and cytotoxic agents from Pulicaria crispa. J Nat Prod. 1988; 51(3): 621-624.

14. Tirranen LS, Borodina EV, Ushakova SA, Rygalov VY, Gitelson JI. Effect of volatile
metabolites of dill, radish and garlic on growth of bacteria. Acta Astronaut. 2001; 49(2):
105-108.

15. Nostro A, Germano MP, Dangelo V, Marino A, Cannatelli MA. Extraction methods and
bio-autography for evaluation plant antimicrobial activity. Lett Appl Microbiol. 2000; 30(5): 379-384.

16. Bonyadian M, Karim G. Study on some plant essential oils on E. coli and S. aureus in broth medium. J Fac Vet Med Uni Tehran. 2002; 57(4): 81-83.

17. Plotto A, Roberts DD, Roberts RG. Evaluation of plant essential oils as natural postharvest disease control of tomato (Lycopersicon esculentum). Acta Hortic. 2003; 628(12): 737-745.

18. Sikkema J, de Bont JA, Poolman B. Intractions of cyclic hydrocarbons with biological
membranes. J Biol Chem. 1994; 269(11): 8022-8028.