ارزیابی ژئوشیمیایی سازند گرو در برش تنگ شنک واقع در جنوب الیگودرز

ژئوشیمی

مقاله 7، دوره 4، شماره 2، شهریور 1394، صفحه 154-165

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

سارا امیدوارعسکری؛ محمود معماریانی؛ عزت الله کاظم زاده

چکیده

به منظور ارزیابی ژئوشیمیایی سازند گرو در برش تنگ‌شنک واقع در جنوب شهر الیگودرز، تعداد 14 نمونه از رخنمون‌های سطحی جمع‌آوری و مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس ارزیابی‌های مقدماتی با استفاده از دستگاه پیرولیز راک اول II، نتایج بدست آمده حاکی از این است که سازند گرو از لحاظ غنی و محتویات مواد آلی بسیار خوب بوده و پتانسیل هیدروکربن‌زایی خوبی را از خود نشان می‌دهد. غنای مواد آلی (کل کربن آلی TOC)، نمونه‌ها بین حداقل 88/. تا حداکثر 71/5 درصد می‌باشد و کیفیت مواد آلی از لحاظ شاخص هیدروژن (HI) بین حداقل 298 تا حداکثر 610 (میلی گرم هیدروکربن بر گرم کل کربن آلی) موجود در نمونه بسیار خوب بوده، خصوصیات کروژنی با کیفیت خوب، غالبا از نوع II و به مقدار کمتری کروژن نوع I با کیفیت بهتر را به نمایش می‌گذارد. میزان بلوغ مواد آلی در این سازند بر اساس پارامتر (TMAX) بین 421 تا 443 درجه سانتی‌گراد است. این سازند در مقطع تحت مطالعه با ورود به پنجره نفت‌زایی (مرحله کاتاژنز)، پتانسیل خوبی برای تولید هیدروکربن سیال (نفت) را نشان می‌دهد. با توجه به شاخص‌های هیدروژن و اکسیژن، مواد آلی این سازند در محیط رسوبی دریایی رسوب کرده و از شرایط احیایی خوبی نیز برخودار بوده است. جهت تعیین رخساره‌های آلی سنگ منشاء، بر اساس نمودار نسبت مقادیر شاخص هیدروژن (HI) در مقابل شاخص اکسیژن (OI) نمونه‌ها و رسم آنها در مقابل یکدیگر، مشخص گردید که مواد آلی موجود در این سازند از جلبک‌های دریایی همراه با اندکی مواد آلی با منشاء خشکی تشکیل شده است. مطالعه بیومارکر‌های نمونه‌های تحت بررسی نشان می‌دهد که، منشاء مواد آلی این سازند عمدتا متعلق به دریای باز بوده هرچند آثاری از مواد آلی با منشاء دلتایی همراه با ورود مقداری مواد آلی قاره‌ای نیز دیده می‌شود. نمونه‌های مورد نظر با استفاده از روش طیف سنجی جرمی مورد ارزیابی قرار گرفت که با مقایسه نسبت هوپان‌های منظم C29/C30 در برابر هوموهوپان‌های C34/C35، لیتولوژی سازند مورد نظر شیلی و به مقدار کمتر کربناته تشخیص داده شد.

کلیدواژه‌ها

سنگ منشاء؛ پیرولیز راک اول؛ بیومارکر؛ سازند گرو؛ مقطع تنگ شنک