ارزیابی سبک زندگی در سالمندان

فصلنامه نسیم تندرستی

مقاله 8، دوره 1، شماره 3، بهمن 1391، صفحه 45-50   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی اصیل

نویسندگان

قهرمان محمودی¹؛ کیومرث نیاز آذری²؛ طاهره صنعتی³

¹استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری

²دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری

³کارشناس بهداشت عمومی، مرکز بهداشت شهرستان آق قلا

چکیده

چکیده زمینه و هدف: بیماری های شایع دوران سالمندی، دارای عوارض متعدد جسمی و روانی برای فرد و خانواده  است،  لذا در این مطالعه  بر آن شدیم که وضعیت سبک زندگی سالمندان، را  در شهرستان آق قلا مورد بررسی قرار گیرد.  روش بررسی: این مطالعه، یک تحقیق  توصیفی- تحلیلی است که در سال 1392 بر روی سالمندان شهرآق قلا انجام گرفت. روش نمونه گیری تصادفی بود که حجم نمونه با استفاده از فرمول حجم نمونه مورگان 310 نفر تعیین شد. اطلاعات بر اساس پرسشنامهء سنجش سبک زندگی سالم در سالمندان ایرانی جمع آوری گردید و  توسط نرم افزار SPSS نسخه 18 و به کمک         روش های آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t، آنالیز واریانس  و آنالیز کوواریانس  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: نتایج بیانگر آن است که  58 نفر (19 درصد) نامطلوب، 168 نفر (54 درصد) متوسط و 84 نفر (27 درصد) سبک زندگی مطلوب دارند.  یافته ها نشان داد که بین سن با حیطه های پیشگیری (001/0>P)، ورزش و تفریح (001/0>P)، استرس(04/0P=) و روابط اجتماعی (001/0P=)، رابطه  معنی دای آماری  وجود دارد. هم چنین بینBMI  با حیطه پیشگیری (03/0P=)و استرس (04/0P=)، رابطه  معنی دار آماری  وجود دارد. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که سالمندان شهر آق قلا از نظر سبک زندگی در وضعیت به نسبت متوسطی قرار داشتند و لازم است آموزش شیوه های زندگی سالم به آنان با جدیت بیشتری پیگیری شود. واژگان کلیدی: سبک زندگی، سالمندان، آق قلا.

کلیدواژه‌ها

lifestyle؛ Elderly؛ AghQala

اصل مقاله

فصلنامه سلامت خانواده

دانشکده علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری

دوره 1، شماره 3، زمستان 1391، صفحات 45 تا 50

 

ارزیابی سبک زندگی در  سالمندان

 

قهرمان محمودی ^1*، کیومرث نیاز آذری²، طاهره صنعتی ²

 

تاریخ وصول:10/2/91   تاریخ پذیرش: 15/9/91

چکیده

زمینه و هدف: بیماری های شایع دوران سالمندی، دارای عوارض متعدد جسمی و روانی برای فرد و خانواده  است،  لذا در این مطالعه  بر آن شدیم که وضعیت سبک زندگی سالمندان، را  در شهرستان آق قلا مورد بررسی قرار گیرد.

 روش بررسی: این مطالعه، یک تحقیق  توصیفی- تحلیلی است که در سال 1392 بر روی سالمندان شهرآق قلا انجام گرفت. روش نمونه گیری تصادفی بود که حجم نمونه با استفاده از فرمول حجم نمونه مورگان 310 نفر تعیین شد. اطلاعات بر اساس پرسشنامهء سنجش سبک زندگی سالم در سالمندان ایرانی جمع آوری گردید و  توسط نرم افزار SPSS نسخه 18 و به کمک         روش های آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t، آنالیز واریانس  و آنالیز کوواریانس  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: نتایج بیانگر آن است که  58 نفر (19 درصد) نامطلوب، 168 نفر (54 درصد) متوسط و 84 نفر (27 درصد) سبک زندگی مطلوب دارند.  یافته ها نشان داد که بین سن با حیطه های پیشگیری (001/0>P)، ورزش و تفریح (001/0>P)، استرس(04/0P=) و روابط اجتماعی (001/0P=)، رابطه  معنی دای آماری  وجود دارد. هم چنین بینBMI  با حیطه پیشگیری (03/0P=)و استرس (04/0P=)، رابطه  معنی دار آماری  وجود دارد.

بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که سالمندان شهر آق قلا از نظر سبک زندگی در وضعیت به نسبت متوسطی قرار داشتند و لازم است آموزش شیوه های زندگی سالم به آنان با جدیت بیشتری پیگیری شود.

واژگان کلیدی: سبک زندگی، سالمندان، آق قلا.

 

 

 

[1]

مقدمه

افزایش جمعیت سالمندان در عصر حاضر تا آن اندازه مهم است که سازمان بهداشت جهانی متذکر گردیده که امروزه در سطح جهان، انقلابی در جمعیت شناسی در شرف وقوع است(1) پروفسور بلانشر، عضو انجمن سالمند شناسی فرانسه بیان کرده که در حال حاضر، جمعیت از شرایط انفجاری جمعیت کودکان به سوی وضعیت انفجاری جمعیت زنان پیر تغییر حالت داده است(2).

 با نگاهی  به آمار و ارقام، عمق، شدت و اهمیت این مسأله نمایان تر می شود، به طوری که امروزه حدود 600 میلیون فرد سالخورده^ء بالای 60 سال در سطح جهان وجود دارد که این رقم تا سال 2025 به دوبرابر خواهد رسید و در سال 2050 به دو میلیارد نفر افزایش می یابد(1) و این افزایش در کشورهای در حال توسعه بسیار شدیدتر از کشورهای توسعه یافته خواهد بود و کشور ما، ایران نیز از این نظر مستثنی نیست و در صورت عدم برنامه ریزی و توجه به این مسأله، در آینده ای نه چندان دور، مشکلات ناشی از افزایش جمعیت سالمندان گریبان گیر کشور ما می شود(3).

جمعیت افراد بالای 60 سال در ایران براساس آخرین سرشماری عمومی در سال 1390، 6159676 نفر است که 1/8 درصد کل جمعیت را تشکیل می دهد و در مقایسه با نتایج سرشماری سال 1385 روند افزایشی داشته است(4). این امر نشان دهنده سرعت پیر شدن جمعیت ایران می باشد. با توجه به این روند رشد سریع و این که افراد سالخورده با انتقال تجربه، نقش مهمی در خانواده و جامعه ایفا می کنند، لزوم توجه به این قشر بیش از پیش مشهود است(5).

 با عنایت به افزایش جمعیت سالمندان، مطرح بودن نیازهای خاص آنان و تعریف تندرستی توسط سازمان جهانی بهداشت در سال 1948 مبنی بر ابعاد وسیع آن به شکل رفاه کامل جسمانی، روحی و اجتماعی و نه فقط عدم بیماری، لازم است اندازه گیری سلامت و ارزیابی مداخلات بهداشتی تنها به شاخص های تغییر در فراوانی و شدت بیماری محدود نباشد، بلکه وضعیت سلامت سالمندان به طور کامل در نظر گرفته شود(6).

علت توجه^ء همه جانبه به سالمندان این است که این افراد دارای مشکلات عدیده سلامتی می باشند، عمده ترین        مصرف کننده^ء خدمات بهداشتی درمانی هستند و به دنبال این افزایش جمعیت انتظار می رود که اکثر تختهای بخشهای  داخلی –جراحی توسط سالمندان اشغال شود. تحقیقات نشان می دهد  که دو عامل اصلی  مرگ و میر (قلبی عروقی، سرطان) در سالمندان با دو عامل اصلی مرگ و میر عمومی یکسان است  که این عوامل در طول زندگی با حذف عوامل خطر قابل پیشگیری بوده و لذا این مسأله اهمیت پرداختن به تغییر سبک زندگی و حذف عوامل خطر را دو چندان می نماید(7).

آنچه مسلم است از سالمندی نمی توان پیشگیری کرد و همگان را شامل می شودواز طرفی در این دوره^ء زندگی، سالمند بدلیل کهولت، ضعف سیستم ایمنی و بیماری های مزمن، مستعد^ّ ابتلا به بسیاری از بیماری های عفونی است(8) و البته با اصلاح سبک زندگی و ارتقای وضعیت بهداشت فردی قابل پیشگیری خواهد بود از سوی دیگر، یکی از مهم ترین و موثرترین اقدامات جهت ارتقاء وضعیت بهداشت فردی و کیفیت زندگی سالمندان،  آموزش می باشد و آموزش صحیح مستلزم شناخت صحیح نیازهای سالمندان است(9)  و در این زمینه مطالعات گوناگونی انجام شده است از جمله مروتی و همکاران با مطالعه 102 سالمند در سال  1382 به این نتیجه رسیدند که انجام رفتارهای ارتقا دهنده^ء سلامت در سالمندان در سطح پایینی است(10).  صمدی و همکاران نیز با بررسی 750 سالمند در سال 1382 به این نتیجه رسیدند که میزان آگاهی، نگرش و عملکرد سالمندان درباره^ء شیوه زندگی سالم به نسبت پایین است(11).

مطلب زاده و همکاران در مطالعه ای با بررسی 275 سالمند در سال 1379 نشان دادند که 84% از سالمندان دارای ضایعات مخاطی دهان هستند و یکی از دلایل مهم آن را عدم رعایت بهداشت فردی ذکر کرده اند (12). ملک افضلی و همکاران نیز با مطالعه 204 سالمند در سال 1384 نشان دادند که سالمندان از نظر رفتارهایی نظیر فعالیت بدنی و رژیم غذایی در سطح مطلوبی نمی باشند(13).

براساس مطالعه ای که توسط حاجی زاده و همکاران در سال 1388 انجام گرفته است، نشان دهنده^ء تاثیر مثبت برنامه  های آموزش بهداشت در ارتقای کیفیت زندگی است و توصیه کرد  برنامه آموزش بهداشت در تمامی زمینه ها از جمله بهداشت فردی ، در مداخلات ارتقای کیفیت زندگی به کار رود(14). از طرف دیگر جهت مراقبت از سالمندان و برنامه ریزی جهت ارتقای سطح سلامتی آنها اطلاعات جامع و کاملی در این زمینه مورد نیاز است. با توجه به این که مطالعات زیادی در رابطه با سبک زندگی سالمندان انجام نشده است، لذا نمی توان    برنامه ریزی های درستی که در نهایت منجر به ارتقای کیفیت زندگی سالمندان گردد، انجام داد و منابع و امکانات را در مسیر صحیح مصرف نمود، لذا برآن شدیم تا با انجام این پژوهش، و بررسی سبک زندگی سالمندان شهرآق قلا، اطلاعات مورد نیاز برای برنامه ریزی و اقدامات مناسب را فراهم نماییم.

 روش بررسی

مطالعه^ء حاضر، یک تحقیق  توصیفی و تحلیلی می باشد. جامعه^ء پژوهش مشتمل بر کلیه افراد 60 سال و بیشتر است که در سال 1392 در شهر آق قلا زندگی می کردند. حجم جامعه^ء آماری 1658 سالمند بود که تعداد  نمونه با استفاده از فرمول حجم نمونه مورگان 310 نفر به دست آمد. در مرحله^ء بعد با مراجعه به هریک از مرکزهای بهداشتی درمانی، ابتدا  براساس دفتر سرشماری سال1392، کلیه شماره^ء خانوارهایی را که دارای افراد بالای 60 سال هستند استخراج گردید و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی، نمونه گیری از بین آنها صورت گرفت. معیارهای ورود به مطالعه، سن 60 سال و بیشتر و رضایت فرد مورد نظر برای شرکت در مطالعه بود، در صورتی که فرد قادر به پاسخگویی نبود سوالات از همراه آگاه فرد پرسیده شد و در صورتی که چنین فردی در دسترس نبود، نمونه از خانوار بعدی از سمت راست براساس آدرس های موجود جایگزین می شد.  اطلاعات با استفاده از پرسشنامه^ء سنجش سبک زندگی سالم در سالمندان ایرانی بررسی گردید. پرسشنامه مذکور دارای یک قسمت دموگرافیک و یک قسمت اصلی شامل 46 سؤال به شرح زیر می باشد:

۱۵ سؤال در حیطه^ء پیشگیری، ۵ سؤال فعالیت جسمی، ورزش تفریح و سرگرمی، ۱۴ سؤال تغذیه سالم، ۵ سؤال در حیطه مدیریت استرس و ۷ سؤال در حیطه^ء روابط اجتماعی و بین فردی است. جهت تأیید پایایی و روایی پرسشنامه، برای تقلیل داده ها از  روش تحلیل عاملی و شیوه مؤلفه های اصلی و برای چرخش از روش واریماکس و برای گزارش یافته ها نیز از آمار توصیفی و تحلیلی استفاده شده، روایی صوری و محتوای آن تأیید و ضریب آلفای کرونباخ برابر 76/0محاسبه شده است(15).

روش امتیاز دهی به سؤالات بدین گونه است که با نمره دهی مناسب به هر سؤال، نمره^ء کلی سبک زندگی که از طریق پرسشنامه قابل محاسبه است، تعیین گردید. به این ترتیب، کمترین نمره^ء قابل اکتساب از طریق پرسشنامه، ۴۲ و بیشترین نمره، ۲۱۱ است. با توجه به این که سه سطح «نامطلوب،  متوسط و مطلوب»مدّ نظر بود، تقسیم بندی به صورت زیر    انجام شد. نمره^ء 42 تا 98 : سبک زندگی نامطلوب، نمره ۹۹ تا ۱۵۵  : سبک زندگی متوسط و نمره ۱۵۶ تا ۲۱۱ : سبک زندگی مطلوب(15).

داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه^ء 18 مورد تجزیه وتحلیل آماری قرار گرفت. از روش های آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t، آنالیز واریانس و آنالیز کوواریانس، برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد.

 

یافته‌ها

در مجموع، از 310 نفر مورد مطالعه، 165 نفر (53 درصد) زن و بقیه مرد بودند. میانگین سنی افراد مورد مطالعه84/70 سال و به تفکیک جنس به ترتیب در مرد و زن 25/69 و 43/72 سال بود که از نظر آماری تفاوت معنی داری داشت (001/0>P)

188 نفر (61 درصد) از افراد مورد مطالعه سالمند جوان(69-60 سال)، 104 نفر(33 درصد) سالخورده (79-70 سال) و بقیه کهن سال (80 سال و بالاتر) بودند. از نظر سطح تحصیلات، 208 نفر (67 درصد) بی سواد بودند، 77 نفر (25 درصد) تحصیلات تا حد دیپلم داشتند و 25 نفر (8 درصد) دارای تحصیلات دانشگاهی بودند.

میانگین نمره سبک زندگی در کل و به تفکیک حیطه ها بر حسب جنس، در جدول شماره 1 نشان داده شده است.

 

جدول (1): میانگین نمره^ء سبک زندگی در افراد مورد مطالعه به تفکیک حیطه های مورد بررسی در دو جنس

نمره سبک زندگی
جنس	کل	حیطه پیشگیری	حیطه ورزش و تفریح	حیطه تغذیه	حیطه استرس	حیطه روابط
مرد زن کل مقدارP	74/165 62/154 17/160 02/0>p	6/64 53/68 56/66 002/0>p	82/14 25/10 53/12 004/0>p	41/38 53/35 97/36 17/0p=	19/21 89/16 04/19 001/0>p	72/26 42/23 07/25 001/0>p

 

 

پس از تقسیم بندی نمره^ء سبک زندگی به سه سطح نامطلوب، متوسط و مطلوب، مشخص شد که 58 نفر (19 درصد) سبک زندگی نامطلوب، 168 نفر (54 درصد) زندگی متوسط و 84 نفر (27 درصد) سبک زندگی مطلوب داشتند.

یافته های پ‍‍ژوهش نشان داد  که بیشترین میانگین نمره سبک زندگی مربوط به حیطه پیشگیری در افراد دارای تحصیلات دانشگاهی (9/71) و  کمترین آن در حیطه ورزش و تفریح در افراد بی سواد (17/12) بود (جدول شماره 2)

 

جدول (2): توزیع فراوانی میانگین نمره سبک زندگی بر حسب متغیرهای دموگرافیک

سطح تحصیلات
نمره سبک زندگی	دارد	ندارد		بی سواد	تا دیپلم	دانشگاهی
حیطه پیشگیری حیطه ورزش و تفریح حیطه تغذیه حیطه استرس حیطه روابط کل	35/67 4/13 85/41 49/13 62/24 71/160	7/62 14 5/41 73/16 26/27 19/161		31/64 17/12 73/31 5/15 14/26 85/149	52/67 37/15 48/34 63/17 62/27 62/162	9/71 46/20 89/36 75/20 85/32 85/182

 

 

از طرف دیگر، بیشترین میانگین نمره^ء سبک زندگی در حیطه پیشگیری و  در افراد که بیماری مزمن نداشتند وجود داشت   و کمترین آن در حیطه ورزش و تفریح در افراد مبتلا به بیماری مزمن بود. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول (3): توزیع فراوانی میانگین نمره^ء سبک زندگی بر حسب ابتلا به بیماریهای مزمن

نمره سبک زندگی	دارد	ندارد
حیطه پیشگیری	84/58	23/61
حیطه ورزش و تفریح	87/13	56/15
حیطه تغذیه	42/34	12/34
حیطه استرس	47/18	12/19
حیطه روابط	92/25	51/28
کل	38/151	84/158

 

همبستگی بین سن و نمایه^ء شاخص توده بدنی با حیطه های مختلف سبک زندگی در جدول  شماره 4 نشان داده شده است.

 

جدول (4): همبستگی بین سن و BMI با حیطه های مختلف سبک زندگی

نمره سبک زندگی
متغیر	ضریب همبستگی	کل	حیطه پیشگیری	حیطه ورزش و تفریح	حیطه تغذیه	حیطه استرس	حیطه روابط
سن   BMI	ضریب همبستگی پیرسون مقدار P ضریب همبستگی پیرسون مقدار P	18/0- 001/0> 04/0 33/0	14/0- 001/0> 065/0 03/0	18/0- 001/0> 016/0- 4/0	06/0- 2/0 012/0 7/0	07/0- 04/0 063/0 04/0	2/0- 001/0 06/0- 2/0

 

 

نتایج جدول فوق حکایت از آن دارد که بین سن با حیطه های سبک زندگی نظیر پیشگیری (001/0>P)، ورزش و تفریح (001/0>P)، استرس (04/ 0P=) و روابط (001/0P= )، رابطه  معنی داری آماری  وجود دارد. هم چنین بینBMI  با حیطه های سبک زندگی نظیر پیشگیری (03/0P=) و استرس      (04/ 0P=)، رابطه  معنی دار آماری  وجود دارد.

بحث و نتیجه گیری

در مطالعه^ء حاضر به بررسی  اثر متغیرهای جنس، تاهل، تحصیلات و وضعیت بیماری سالمندان مورد مطالعه با استفاده از پرسشنامه سنجش سبک زندگی سالم در سالمندان ایرانی پرداخته شد. میانگین نمره سبک زندگی در مطالعه حاضر 160 به دست آمده که  نمره کلی در مردان به طرز معنی داری بیشتراز زنان بود. در تقسیم بندی سبک زندگی به حیطه های مختلف ، مردان در حیطه های ورزش و تفریح، استرس، تغذیه و روابط اجتماعی به طور معنی داری نمره^ء بالاتری کسب     نموده اند در حالی که در حیطه^ء پیشگیری، نمره^ء زنان بالاتر بود. لازم به ذکر است که نتایج به دست آمده با نتایج مطالعه^ء انجام شده توسط  بابک و همکاران(16)، اوعنو و همکاران(17) و هانیوکا و همکاران(18)، همخوانی دارد. به بیان دیگر، آقایان به دلیل آزادی اجتماعی بیشتر و به دلیل عوامل فرهنگی جوامع اسلامی دارای روابط اجتماعی والاتری هستند. هم چنین از تحرک بدنی و ورزش بیشتری برخوردارند، از طرفی زنان سالمند به احتمال بیشتر دچار استرس های مختلف از جمله نداشتن مسکن و درآمد شخصی می باشند. بر عکس، در مورد حیطه^ء پیشگیری، شاید محتاط بودن زنان و این که مردان از ریسک پذیری و اعتماد به نفس بیشتری برخوردار هستند، سبب بالاتر بودن نمره در زنان شده است(16).

در بررسی رابطه^ء بین متغیر وضعیت تاهل و کیفیت زندگی، نتایج نشان داد که نمره^ء کلی سبک زندگی در افراد متاهل، بالاتر از کیفیت زندگی سالمندان دیگر می باشد. هم چنین          میانگین نمرات کیفیت زندگی در حیطه ورزش و تفریح، استرس و روابط اجتماعی در افرادی که به تنهایی زندگی می کنند، پایین تر از سالمندانی است که با خانواده زندگی می کنند. یکی از عوامل اجتماعی تاثیر گذار بر کیفیت زندگی افراد، حمایت ها و شبکه های اجتماعی است که افراد با آن تعامل دارند، به طوری که عدم حضور این عامل در سالمندان همسر فوت شده یا سالمندانی که تنها زندگی می کنند، می تواند بر سلامت و کیفیت زندگی آنها تاثیر سوء بگذارد(6 و17).

با افزایش سطح تحصیلات، نمره کلی سبک زندگی و نمره در تمام حیطه ها افزایش یافت که این در راستای تایید یافته هایی می باشد که تحصیلات را به عنوان یک عامل موثر در یک زندگی پویای سالمندی ذکر کرده است. سالمندانی که بیماری مزمن داشتند، در تمام موارد به غیر از حیطه تغذیه، نمره^ء     پایین تری کسب کردند که این مطلب با توجه به ناتوانی بیشتر سالمندان بیمار، قابل توجیه است. چنان که ملاحظه شد، نمره^ء سبک زندگی در حیطه^ء تغذیه به غیر از سطح تحصیلات ، با هیچ کدام از متغیرهای مورد بررسی رابطه معنی دار آماری نداشت. این مساله، اهمیت اطلاع رسانی مناسب و برگزاری کلاس های آموزشی در رابطه با تغذیه سالم و به ویژه تاثیر بسزایی که آموزش بر سلامت عمومی دارد، نشان می دهد. بنابراین، باید این امر مهم را مدّ نظر قرار داد.

یافته ها نشان داد که بین سن و حیطه های پیشگیری، ورزش و تفریح، استرس و روابط اجتماعی، رابطه  معنی دار آماری وجود داشت که با نتایج پژوهش مروّتی و همکاران(10)، صمدی و همکاران(11)، ملک افضلی و همکاران(13) و هانیوکا و همکاران(18) مطابقت داشت. به نظر می رسد، رعایت سبک زندگی سالم اعم از ورزش، تغذیه، دریافت آموزش های ارتقای سلامت و بهبود روایط اجتماعی تاثیر بسزایی در بهبود  سلامت و امید به زندگی سالمندان دارد و عدم رعایت شاخص های سبک زندگی،  باعث تشدید فرایند سالمندی می گردد. مطالعه^ء حاضر دارای محدودیت های مختلفی بود. سالمندان با توجه به محدودیت های فیزیکی ناشی از سن، زودتر از سایر سنین خسته می شوند، در نتیجه کار پرسشگری گاه در چند مرحله انجام می گردید؛ از طرفی چون تحقیق در زمینه شیوه زندگی با پرسشنامه^ء حاضر در ایران بسیار محدود و انگشت شمار بود، امکان مقایسه^ء نتایج حاصله با تحقیقات مشابه نبود، لذا پیشنهاد می گردد، پژوهش های مشابه در سطح کشور نیز انجام گردد تا نتایج حاصله در استان های مختلف قابل مقایسه باشد.

 

تشکر و قدردانی

در اینجا لازم است از واحدهای پژوهشی و کلیه کسانی که ما را در انجام این پژوهش همراهی نمودند، کمال تشکر و قدردانی به عمل آید.

 

References

1. Hatami H, Razevi SM, Eftekhar Ardabili  H, Majlesi F, Seyed Nozadi M, Parizadeh SMJ. Public health comprehensive  book. Tehran. 2008; 18-38 .[Persian]
2. Hatamipour K, Zarei L. Health in  aging , Tehran, Bushra Press. 2010; 15. [Persian]
3. Alavian SM. Tutorial for integrated care in elderly, especially non-medical personal. Tehran, published by the Ministry of Health. Treatment and Medical Education. 2006; 6. [Persian]
4. Statistical Center of Iran. Population and Housing Census. 2011; available at : http://www.sci.org.
5. Rafati N, Yavari P, Mehrabi Y, Montazeri A.Quality of life and its influencing factors in adults aged 65 and over living in Kahryzek Hospice Charity. Journal of Health  School and Health research institute. 2005; 3 (2):75-67. [Persian]
6. AliPoor F, Sajjadi H, Forozan A, Biglarian A, Jalilean A. quality of life in Tehran2 region. Iranian Journal of Aging. 2008; 9(10): 75-83. [Persian].
7. Health Center of Golestan Province, Statistical Yearbook of Health Center of Golestan, Golestan: Paick Raihan Press. 2008; 69-26. [Persian]
8. Salehi L, Eftekhar Ardebili H, Mohammed K,  Taghdisi MH, Qasim Jazayeri A. Factors facilitating and impeding healthy lifestyle in the elderly. 2008; 6 (2): 57-49. [Persian]
9. Rasol Zadeh M , Safavi Farroki  SZ, Amozadeh Khalili M , Pahlavanian AA. Study of interest to individual reside in elderly nursing home Academic Journal of Semnan University of Medical Sciences. 2008; 10 (1): 42-48. [Persian]
10. Morowati sharifabad MA, Ghofranipour F, Heidarnia A, Babaei Ruchy G. Perceived religious support of the health-promoting behaviors and these behaviors at Yazd aged 65 years and older. YazdJournal of Medical Sciences and Health Services, Yazd. 2004; 12 (1):23-29. [Persian]
11. Samadi S, Bayat A, Taheri H, Junaid  B S, Roozbahani N . Knowledge, attitudes and practices in eldery towards  healthy lifestyle in old age. Qazvin Journal of Medical Sciences. 2007; 11(1):84-85. [Persian]
12. Motallebzadeh M, Shirvani M. Oral mucosal lesions in the elderly. Journal of Babol University of Medical Sciences. 2002; 4 (3): 28-33. [Persian]
13. Malek Afzali H,   Broderan EM, Hijazi F, Khojasteh T, Tabrizi R, Faridi T. Mobilize the community to  improve the health of the elderly in the neighborhood of Tehran Ecbatana. Hakim Research Journal. 2006; 9 (4):1-6. [Persian]
14. Hajizadeh S, Razmi N, Shariati M, Faghihi   SM , Kazemnejad A, Kalalian   Moghaddam H. Improve quality of life in Kahrizak  older men, Knowledge & Health. 2009; 4 (2):23-18. [Persian]
15. Eshaghi SR, Farajzadegan Z, Babak A. questionnaire design to measure life style in the elderly. Quarterly monitoring Jahad. 2009; 9 (1): 91-99. [Persian]
16. Babak A, Davari S, Aghdak P, Pir Haji O, Assessment of elderly life style in Isfahan,  Isfahan Medical School, Isfahan. 2011; 29 (149): 1064-1073. [Persian]
17. Ueno S, Ohara M, Inoue S, Tsugane. Y Association between education level and dentition status in Japanese adults: Japan public center-based oral health study. Community Dentistry and Oral Epidemiology. 2012; 40(6): 481–487. [Persian]
18. Hanioka T, Ojima M, Tanaka K, Aoyama H. Association of total tooth loss with smoking, drinking alcohol and nutrition in elderly Japanese: analysis of national database. Gerontology. 2007; 24(2):87-92
19. Nakayama Yand Mori M . Factors of elderly people that have more than 20 teeth-Case-control study in the eastern region of Hokkaido Prefecture. Journal of Dental Health. 2011; 61(3) 265–272.

 

 

 

 

 

 

---

[1]. استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری

2. دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساری

 ^*(نویسنده مسؤول)        Email [e-mail]      

3. کارشناس  بهداشت عمومی، مرکز بهداشت شهرستان آق قلا