جلوه‌های هنری در قصص قرآن کریم

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 7، دوره 5، شماره 19، آبان 1393، صفحه 109-128   

نویسندگان

مهدی وحیدی مطلق¹؛ سیدرضا موسوی²؛ میثم تارم³

¹* گروه معارف اسلامی، واحد بردسیر، دانشگاه آزاد اسلامی، بردسیر، ایران.

²** گروه معارف اسلامی، واحد بافت، دانشگاه آزاد اسلامی، بافت، ایران.

³*** عضو هیأت علمی دانشگاه شهید باهنر(استادیار)، کرمان، ایران. [e-mail]

چکیده

هدف این تحقیق بررسی عناصر نمایشی در قصص قرآنی است. در ساختار اغلب داستان‌های قرآن، عناصر هنری شناخته شده در ادبیات نوین داستانی، تا حدودی قابل تحلیل و ارزیابی است. در ادبیات داستانی امروز، عناصری مانند طرح و پی‌رنگ، حادثه، شخصیت، گفت‌وگو، روایت، صحنه، زاویه دید و درون‌مایه وجود داردکه هم از نظر ساختار و هم از نظر محتوا مقوم داستان هستند. عنصر شخصیت نقش مهمی‌ در داستان‌های قرآن دارد و یکی از محورهای مهم داستان به‌شمار می‌رود. این شخصیت‌ها با توجه به پیام و هدف سوره و داستان مورد نظر، به‌گونه‌ای هماهنگ با دیگر عناصر داستانی نقش خود را ایفا می‌کنند. "صحنه" ظرف زمانی و مکانی وقوع حوادث داستان است.

کلیدواژه‌ها

قصص قرآن؛ شخصیت‌پردازی؛ صحنه‌پردازی؛ عنصر زمان و مکان؛ عنصر معما

مراجع

کتابنامه

ایرانی، ناصر. 1363، داستان، تعاریف، ابزار، چاپ اول، تهران: کانون پرورشی کودکان و نوجوانان.

پروینی، خلیل. 1379، تحلیل عناصر ادبی و هنری داستان‌های قرآن، تهران: فرهنگ‌گستر.

حسینی، سید ابوالقاسم. 1378، مبانی هنری قصه‌های قرآن، چاپ دوم، قم: انتشارات دار الثقلین.

سید قطب. 1359، تصویر فنی، نمایش هنری در قرآن، چاپ اول، ترجمه محمدعلی عابدی، تهران: بی نا.

طباطبایى، سید محمدحسین. 1417، المیزان فى تفسیر القرآن، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامى.

طبرسی، فضل بن حسن‏. 1372، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، با مقدمه محمدجواد بلاغی، چاپ سوم، ‏تهران: انتشارات ناصرخسرو.

عظم، یوسف. 1387، رائد الفکر الاسلامی المعاصر الشهید سید قطب: حیاته و مدرسته و آثاره، دمشق و بیروت: دار القلم.

قرائتی، محسن. 1386، تفسیر قرآن کریم(آیات برگزیده)، چاپ اول، قم: دفتر نشر معارف.

معین، محمد. 1386، فرهنگ معین، تهران: نشر فردوس.

مکارم شیرازی، ناصر. 1359، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه.

میرصادقی، جمال. 1376، عناصر داستان، چاپ سوم، تهران: نشر سخن.