بررسی تطبیقی مضامین مشترک ادب مقاومت ایران و فلسطین

فصلنامه مطالعات ادبیات تطبیقی

مقاله 1، دوره 10، شماره 37، فروردین 1395، صفحه 1-30   

نویسندگان

حسین آریان¹؛ نسرین بیرانوند²

¹استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.

²دانش‌آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی.

چکیده

بررسی تطبیقی مفهوم مقاومت، به عنوان یکی از مضامین برجسته ادبیات جهان و نیز بخش مهمی از ادب متعهد و ملتزم در شعر دو کشور ایران و فلسطین است. ادبیات پایداری ادبیات ستیزه و عشق به آرمان‌ها و ارزش‌هاست. ادبیات پرتلاطمی است که یأس و ناامیدی را نمی‌پذیرد. جایگاه ادبیات پایداری، به ویژه شعر، در تحولات ملت‌ها انکارناپذیر است. دغدغه‌های شاعران این نوع ادبیات بیدارکردن و آگاهی انسان‌هاست. از مهم‌ترین درونمایه‌های شعر پایداری، شهید، دعوت به مبارزه، وطن، نماد، مقاومت، صلح و دوستی و ... می‌باشد. هدف این مقاله که با روش تحلیلی - توصیفی انجام گرفته است بررسی مضامین مشترک ادب مقاومت در شعر شاعران معاصر ایران و فلسطین است. برای نیل به این منظور سلمان هراتی و قیصر امین‌پور به عنوان دو شاعر مقاومت معاصر ایرانی و سمیح القاسم و محمود درویش به عنوان دو شاعر مقاومت معاصر فلسطینی انتخاب شدند. شهید و شهادت، دعوت به مبارزه، وطن و وطن‌پرستی، هویت ملی و مذهبی و ... همگی از مضامینی هستند که جلوه خاصی در هر دو ادب دارند. 

کلیدواژه‌ها

ادبیات تطبیقی؛ ادبیات مقاومت؛ مضامین پایداری؛ شاعران معاصر

مراجع

ادیبی‌سده، مهدی. 1381، جامعه‌شناسی جنگ و نیروهای نظامی، چاپ سوم، تهران: انتشارات سمت و دانشگاه اصفهان.

القاسم، سمیح. 1393، دیوان الشاعر العربی المعاصر(الاعمال الکامله)، ج 3، القاهره: دار السعاد الصباح.

امین پور، قیصر. 1363، در کوچه آفتاب، تهران: حوزه هنری.

امین پور، قیصر. 1379، تنفس صبح، تهران: حوزه هنری.

امین پور، قیصر. 1384، گزینه اشعار، تهران: انتشارات مروارید.

امین پور، قیصر. 1386، گل‌ها همه آفتابگردان‌اند، چاپ سوم، تهران: انتشارات مروارید.

امین پور، قیصر. 1389، مجموعه کامل اشعار قیصر امین پور، چاپ پنجم، تهران: مروارید.

تندرو صالح، شاهرخ. 1372، نسترن‌های سوخته، تهران: انتشارات برگ.

درویش، محمود. 1358، آخر شب(ادبیات فلسطین)، ترجمه موسی اسوار، تهران: انتشارات سروش.

درویش،محمود. 2000/1379، دیوان، 2جلد، بغداد: دار الحریه.

شکری،غالی. 1371، ادب مقاومت، ترجمه محمدحسین روحانی، تهران: انتشارات نشر نور.

طاهباز، سیروس. 1380، تپه آویشن(شعر مقاومت در فلسطین اشغال‌شده)، تهران: فرهنگ گستر.

عمرانی، خلیل. 1387، بررسی اسطوره در دفتر شعر نصرالله مردانی نماد در قیام نور، تهران: کیهان فرهنگی.

غنیمی هلال، محمد. 1990، الادب المقارن، ط 3، بیروت: دار العودة.

فرزاد، عبدالحسین. 1383، رؤیا و کابوس(شعر پویای عرب)، چ 2، تهران: مروارید.

کمسفیدی، اصغر. 1388، «ادبیات پایداری»، نامه پایداری2، به کوشش احمد امیری خراسانی، چ اول، کرمان: اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس.

کنفانی، غسان. 1356، با شاخه‌های زیتون(ادبیات فلسطین)، ترجمه علیرضا نوری‌زاده، تهران: انتشارات چکیده.

نوری داشلی برون، نوربردی. 1381، باد خانه من است؛ گنجشک بهانه(گزینه اشعار شاعران فلسطین)، ترجمه موسی بیدج، ج 2، تهران: امید ایرانیان و قصیده‌سرا.

نصرالله. فؤاد. 2007، تجلیات العولمة الثقافیة والسیاسیة فی شعر محمود درویش، الطبعة الاولی، بی‌جا.

هراتی. سلمان. 1364، از آسمان سبز، چ اول، تهران: حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی.

هراتی. سلمان. 1380، از‌ آسـمان سبز(مجموعه کامل شعرهای سلمان هراتی)، تهران: دفتر شعر جوان.

هراتی. سلمان. 1383، مجموعه کامل شعرهای سلمان هراتی، چاپ دوم، تهران: دفتر شعر جوان.

 

مقالات

محسنی نیا، ناصر. 1388، «مبانی ادبیات مقاومت ایران و عرب»، نشریه ادبیات پایداری، سال اول، شماره اول، دانشگاه شهید باهنر کرمان.