نقد کتاب «رویکردی نو به مطالعه قرآن»

فصلنامه مطالعات قرآنی

مقاله 2، دوره 6، شماره 23، آذر 1394، صفحه 23-40   

نویسنده

سیدمصطفی احمدزاده

عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی مشهد(استادیار).

چکیده

حسن الدین احمد قرآن‌پژوه مشهور هندی، آثار گوناگونی در ساحت قرآن کریم به رشته تحریر درآورده که مهم‌ترین اثرش، کتاب «رویکردی نو به مطالعه قرآن» است. این کتاب که به چند زبان ترجمه شده، مورد استقبال استادان، دانشجویان و علاقه‌مندان به معارف قرآنی قرار گرفته است. در این مقاله، ضمن معرفی و گزارش فصل‌های پنج‌گانه کتاب: اسلوب قرآن، صنایع بدیعی در قرآن، اصطلاحات قرآن، تعابیر قرآنی و آیات، واژه‌ها و نام‌های زیبا در قرآن؛ برخی از دیدگاه‌های قرآنی نویسنده به نقد کشیده شده است. کتاب حاضر از یک سو از حیث تنوع مطالب و از سوی دیگر به لحاظ فشردگی مباحث، اگر نگوییم بی‌نظیر است، دست‌کم، کم‌نظیر است. بررسی معارف قرآنی در این شکل و شمایل و این حجم و از زاویه مباحث ادبی و زبان‌شناسی کم‌تر مورد توجه قرآن‌پژوهان گذشته و حال بوده است. با این حال، وی در موارد متعددی از هدف کتاب که پاسخ به پرسش‌ها و شبهات جدید در حوزه معارف قرآن کریم بوده، فاصله گرفته و ضمن ارائه مطالب عمومی، از طرح مباحث تخصصی خودداری کرده و دچار اشتباهات جدی در برداشت از قرآن کریم شده است.

کلیدواژه‌ها

حسن‌الدین احمد؛ قرآن‌پژوهان هندی؛ نمادپردازی؛ سوگند؛ اصلاح و فساد

مراجع

ابن فارس، احمد بن فارس. 1404ق، معجم مقاییس اللغة، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، الجزء الثالث، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.

ایزوتسو، توشی‌هیکو. 1378ش، مفهوم ایمان در کلام اسلامی، ترجمه زهرا پورسینا، تهران: انتشارات سروش.

حسن، عباس. 1367ش، النحو الوافی، تهران: ناصرخسرو.

روحانی، محمود. 1407ق، المعجم الاحصائی لألفاظ القرآن الکریم، مشهد: مؤسسه آستان قدس رضوی.

زمخشری، محمود. 1407ق، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی.

سجودی، فرزان. 1387ش، نشانه‌شناسی کاربردی، تهران: نشر علم.

شمیسا، سیروس. 1387ش، بیان، چاپ سوم، تهران: میترا.

طباطبایی، سید محمد حسین. 1417ق، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

طبرسی، فضل بن حسن. 1372ش، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصرخسرو.

مصطفوی، حسن. 1430ق، التحقیق فی کلمات القرآن، بیروت: مرکز نشر آثار علامه مصطفوی.

میبدی، محمد فاکر. 1381ش، تحلیلی بر سوگندهای قرآن، تهران: پیام آزادی.

 

مقالات

ایازی، سید محمد علی. 1379ش، «نقدی بر نظریه گفتاری بودن زبان قرآن». پژوهش‌های فلسفی- کلامی، شماره 4.

نکونام، جعفر. 1379ش، «زبان قرآن گفتاری یا نوشتاری»، پژوهش‌های فلسفی- کلامی، شماره 3.