فرایند اخلاقی شدن جامعه از نگاه سعدی

پژوهشنامه ادبیات تعلیمی

مقاله 8، دوره 5، شماره 17، خرداد 1392، صفحه 219-243   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

چکیده

سیره و روش بزرگان دین از جمله پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم (ع) نشان می‌دهد که علاوه بر تثبیت اندیشة توحیدی، سوق مردم به سمت صفات پسندیدۀ اخلاقی نیز همواره مد نظر آنان بوده است؛ به گونه ای که در باور ایشان، اخلاق به همراه باور توحیدی، دو رکن عمدة جامعة ایمانی به حساب می‌آید. اما به نظر می‌رسد پس از آنان، جامعة دینی از مسألة اخلاق غافل ماند. به همین دلیل، برخی از تربیت یافتگان تمدن اسلامی با آگاهی از این امر و با عنایت به فرجام ناخوشایند بی توجهی به ارزش‌های اخلاقی، در آثار خویش به تبیین عوامل تأثیرگذار بر رشد اخلاق پرداختند تا شاید بار دیگر، این رکن مغفول ماندة جامعة ایمانی احیا شود. در این پژوهش، به بررسی این عوامل تأثیرگذار با تکیه بر آرا و اندیشه های شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی پرداخته می‌شود. از دیدگاه وی، عواملی چون نگرش حداکثری به اخلاقی شدن فرد، تعمیق فرهنگ باید و نباید بر اخلاق، مصلحت اندیشی و منفعت طلبی و اخلاق گویان بی اخلاق، در نابودی ارزش‌های اخلاقی تأثیرگذار است.

کلیدواژه‌ها

سعدی؛ آسیب شناسی؛ اخلاق گریزی